Thực phẩm chức năng và những vấn đề nghiêm trọng về chất lượng: Vì sao tiêu chuẩn GMP là rào chắn tối cần thiết?

Thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, theo sau nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng cao của người tiêu dùng. Tuy nhiên, thực trạng sản xuất và kinh doanh không đảm bảo chất lượng đang tạo ra nguy cơ lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Nhằm chia sẻ cái nhìn toàn diện và chuyên sâu hơn về vấn đề này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin gửi tới người đọc bài phân tích sau — xoay quanh vai trò của tiêu chuẩn GMP trong việc kiểm soát chất lượng TPCN và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Việt Nam.

Thực tế báo động từ thị trường TPCN Việt Nam

Từ đầu năm 2018 đến nay, cơ quan chức năng đã phát hiện tới 99 cơ sở sản xuất và kinh doanh TPCN vi phạm các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm. Con số tiền phạt lên tới 5,5 tỷ đồng, đi kèm với đó là biện pháp xử lý nghiêm ngặt: thu hồi 54 giấy xác nhận công bố phù hợp quy định ATTP, buộc tiêu hủy sản phẩm vi phạm và chấm dứt các hoạt động quảng cáo sai sự thật.

Điều đáng quan ngại là bất chấp các biện pháp xử lý, nhiều cơ sở vẫn ngang nhiên tiếp tục sản xuất và tung ra thị trường các sản phẩm không đảm bảo chất lượng, gây nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng. Hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn đánh mất niềm tin vào thị trường TPCN – nơi lẽ ra phải đặt chất lượng và đạo đức lên hàng đầu.

Theo ông Nguyễn Thanh Phong – Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm, sai phạm phổ biến nhất đến từ việc:

• Quảng cáo không đúng nội dung đã được cơ quan chức năng thẩm định.
• Sản phẩm không đúng tiêu chuẩn công bố.
• Ghi nhãn sai quy định.
• Sản xuất TPCN không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.
• Hoạt động trong điều kiện cơ sở vật chất không bảo đảm vệ sinh.

Những hành vi này khiến người tiêu dùng vừa phải bỏ tiền vừa đối diện với nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tạo ra sự bất ổn lớn cho môi trường kinh doanh TPCN lành mạnh.

GMP – Rào chắn vững chắc nhằm thanh lọc thị trường

Trước thực trạng hỗn loạn trên, từ ngày 01/7/2019, Bộ Y tế Việt Nam đã ban hành quy định yêu cầu tất cả các cơ sở sản xuất TPCN phải đạt chuẩn GMP mới đủ điều kiện tiếp tục hoạt động.

GMP – hay còn gọi là “Thực hành sản xuất tốt” (Good Manufacturing Practices) – là một bộ nguyên tắc và tiêu chí đảm bảo rằng sản phẩm được sản xuất một cách nhất quán và có kiểm soát theo những tiêu chuẩn chất lượng phù hợp.

Đây được xem như “hàng rào kỹ thuật” sàng lọc, loại bỏ các cơ sở không đủ điều kiện khỏi thị trường.

Theo thống kê từ cơ quan chức năng, nếu áp dụng nghiêm ngặt tiêu chuẩn GMP thì số lượng cơ sở sản xuất đáp ứng đủ điều kiện sẽ giảm mạnh — chỉ còn khoảng 300 trên tổng số gần 4.000 cơ sở trên toàn quốc. Điều này cho thấy mức độ phổ biến của sản xuất TPCN thiếu kiểm soát trước thời điểm quy định GMP chính thức có hiệu lực.

Việc bắt buộc áp dụng GMP là động thái cần thiết để:

• Nâng cao chất lượng sản phẩm TPCN.
• Bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
• Tăng tính minh bạch, trách nhiệm giải trình trong toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Không đạt chuẩn GMP, cơ sở sẽ không được phép tiếp tục sản xuất TPCN – một động thái kiên quyết từ phía nhà nước nhằm lập lại trật tự trong ngành.

