Chiến lược phát triển ngành chế biến gỗ tại Việt Nam: Hướng tới xuất khẩu bền vững và giá trị toàn cầu

Ngành chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ đang nổi lên như một trong những trụ cột kinh tế mới, đóng góp mạnh mẽ vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nhận thức được tiềm năng to lớn này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 08/CT-TTg ngày 29/3/2019 nhằm chỉ đạo toàn diện việc phát triển nhanh và bền vững ngành công nghiệp chế biến gỗ, phục vụ mục tiêu xuất khẩu.

Trong bài viết hôm nay, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẽ cung cấp cái nhìn chuyên sâu về định hướng phát triển ngành chế biến gỗ của Việt Nam giai đoạn mới, thông qua phân tích các chính sách, giải pháp và cơ hội doanh nghiệp có thể tận dụng nhằm gia tăng giá trị, uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Ngành chế biến gỗ: Trụ cột đầy tiềm năng của xuất khẩu Việt Nam

Trong những năm gần đây, ngành chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ đã phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Với kim ngạch đạt 11 tỷ USD vào năm 2019 và dự kiến đạt từ 18 – 20 tỷ USD vào năm 2025, ngành này đang đóng góp ngày càng lớn vào GDP và cán cân thương mại quốc gia.

Sự thành công này phản ánh nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp trong đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, cùng chính sách hỗ trợ kịp thời từ Chính phủ. Tuy nhiên, thách thức vẫn hiện diện – từ sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu hợp pháp đến đòi hỏi tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt về lâm nghiệp bền vững.

Động thái chiến lược từ Chính phủ Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 08/CT-TTg với mục tiêu tạo nền tảng phát triển dài hạn và bền vững cho ngành chế biến gỗ. Trong đó, một số hướng đi quan trọng cần nhấn mạnh gồm:

Ưu tiên quy hoạch, củng cố chuỗi cung ứng nguyên liệu gỗ

Chính phủ yêu cầu các địa phương và doanh nghiệp:

• Rà soát, xây dựng quy hoạch phát triển ngành lâm nghiệp đến năm 2030.
• Tăng cường trồng rừng gỗ lớn, tạo ra nguồn cung nguyên liệu ổn định, truy xuất rõ ràng và hợp pháp.
• Hình thành các khu vực cung ứng – chế biến gỗ tập trung, tạo chuỗi giá trị gắn kết từ người trồng rừng đến doanh nghiệp chế biến.

Một trong những giải pháp bền vững là phát triển mô hình liên kết chuỗi giữa nông dân và doanh nghiệp, bảo đảm quyền lợi hai bên, đồng thời thúc đẩy ngành lâm nghiệp phát triển hiệu quả theo hướng xanh.

Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển hạ tầng và công nghệ

Để nâng cao năng lực sản xuất và giá trị gia tăng, Chính phủ khuyến khích:

• Thu hút đầu tư xây dựng trung tâm nhập khẩu, phân phối gỗ quy mô lớn, làm đầu mối nguyên liệu khu vực.
• Ứng dụng khoa học công nghệ trong quy trình chế biến, đẩy mạnh chế biến sâu thay vì xuất khẩu nguyên liệu thô.
• Hỗ trợ tín dụng, xúc tiến thương mại, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành.
• Quảng bá thương hiệu gỗ Việt Nam, định vị sản phẩm trên thị trường toàn cầu.

Đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt quy định về nguồn gốc gỗ

Một điểm nhấn đặc biệt quan trọng là yêu cầu doanh nghiệp cam kết sử dụng nguồn nguyên liệu gỗ có nguồn gốc hợp pháp, truy xuất được, tuân thủ Luật Lâm nghiệp và các hiệp định thương mại quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Việc này không chỉ bảo vệ môi trường và uy tín sản phẩm Việt Nam mà còn mở cánh cửa tiếp cận các thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản – nơi tiêu chuẩn rất cao về tính trách nhiệm rừng.

