Hướng dẫn lập báo cáo khí nhà kính theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và phát triển kinh tế – xã hội, việc nhận thức đầy đủ và tuân thủ các quy định pháp luật về kiểm kê khí nhà kính là yêu cầu cấp thiết. Tại Việt Nam, Nghị định 06/2022/NĐ-CP đã chính thức ban hành các quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, trong đó nhấn mạnh yêu cầu lập báo cáo khí nhà kính đối với doanh nghiệp, tổ chức có liên quan.

Thông qua bài viết này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và chi tiết nhất về cách lập báo cáo khí nhà kính theo đúng quy định tại Nghị định 06/2022/NĐ-CP, giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.

Tổng quan về Nghị định 06/2022/NĐ-CP

Nghị định 06/2022/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 7 tháng 1 năm 2022, là văn bản pháp lý chính thức quy định về cơ chế giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozon và quản lý khí nhà kính trong phạm vi toàn quốc. Những nội dung chủ chốt của nghị định bao gồm:

• Đối tượng áp dụng: Các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan hoạt động trong các lĩnh vực phát sinh khí nhà kính như năng lượng, công nghiệp, giao thông, nông nghiệp, chất thải.
• Yêu cầu lập báo cáo: Doanh nghiệp phải tiến hành lập báo cáo kiểm kê khí nhà kính định kỳ, đầy đủ, minh bạch theo mẫu quy chuẩn.
• Áp dụng biện pháp giảm phát thải: Khuyến khích sử dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và các phương pháp quản lý hiệu quả để giảm lượng khí phát thải.

Vì sao việc lập báo cáo khí nhà kính lại quan trọng?

Tuân thủ quy định pháp luật

Việc lập báo cáo khí nhà kính là nghĩa vụ bắt buộc theo quy định hiện hành. Doanh nghiệp nếu không tuân thủ có thể bị xử phạt hành chính hoặc gặp khó khăn trong việc xin cấp phép môi trường.

Đánh giá hiệu quả quản lý phát thải

Thông qua báo cáo, doanh nghiệp có thể định lượng chính xác khối lượng khí nhà kính phát sinh, từ đó xem xét và điều chỉnh các hoạt động sản xuất, vận hành để giảm phát thải hiệu quả.

Minh bạch hóa và nâng cao trách nhiệm xã hội

Lập báo cáo khí nhà kính là cách để doanh nghiệp thể hiện sự minh bạch, trách nhiệm và cam kết đối với cộng đồng và môi trường – nâng cao uy tín và khả năng gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu bền vững.

Quy trình lập báo cáo khí nhà kính theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP

Để xây dựng báo cáo đạt yêu cầu, doanh nghiệp cần thực hiện theo trình tự khoa học gồm các bước sau:

Xác định đối tượng cần lập báo cáo

Theo quy định, các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong những ngành có khả năng phát thải khí nhà kính đáng kể đều phải lập báo cáo kiểm kê khí phát thải. Bao gồm các lĩnh vực sau:

• Sản xuất năng lượng
• Giao thông vận tải
• Công nghiệp chế biến, chế tạo
• Nông nghiệp và sử dụng đất
• Xử lý chất thải

Nếu doanh nghiệp của bạn thuộc một trong các lĩnh vực trên, việc thực hiện kiểm kê là bắt buộc.

Thu thập số liệu và thông tin hoạt động

Đây là bước cực kỳ quan trọng và quyết định độ chính xác của báo cáo. Các nhóm dữ liệu cần tổng hợp bao gồm:

• Dữ liệu hoạt động sản xuất: sản lượng, nguyên vật liệu sử dụng, năng lượng tiêu thụ, loại thiết bị, chu trình sản xuất
• Nguồn phát thải: từ quá trình đốt nhiên liệu, tiêu thụ điện, nước thải, sử dụng môi chất lạnh…
• Hệ số phát thải khí nhà kính: lấy từ nguồn chính thức như Quyết định 2626/QĐ-BTNMT hoặc hướng dẫn IPCC 2006

Việc thu thập dữ liệu có thể được hỗ trợ bằng hệ thống đo đạc tự động hoặc nhập liệu sổ tay từ các phòng ban chuyên môn.

