CE Marking: Những Điều Cần Biết Khi Xuất Khẩu Sản Phẩm sang Châu Âu

Việc gắn dấu CE trên sản phẩm không chỉ là yêu cầu bắt buộc khi xuất khẩu vào thị trường châu Âu mà còn là minh chứng cho sự tuân thủ của doanh nghiệp với các quy chuẩn khắt khe của khu vực này. Bài viết sau đây được Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) tổng hợp và biên soạn nhằm cung cấp góc nhìn toàn diện và chuyên sâu cho các doanh nghiệp đang tìm hiểu hoặc chuẩn bị đưa sản phẩm sang Châu Âu.

Dấu CE là gì và cách dán dấu CE đúng quy định

Dấu CE (Conformité Européenne) là một biểu tượng thể hiện sản phẩm đã tuân thủ đầy đủ các yêu cầu pháp lý của Liên minh châu Âu (EU) liên quan đến an toàn, sức khỏe và bảo vệ môi trường.

Doanh nghiệp cần lưu ý các quy tắc chính khi gắn dấu CE:

• Dấu CE phải được gắn trực tiếp lên sản phẩm hoặc lên bao bì, nhãn hay tài liệu đi kèm khi không thể dán lên sản phẩm.
• Kích thước của dấu CE có thể được điều chỉnh to nhỏ, nhưng tỷ lệ giữa các phần phải được giữ nguyên, và không được nhỏ hơn 5mm.
• Dấu CE phải rõ nét, dễ nhận diện và không bị che khuất bởi các logo khác.
• Cách đặt dấu CE: theo chiều thẳng đứng, thường đi kèm với tên nhà sản xuất và mã số của tổ chức chứng nhận (nếu có liên quan).

Đây là yêu cầu kỹ thuật quan trọng và là một phần bắt buộc trong toàn bộ quy trình đánh giá sự phù hợp khi chứng nhận CE.

Những sản phẩm nào bắt buộc phải có chứng nhận CE?

Liên minh châu Âu đã thiết lập khoảng 20 chỉ thị liên quan đến các loại sản phẩm khác nhau yêu cầu bắt buộc phải dán dấu CE trước khi đưa ra thị trường nội địa EU. Tiêu biểu trong số đó là:

• Thiết bị điện áp thấp (LVD)
• Thiết bị tương thích điện từ (EMC)
• Thiết bị y tế và thiết bị y tế cấy dưới da
• Máy móc cơ khí
• Thiết bị đo lường, thiết bị cân
• Hệ thống báo cháy nổ
• Đồ chơi an toàn cho trẻ em

Danh sách một số sản phẩm buộc phải gắn dấu CE gồm:

• Thiết bị áp lực
• Pháo hoa
• Thang máy
• Du thuyền
• Thiết bị bảo hộ cá nhân
• Dụng cụ y tế chẩn đoán trong ống nghiệm
• Thiết bị điện cuối viễn thông có dây và không dây
• Cáp vận chuyển người
• Dụng cụ đo, cân chính xác
• Tủ lạnh và các thiết bị nhiệt lạnh
• Thiết bị sử dụng trong môi trường dễ cháy nổ
• Các sản phẩm tiêu hao mang đặc tính sinh thái (Ecodesign Requirements)
• Hệ thống thiết bị khí đốt công nghiệp

Tuy nhiên, dấu CE không áp dụng cho các sản phẩm như hóa chất, thực phẩm và dệt may — những nhóm hàng này chịu sự kiểm soát bởi các quy định riêng biệt của EU.

CE Mark có bắt buộc tại những quốc gia nào?

Việc áp dụng dấu CE là quy định bắt buộc tại tất cả các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU), bao gồm:

• Đức, Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Hà Lan, Bỉ, Ba Lan, Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Áo, Bulgaria, Hungary, Estonia, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Bồ Đào Nha, Hi Lạp, Ireland, Romania, Slovakia, Slovenia và một số nước khác.

Ngoài ra, các quốc gia trong Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA) cũng yêu cầu có dấu CE khi lưu hành sản phẩm, bao gồm: Na Uy, Iceland và Liechtenstein.

Chứng nhận CE không phải là yêu cầu tại các nước không thuộc EEA như Mỹ, Canada hay Australia — tuy nhiên sản phẩm đã có CE vẫn sẽ tăng lợi thế cạnh tranh và uy tín khi tiếp cận các thị trường này.

Ai là người chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của chứng chỉ CE?

Trong quy trình chứng nhận CE, trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp sản xuất hoặc nhà nhập khẩu, không phải về bên tổ chức chứng nhận. Điều này có ý nghĩa:

• Nếu sản phẩm bị phát hiện không phù hợp, doanh nghiệp là bên chịu trách nhiệm pháp lý cuối cùng tại thị trường châu Âu.
• Việc có hay không có dấu CE phải phản ánh đúng năng lực kỹ thuật và mức độ tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật, không đơn thuần là “mua giấy chứng nhận cho xong thủ tục”.

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn nhầm lẫn giữa việc có giấy chứng nhận CE với việc được phép lưu hành tại Châu Âu. Mong muốn “có chứng nhận để xuất khẩu” đã dẫn tới việc chọn đơn vị thiếu năng lực kỹ thuật, khiến giấy chứng nhận bị từ chối hoặc bị xử lý tại hải quan các nước thành viên EU.