Tiêu chuẩn FSC – Hộ chiếu vào thị trường quốc tế cho sản phẩm gỗ Việt

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng quan tâm đến phát triển bền vững, các doanh nghiệp chế biến gỗ buộc phải chứng minh tính hợp pháp và bền vững của nguyên liệu. Chứng nhận rừng FSC (Forest Stewardship Council) chính là một trong những công cụ quan trọng nhất hiện nay để doanh nghiệp khẳng định trách nhiệm môi trường và xã hội đối với sản phẩm gỗ của mình.

Việc đạt được chứng nhận FSC không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh và niềm tin trên thị trường quốc tế mà còn là tấm hộ chiếu giúp thâm nhập các thị trường đòi hỏi cao về trách nhiệm môi trường. Chính vì vậy, các hiệp hội ngành gỗ đang tích cực vận động hội viên tham gia chứng nhận rừng, đóng góp vào chuỗi cung ứng minh bạch, phát triển xanh và bền vững.

Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao – yếu tố không thể thiếu

Một yêu cầu then chốt để ngành chế biến gỗ Việt Nam vươn tầm thế giới là sở hữu đội ngũ nhân lực chất lượng cao. Chính phủ nhấn mạnh cần:

• Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để đào tạo thực tế, sát nhu cầu.
• Tổ chức chương trình tập huấn, nâng cao kỹ năng cho cán bộ quản lý, kỹ thuật viên, lao động tay nghề cao trong lĩnh vực chế biến gỗ.
• Hướng tới việc hiện đại hóa quản trị doanh nghiệp, cập nhật xu hướng sản phẩm, thiết kế đáp ứng yêu cầu thị trường khó tính.

Đây cũng là một trong những lĩnh vực mà GCDRI luôn sẵn sàng đồng hành, cung cấp các khóa học chuyên sâu và đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế phục vụ phát triển nhân sự ngành chế biến gỗ tại Việt Nam.

Cam kết mạnh mẽ từ cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngành gỗ

Các hiệp hội doanh nghiệp ngành chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ đã chủ động trong hội nhập quốc tế, từng bước thực hiện các cam kết đã ký, đặc biệt chú trọng:

• Nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
• Tạo ra nhiều sản phẩm mới, có chất lượng cao và giá trị gia tăng vượt trội.
• Đẩy mạnh tuyên truyền và vận động hội viên tuân thủ quy định pháp luật, sản xuất theo hướng hợp pháp và bền vững.
• Tuyệt đối nói không với việc sử dụng nguyên liệu gỗ không rõ nguồn gốc, nhằm bảo vệ uy tín ngành gỗ Việt Nam trên trường quốc tế.

Các hành động cụ thể như tham gia vào hệ thống chứng nhận rừng bền vững FSC, xây dựng thương hiệu gỗ Việt trên nền tảng trách nhiệm xã hội và môi trường đã ghi dấu ấn lớn, khẳng định vị thế doanh nghiệp Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Kết luận: Vì một ngành chế biến gỗ Việt Nam phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng

Ngành chế biến gỗ Việt Nam đang có những cơ hội vàng để vươn lên trở thành một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu gỗ hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức trung gian, đặc biệt tập trung vào:

• Phát triển chuỗi cung ứng hợp pháp và bền vững,
• Ứng dụng khoa học công nghệ trong tất cả các khâu,
• Phổ cập nhận thức và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như FSC,
• Đào tạo đội ngũ nhân sự chất lượng theo chuẩn toàn cầu.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) luôn sẵn sàng đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình xây dựng ngành chế biến gỗ không chỉ mạnh về kinh tế mà còn bền vững về xã hội và môi trường. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com để được hỗ trợ tư vấn, đào tạo và triển khai các hệ thống chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế uy tín nhất.

Chúng ta cùng kiến tạo tương lai ngành gỗ Việt – bản lĩnh, xanh và toàn cầu!