Tính toán lượng phát thải khí nhà kính

Áp dụng công thức được chuẩn hóa để ước lượng phát thải từ các hoạt động cụ thể:

Lượng phát thải = Dữ liệu hoạt động × Hệ số phát thải × Hệ số GWP

Trong đó:

• Dữ liệu hoạt động: lượng điện, nhiên liệu, nước, sản phẩm đầu vào
• Hệ số phát thải (Emission factor): lấy từ các nguồn uy tín (IPCC, Quyết định 2626)
• GWP (Global Warming Potential): chỉ số thể hiện tiềm năng gây nóng lên toàn cầu của từng loại khí

Việc tính toán cần đảm bảo độ chính xác, nhất quán và được kiểm soát bằng phương pháp chuyên môn.

Trình bày báo cáo khí nhà kính chuẩn mẫu

Nội dung báo cáo cần bao gồm các phần chính sau:

• Thông tin doanh nghiệp: tên, lĩnh vực, người đại diện pháp luật
• Thông tin hoạt động: mô tả các quy trình phát thải chính, lượng nguyên liệu sử dụng
• Bảng số liệu phát thải phân tích theo nguồn: điện lưới, đốt nhiên liệu, nước thải, môi chất lạnh…
• Tổng lượng phát thải quy đổi CO2e theo từng nhóm nguồn
• Đánh giá mức độ tin cậy và không chắc chắn của dữ liệu
• Phụ lục tính toán: chi tiết công thức ước lượng, bảng hệ số phát thải, bảng dữ liệu nguyên trạng.

Báo cáo cần có chữ ký xác nhận của người đại diện doanh nghiệp và nộp đúng thời hạn theo quy định quản lý môi trường.

Kết quả kiểm kê khí nhà kính và ý nghĩa

Kết quả tính toán sẽ phản ánh:

• Tổng lượng phát thải CO2 tương đương (CO2e) trong kỳ kiểm kê
• Tỷ trọng phát thải của từng nguồn (điện, nhiên liệu, chất thải…)
• Những hoạt động, quy trình phát sinh phát thải cao
• Cơ sở cho kế hoạch giảm phát thải và đầu tư cải tiến công nghệ

Doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả sử dụng năng lượng, mức độ gây tác động môi trường của mỗi đầu mục hoạt động.

Báo cáo cần được xác minh và nộp đúng thời hạn

Theo quy định:

• Thời điểm nộp báo cáo hàng năm: trước ngày 31 tháng 3
• Nơi tiếp nhận: Sở Tài nguyên và Môi trường hoặc cơ quan nhà nước được phân công
• Khuyến nghị các đơn vị nên thực hiện xác minh độc lập (bên thứ ba) nhằm tăng sự chính xác, minh bạch và nâng cao uy tín trong hoạt động ESG.

Các biện pháp giúp giảm phát thải khí nhà kính

1. Áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến

Thay thế dây chuyền cũ kém hiệu suất bằng công nghệ ít tiêu hao năng lượng, phát thải thấp sẽ giúp hiệu quả giảm phát thải tăng lên đáng kể.

2. Gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo

Lắp đặt điện mặt trời áp mái, chuyển sang sử dụng nhiên liệu sinh học, khí tự nhiên hoặc điện xanh là hướng đi được nhiều doanh nghiệp ưu tiên.

3. Tối ưu sử dụng năng lượng

Thực hiện ISO 50001 – Hệ thống quản lý năng lượng hoặc đầu tư hệ thống giám sát tiêu thụ năng lượng để từ đó tối ưu hóa cường độ phát thải.

4. Quản lý chất thải đúng quy trình

Xử lý chất hữu cơ đúng cách, tận dụng phụ phẩm làm nhiên liệu sinh học sẽ giảm đáng kể lượng khí CH4 thải ra từ bãi rác, hầm chứa.

Kết luận: Hành động ngay để bảo vệ môi trường và hội nhập toàn cầu

Lập báo cáo khí nhà kính không chỉ là nghĩa vụ pháp lý theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP, mà còn là bước khởi đầu thiết yếu để xây dựng chiến lược phát triển bền vững trong doanh nghiệp. Thông qua việc kiểm soát và giảm thiểu phát thải, doanh nghiệp vừa góp phần giảm thiểu tác động biến đổi khí hậu, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh khi bước vào thị trường quốc tế yêu cầu cao về ESG và carbon footprint.

Nếu bạn đang cần hỗ trợ thiết lập, kiểm kê hoặc xác minh báo cáo khí nhà kính, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chuyển đổi xanh.

Liên hệ tư vấn miễn phí:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hãy bắt đầu hành động ngay hôm nay cho một Việt Nam phát triển bền vững hơn!