Vai trò của bên thứ ba (tổ chức chứng nhận) trong quá trình cấp CE

Tổ chức chứng nhận đóng vai trò quan trọng trong:

• Đánh giá sự tuân thủ sản phẩm: kiểm tra sản phẩm có đáp ứng các chỉ thị và tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan hay không.
• Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng hồ sơ kỹ thuật (Technical Construction File – TCF): bao gồm bản vẽ chi tiết, sơ đồ mạch, báo cáo thử nghiệm, hướng dẫn sử dụng…
• Thực hiện các thử nghiệm nếu cần: kiểm tra các tiêu chí như tương thích điện từ (EMC), điện áp thấp (LVD), bảo mật an toàn dùng trong môi trường đặc biệt,…

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải mọi tổ chức chứng nhận đều có thẩm quyền cấp CE theo đúng quy định EU. Để cấp được giấy chứng nhận EC Attestation of Conformity, tổ chức đó phải được gọi là Notified Body (NB) — đã được EU chỉ định và niêm yết chính thức trên hệ thống NANDO.

Có bao nhiêu loại chứng chỉ CE?

Tùy thuộc vào sản phẩm và quy trình áp dụng, có thể chia chứng chỉ CE thành 3 loại phổ biến:

1. Declaration of Conformity (DoC):
   • Do doanh nghiệp tự công bố, xác nhận sản phẩm của mình tuân thủ các yêu cầu cần thiết.
   • Phù hợp với sản phẩm ít phức tạp, không bắt buộc phải có bên thứ ba kiểm định.
   • Tuy rằng không cần tổ chức chứng nhận, nhưng doanh nghiệp vẫn phải giữ đầy đủ hồ sơ TCF, báo cáo thử nghiệm, tiêu chuẩn kỹ thuật để minh chứng khi được yêu cầu.
2. Certificate of Compliance (CoC):
   • Do bên thứ ba kiểm định cấp, kèm theo báo cáo thử nghiệm và thông tin kỹ thuật.
   • Loại giấy chứng nhận này giúp tăng tính thuyết phục và trọng lượng pháp lý khi lưu hành tại nhiều quốc gia EU.
3. EC Attestation of Conformity (hay EC Type Examination Certificate):
   • Do Notified Body (NB) cấp, có giá trị cao nhất và là bắt buộc đối với nhiều danh mục sản phẩm.
   • Chỉ những NB đã đăng ký trên cổng thông tin EU mới đủ thẩm quyền phát hành loại chứng chỉ này.

Các loại giấy chứng nhận CE có giá trị pháp lý như nhau?

Không hoàn toàn. Giá trị pháp lý phụ thuộc vào loại chứng thư mà doanh nghiệp được cấp, đơn vị cấp phát và cả cách mà chứng nhận được sử dụng.

• Chứng chỉ từ Notified Body (NB): là mạnh nhất, chính thức, thường áp dụng cho sản phẩm có mức độ rủi ro cao.
• Chứng chỉ bởi bên thứ ba khác thường chỉ đóng vai trò tư vấn, kiểm tra kỹ thuật hoặc cấp báo cáo thử nghiệm để doanh nghiệp sử dụng cho tuyên bố hợp quy.
• Tự công bố CE (DoC) chỉ phù hợp khi sản phẩm đủ điều kiện theo chỉ thị tương ứng. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải hoàn toàn chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra rủi ro, vì không có đơn vị đánh giá độc lập đi kèm.

Do đó, kết luận về giá trị của chứng nhận CE cần xem xét đầy đủ nguồn gốc chứng nhận, chỉ thị áp dụng và cách thức ban hành.

Có thể có chứng chỉ CE mà không thể hiện trên sản phẩm?

Có những trường hợp tổ chức trung gian chỉ kiểm tra một phần chỉ thị (ví dụ chỉ đánh giá LVD, nhưng bỏ qua EMC), sau đó cấp giấy chứng nhận không đầy đủ. Trường hợp như vậy:

• Doanh nghiệp không thể hợp pháp gắn dấu CE lên sản phẩm, vì thiếu sự chứng nhận toàn diện cho các chỉ thị có liên quan.
• Giấy chứng nhận khi đó chỉ là tài liệu kỹ thuật nội bộ, không được hành xử như tài liệu chuẩn hóa để lưu hành tại thị trường EU.

Tốt nhất, doanh nghiệp nên phối hợp thử nghiệm tại nhiều phòng thử nghiệm khác nhau (nếu cần tách riêng), và đảm bảo rằng trước tuyên bố DoC, toàn bộ yêu cầu của các chỉ thị áp dụng đều được đáp ứng.

Kết luận

CE Marking không chỉ là một chiếc “vé thông hành” khi đưa sản phẩm vào Châu Âu — mà còn là cam kết rõ ràng về chất lượng sản phẩm và trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp. Để xây dựng niềm tin với thị trường, doanh nghiệp cần:

• Lựa chọn đơn vị chứng nhận CE chuyên nghiệp, có thẩm quyền, đặc biệt là với những sản phẩm cần cấp chứng chỉ bởi Notified Body (NB).
• Hiểu rõ và tuân thủ các chỉ thị và quy trình kỹ thuật.
• Hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật chi tiết, giữ đầy đủ TCF dù có tự công bố hay được bên thứ ba hỗ trợ.

Nếu doanh nghiệp bạn đang cần hỗ trợ tư vấn, đào tạo hoặc đánh giá chứng nhận CE Marking cho sản phẩm, hãy liên hệ trực tiếp với Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) qua:

• 🟢 Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
• 🟢 Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hơn 500+ doanh nghiệp đã hoàn thiện chứng nhận CE thành công cùng sự đồng hành chuyên nghiệp và tận tâm của đội ngũ chuyên gia GCDRI — còn bạn thì sao?