TPM là gì? Giải pháp toàn diện cho hiệu suất thiết bị tối ưu trong doanh nghiệp

Trong thời đại mà sản xuất thông minh và tối ưu hóa vận hành đang trở thành ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp, việc duy trì hiệu suất thiết bị một cách đồng bộ và hiệu quả hơn bao giờ hết đóng vai trò then chốt. Tại Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI), chúng tôi nhận thấy rằng một giải pháp toàn diện như TPM (Total Productive Maintenance – Bảo trì năng suất toàn diện) đang ngày càng được áp dụng rộng rãi và mang lại những thành tựu ấn tượng trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp.

Với vai trò là tổ chức chuyên sâu về tiêu chuẩn quốc tế, GCDRI chia sẻ góc nhìn chuyên môn nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về TPM, 8 trụ cột nền tảng và các bước triển khai bài bản giúp doanh nghiệp thúc đẩy hiệu quả vận hành, kéo dài tuổi thọ thiết bị và giảm thiểu tối đa thời gian chết trong sản xuất.

Total Productive Maintenance (TPM) là gì?

TPM là một hệ thống quản lý toàn diện nhằm tối ưu hiệu suất tổng thể của thiết bị sản xuất bằng cách huy động sự tham gia của tất cả các bộ phận trong tổ chức, đặc biệt là người vận hành, vào quá trình bảo trì. Phương pháp này được khởi xướng lần đầu tiên vào năm 1971 bởi Viện Bảo Dưỡng Nhà Máy Nhật Bản (Japan Institute of Plant Maintenance – JIPM) và dần trở thành tiêu chuẩn toàn cầu kể từ thập niên 1980 nhờ những công trình tiêu biểu như “Introduction to TPM” của Seiichi Nakajima.

Triết lý cốt lõi của TPM tập trung vào việc biến mỗi người lao động trở thành một phần của hệ thống bảo trì. Người vận hành không chỉ điều khiển máy móc mà còn chủ động phát hiện và xử lý sự cố kỹ thuật, trong khi đội ngũ bảo trì chuyên trách duy trì các công việc kỹ thuật trọng yếu.

Mức hiệu quả của TPM được đo lường thông qua chỉ số Hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE – Overall Equipment Effectiveness). Theo khảo sát, OEE trung bình của các dây chuyền chưa tối ưu rơi vào khoảng 60%, trong khi mục tiêu toàn cầu là đạt từ 85% trở lên.

8 trụ cột cốt lõi của TPM

TPM được triển khai dựa trên tám trụ cột thiết yếu, mỗi trụ đại diện cho một khía cạnh quan trọng giúp nâng cao độ tin cậy và kéo dài tuổi thọ thiết bị sản xuất.

1. 5S – Nền tảng cơ bản cho TPM

Phương pháp 5S (Sàng lọc – Sắp xếp – Sạch sẽ – Săn sóc – Sẵn sàng) đóng vai trò như nền móng cho toàn bộ hệ thống TPM. Bằng cách duy trì môi trường làm việc gọn gàng, có tổ chức, doanh nghiệp sẽ dễ dàng phát hiện sự bất thường và triển khai cải tiến kịp thời.

2. Autonomous Maintenance – Bảo trì tự chủ

Người vận hành thiết bị đóng vai trò quan trọng trong việc làm chủ máy móc:

• Biết cách vệ sinh, kiểm tra tình trạng thiết bị thường xuyên;
• Có khả năng phát hiện hỏng hóc ban đầu;
• Hiểu cơ cấu hoạt động và chức năng máy;
• Chấp hành nghiêm các quy trình vận hành;
• Xử lý nhanh chóng các sự cố nhỏ để giảm thiểu thiệt hại.

3. Focused Improvement – Cải tiến trọng điểm

Trụ cột này tập trung vào việc phát hiện và giải quyết những vấn đề gây tổn thất lớn nhất. Các sáng kiến cải tiến liên tục được áp dụng dựa trên dữ liệu thực tế tại thời điểm diễn ra để ưu tiên cải tiến có tính tác động cao nhất.
Doanh nghiệp được khuyến khích huy động sáng kiến từ mọi cấp độ và bộ phận trong tổ chức nhằm nâng cao năng suất tổng thể.

4. Planned Maintenance – Bảo trì có kế hoạch

Phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh” được triển khai nhất quán nhằm:

• Giảm thời gian máy ngừng hoạt động ngoài kế hoạch;
• Tránh sự cố tái diễn;
• Kéo dài tuổi thọ thiết bị;
• Tối ưu hóa chi phí bảo dưỡng thông qua tần suất và lịch bảo trì hợp lý ngay từ đầu.

