Thương mại Công bằng – Fairtrade: Giải pháp cho sự bất bình đẳng của người nông dân

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Thương mại Công bằng – Fairtrade đã trở thành một phong trào quan trọng nhằm tạo ra một mạng lưới công bằng cho các nhà sản xuất, công ty và người tiêu dùng. Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) nhận thấy rằng, việc tìm hiểu và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như Fairtrade không chỉ giúp cải thiện điều kiện làm việc mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững cho cộng đồng. Chính vì vậy, GCDRI chọn chủ đề này để chia sẻ nhằm mang lại giá trị thực tiễn và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của thương mại công bằng.

Sự loại bỏ bảo hộ của nhà nước và ảnh hưởng đến người nông dân

Tác động của việc gia nhập WTO đến nông dân

Các quốc gia đang phát triển thường phải gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để hưởng lợi từ các chính sách hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, việc này cũng mang lại nhiều thiệt thòi cho cộng đồng nông dân trên toàn thế giới. Khi gia nhập WTO, các quốc gia phải loại bỏ sự bảo hộ của nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp, những ngành vốn được hỗ trợ mạnh mẽ.

Khó khăn khi không còn bảo hộ

Khi không còn được bảo hộ như trước, các cộng đồng nông dân phải đối mặt với nhiều thách thức. Thay vì làm việc cùng nhau vì mục tiêu phát triển bền vững, nhiều cá nhân đặt lợi ích cá nhân lên hàng đầu và quay ra chống lại nhau. Việc tư hữu hóa các khu vực vốn thuộc sở hữu hoặc điều hành bởi cộng đồng khiến cho sự phối hợp giảm sút, dẫn đến sự hình thành các nhóm lợi ích riêng biệt có quan hệ tốt với chính trị, gây suy kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên mà không quan tâm đến hậu quả môi trường và xã hội.

Ví dụ về sự cạnh tranh trong làng nghề

Một ví dụ cụ thể là tại các làng nghề, các hộ gia đình ngày càng phải cạnh tranh với nhau để sản xuất ra những sản phẩm rẻ hơn. Giá trị chung mà họ nhận được ngày càng thấp đi và sự bần cùng hóa bùng nổ khiến các làng nghề thủ công, nông nghiệp truyền thống bị suy giảm lợi nhuận trên khắp các quốc gia như Việt Nam hay Thái Lan.

Sự mất quyền quyết định giá của người sản xuất

Người thợ thủ công, sản xuất nông nghiệp tạo ra sản phẩm nhưng họ lại không có quyền quyết định giá trị của sản phẩm. Người nắm quyền quyết định lại là các đại lý, thương buôn bên ngoài. Do đó, họ không có quyền quyết định mà chỉ có việc chấp nhận hoặc không chấp nhận mức giá đó. Ví dụ cụ thể trên thế giới là người nông dân trồng cà phê có nhiều trung gian giữa người sản xuất và xuất khẩu. Những trung gian này ngày càng cố gắng vắt kiệt lợi nhuận trong khi người sản xuất chỉ có thể duy trì được cuộc sống một cách khiêm tốn và lay lắt.

Giải pháp từ Fairtrade

Vai trò của các tổ chức Fairtrade

Việc thành lập các hợp tác xã (HTX) hoặc các tổ chức cộng đồng dựa trên nguyên tắc Fairtrade sẽ hướng đến giải quyết những bất bình đẳng trên và hợp nhất cộng đồng làng nghề thủ công từ những thua thiệt trên thị trường và ở địa phương cũng như trên toàn cầu. Fairtrade mang đến một nhận thức xã hội mà chúng ta không thấy được trong các lý thuyết thương mại tự do kiểu mới, được đề xuất bởi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), hay trong các gói cải cách kinh tế bị áp đặt đối với các nước đang phát triển trong các Chương trình Tái Cấu trúc của IMF và của WB.

Nguyên tắc và tiêu chuẩn của Fairtrade

Tổ chức Thương mại Công bằng Thế giới (WFTO) với một mạng lưới toàn cầu gồm các Tổ chức Fair Trade và các thành viên ở trên 70 quốc gia, đã thiết lập nên 10 nguyên tắc tiêu chuẩn mà bất kỳ tổ chức Fair Trade nào cũng phải tuân thủ. Hơn nữa, mỗi tổ chức Fair Trade đều phải đóng góp cho cộng đồng của họ theo những cách thức phù hợp với nhu cầu xã hội đặc thù ở địa phương.

Hỗ trợ cộng đồng từ Fairtrade

Dưới đây là một số cách mà các tổ chức Fairtrade thực hiện hướng tới cộng đồng:

• Fairtrade sử dụng tiền thu được từ các hoạt động của HTX để hỗ trợ cho việc học tập bằng cách tài trợ cho chương trình học tập hoặc các chi phí khác.
• Fairtrade giúp thành lập các trung tâm đào tạo, phòng khám sức khỏe cho phụ nữ.
• Fairtrade hỗ trợ phát triển cung cấp các bữa trưa lành mạnh tại trường và nơi cư trú cho các nạn nhân bị ngược đãi.
• Trong các cộng đồng quá khó khăn để có thể tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng, họ xây dựng các kế hoạch tiết kiệm và cung cấp chương trình cho vay nguồn tài chính nhỏ với mức lãi suất thấp cho các thành viên. Trường hợp cần thiết, họ hỗ trợ tài chính không lãi suất cho các gia đình có nhu cầu.

Các tổ chức Fairtrade địa phương được thành lập bởi các thành viên của cộng đồng, những người hiểu rõ nhu cầu của cộng đồng, và tự xác định cách thức để đạt được các nhu cầu trên bằng việc lập nên các dự án, và hỗ trợ cho hoạt động của cộng đồng đó.

Kết luận

Thương mại Công bằng – Fairtrade không chỉ là một phong trào mà còn là một giải pháp thực tế giúp giảm bớt sự bất bình đẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người nông dân và các cộng đồng sản xuất. Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) tin rằng, việc áp dụng các nguyên tắc và tiêu chuẩn của Fairtrade sẽ mang lại lợi ích lâu dài và bền vững cho xã hội. Để tìm hiểu thêm về Fairtrade và các dịch vụ tư vấn liên quan, hãy liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com.