Yêu cầu khắt khe từ GMP – Không chỉ là giấy chứng nhận

Không đơn giản là một chứng chỉ, GMP là một quá trình toàn diện bao gồm các yếu tố chặt chẽ về công nghệ, con người và hệ thống quản lý:

• Nhà xưởng sản xuất phải được xây dựng và thiết kế phù hợp, chống lây nhiễm chéo và ô nhiễm từ môi trường bên ngoài.
• Hệ thống kiểm soát chất lượng bao trùm từ nguyên liệu đầu vào, bán thành phẩm đến sản phẩm hoàn chỉnh, giúp đảm bảo tính đồng nhất và độ an toàn cho người tiêu dùng.
• Toàn bộ quy trình sản xuất phải được ghi chép đầy đủ, có thể truy xuất nguồn gốc cho từng lô sản phẩm.
• Nhân sự chủ chốt phải có trình độ chuyên môn kỹ thuật phù hợp (tối thiểu trình độ đại học ngành liên quan).
• Cơ sở phải xây dựng hệ thống tài liệu, hồ sơ quản lý chặt chẽ, từ việc kiểm tra và thử nghiệm chất lượng, vệ sinh nhà xưởng đến quy trình khắc phục khi có sự cố xảy ra.

Tất cả điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro chất lượng, mà còn xây dựng giá trị bền vững cho thương hiệu doanh nghiệp.

Thanh tra đồng loạt – Giải pháp chấn chỉnh mạnh tay

Nhằm thắt chặt giám sát thị trường TPCN, trong giai đoạn từ tháng 11/2018 đến đầu năm 2019, Bộ Y tế đã phối hợp với các bộ ngành liên quan thành lập 3 đoàn kiểm tra liên ngành. Các đoàn này có nhiệm vụ thanh, kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh dược liệu, thuốc y học cổ truyền, mỹ phẩm và TPCN tại 18 tỉnh thành lớn trong cả nước.

Công tác này được triển khai đồng bộ trước, trong và sau dịp Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, với mục tiêu:

• Đẩy mạnh đấu tranh chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái.
• Phát hiện và xử phạt nghiêm các cơ sở sản xuất TPCN không đạt chuẩn.
• Tăng cường ứng dụng tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc tế nhằm nâng cao hệ thống quản lý chất lượng ngành thực phẩm tại Việt Nam.

Đây không chỉ là biện pháp ngăn chặn, mà còn là bước chuyển mình của ngành TPCN Việt Nam theo hướng minh bạch – an toàn – hiệu quả hơn.

Lời kết: TPCN chỉ thực sự tốt khi tuân thủ chuẩn mực sản xuất

Thị trường TPCN tại Việt Nam đang đối mặt với áp lực kép: vừa phải đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng cao, vừa kiểm soát chặt chất lượng để tránh rủi ro cho sức khỏe cộng đồng. Trong bối cảnh ấy, việc áp dụng tiêu chuẩn GMP là yêu cầu tất yếu – không những giúp sàng lọc các cơ sở không đạt chất lượng, mà còn nâng tầm ngành TPCN Việt Nam theo hướng chuyên nghiệp hóa và bền vững.

Doanh nghiệp TPCN nếu muốn tồn tại lâu dài và phát triển cần đầu tư nghiêm túc vào hệ thống quản lý chất lượng đạt chuẩn GMP. Người tiêu dùng có quyền lựa chọn sản phẩm “sạch”, và nhà nước cần tiếp tục duy trì các chiến dịch kiểm tra, thanh tra thường xuyên để bảo vệ niềm tin đó.

Nếu doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hoặc đơn vị phân phối TPCN của bạn đang cần hướng dẫn, hỗ trợ từng bước triển khai tiêu chuẩn GMP, hãy chủ động liên hệ với Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) — đơn vị tiên phong tư vấn và đào tạo về hệ thống tiêu chuẩn quốc tế cho thị trường Việt Nam.

📞 Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
📩 Email: chungnhantoancau@gmail.com

Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình nâng cao chất lượng – khẳng định thương hiệu.