5. Quality Maintenance – Duy trì chất lượng

TPM giúp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng xuyên suốt quy trình sản xuất – từ đầu vào đến phân phối:

• Kiểm soát và phát hiện lỗi sớm;
• Phân tích điểm dễ sai lỗi trong quy trình sản xuất;
• Chủ động khắc phục và phòng ngừa sự cố phát sinh về chất lượng.

6. Training & Education – Đào tạo và phát triển

Đào tạo nguồn nhân lực là yếu tố cốt lõi để TPM thành công, đặc biệt là nâng cao hiểu biết và kỹ năng của nhân sự đối với việc bảo trì, vận hành và cải tiến thiết bị.
Chương trình đào tạo cần được xây dựng bài bản, phù hợp với chuẩn năng lực và định hướng phát triển dài hạn.

7. Office TPM – Áp dụng TPM cho khối văn phòng

Không chỉ giới hạn trong nhà máy, TPM trong khối văn phòng tập trung vào:

• Nâng cao hiệu suất xử lý thông tin;
• Cung cấp dữ liệu chính xác hỗ trợ hoạt động sản xuất;
• Đảm bảo tính liên thông giữa phòng ban sản xuất và các bộ phận liên quan khác như kế toán, lập kế hoạch, mua hàng,…

8. Safety, Health & Environment (SHE) – An toàn, Sức khỏe, Môi trường

TPM luôn hướng tới sự phát triển bền vững:

• Không để xảy ra tai nạn lao động;
• Đảm bảo điều kiện làm việc an toàn và lành mạnh;
• Giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường xung quanh.

Lộ trình triển khai TPM: 4 giai đoạn bài bản

Một hệ thống TPM vận hành hiệu quả thường được triển khai theo 4 giai đoạn chính với thời gian hoàn thiện kéo dài từ 3 đến 5 năm tùy thuộc vào quy mô và năng lực tổ chức.

Giai đoạn 1: Chuẩn bị (3–6 tháng)

1. Ban lãnh đạo cao nhất khởi xướng và cam kết về việc áp dụng TPM.
2. Tổ chức hội thảo đào tạo và truyền thông nội bộ về TPM.
3. Lập kế hoạch triển khai chi tiết và thành lập các nhóm phụ trách.
4. Xây dựng chính sách TPM và xác lập mục tiêu rõ ràng.
5. Trình bày kế hoạch phát triển TPM tới toàn tổ chức để tạo sự đồng thuận.

Giai đoạn 2: Giới thiệu và khai trương TPM

6. Chính thức công bố chương trình TPM và bắt đầu triển khai theo từng trụ cột đã hoạch định.

Giai đoạn 3: Thực hiện TPM toàn diện

7. Cải tiến OEE của từng thiết bị trong dây chuyền sản xuất.
8. Thiết lập hệ thống bảo trì tự chủ cho từng nhóm vận hành.
9. Triển khai kế hoạch bảo trì định kỳ, chuyên sâu tại bộ phận kỹ thuật.
10. Đào tạo nâng cao kỹ năng bảo trì và vận hành máy cho toàn thể nhân sự.
11. Hoàn thiện quy trình quản lý thiết bị kỹ thuật số hoặc định hướng số hóa.

Giai đoạn 4: Duy trì và củng cố

12. Duy trì kết quả đạt được, nâng cao hệ thống thành tổ chức TPM toàn diện với OEE tiệm cận tiêu chuẩn thế giới.

Kết luận

TPM không đơn thuần là một phương pháp bảo dưỡng thiết bị, mà là chiến lược toàn diện giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, kiểm soát chất lượng, giảm thời gian dừng máy và phát huy tối đa năng lực con người. Việc triển khai TPM hiệu quả đòi hỏi sự cam kết cao của ban lãnh đạo, sự phối hợp chặt chẽ của mọi phòng ban cũng như chương trình đào tạo và truyền thông bài bản.

Tại GCDRI, chúng tôi cam kết đồng hành cùng các doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình chuyển đổi số và hiện đại hóa sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế, trong đó TPM là một trong những nền tảng quan trọng. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ đào tạo, triển khai TPM một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Liên hệ tư vấn ngay qua hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
Hoặc gửi email đến: chungnhantoancau@gmail.com để được hỗ trợ!