Doanh Nghiệp Bắt Buộc Kiểm Kê Khí Nhà Kính Từ 2024: Toàn Bộ Quy Định Cần Biết

Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập với nền kinh tế toàn cầu và cam kết với các chính sách giảm phát thải khí nhà kính, từ năm 2024, yêu cầu về kiểm kê và báo cáo khí nhà kính trở thành một nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với nhiều doanh nghiệp. Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) tổng hợp và cung cấp thông tin cập nhật, rõ ràng và chuyên sâu về kiểm kê khí nhà kính – từ định nghĩa, quy định pháp luật, nhóm đối tượng phải thực hiện, đến quy trình và mẫu biểu cần thiết – giúp tổ chức/doanh nghiệp nắm vững và thực thi hiệu quả.

Kiểm Kê Khí Nhà Kính Là Gì?

Kiểm kê khí nhà kính là quá trình thu thập, tính toán và báo cáo dữ liệu về lượng phát thải và hấp thụ khí nhà kính từ các hoạt động của tổ chức trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm). Quá trình này được thực hiện dựa trên các phương pháp luận và hướng dẫn kỹ thuật cụ thể, nhằm phục vụ mục tiêu kiểm soát, giảm phát thải và đáp ứng các yêu cầu tuân thủ pháp luật cũng như các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14064-1:2018.

Báo Cáo Kiểm Kê Khí Nhà Kính: Tài Liệu Bắt Buộc từ Năm 2024

Báo cáo khí nhà kính không chỉ đơn thuần là một tài liệu hành chính mà còn là công cụ minh chứng trách nhiệm môi trường của doanh nghiệp. Theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP, bắt đầu từ năm 2024, các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực bắt buộc phải thực hiện báo cáo kiểm kê khí nhà kính định kỳ 2 năm/lần. Báo cáo này sẽ phản ánh toàn bộ lượng phát thải, phương pháp kiểm kê, tính toán và đánh giá rủi ro liên quan.

Cơ Sở Pháp Lý Về Kiểm Kê Khí Nhà Kính

Một số văn bản pháp luật quan trọng làm căn cứ bắt buộc doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính bao gồm:

• Luật Bảo vệ Môi trường 72/2020/QH14
• Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định cụ thể hoạt động giảm nhẹ phát thải KNK và bảo vệ tầng Ozon
• Quyết định 01/2022/QĐ-TTg liệt kê rõ danh mục nhóm ngành/lĩnh vực phát thải phải kiểm kê khí nhà kính
• Thông tư 17/2022/BTNMT hướng dẫn kỹ thuật kiểm kê, lập báo cáo và thẩm định giảm phát thải khí nhà kính.

Những văn bản này tạo ra hành lang pháp lý chặt chẽ và nhất quán cho việc kiểm kê khí nhà kính tại Việt Nam.

Doanh Nghiệp Nào Phải Thực Hiện Kiểm Kê Khí Nhà Kính?

Theo lộ trình thực hiện của Luật Môi trường và Nghị định 06/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp có phát thải từ các nguồn chính sau sẽ thuộc đối tượng bắt buộc kiểm kê, bao gồm:

• Năm 2022: ≥ 3000 tấn CO2 tương đương/năm
• Năm 2030: ≥ 2000 tấn CO2 tương đương/năm
• Năm 2050: ≥ 200 tấn CO2 tương đương/năm

Ngoài ra, các cơ sở sử dụng năng lượng ≥ 1000 TOE (tấn dầu tương đương) hàng năm, như:

• Nhà máy điện, doanh nghiệp sản xuất công nghiệp lớn
• Công ty vận tải, đặc biệt hải vận lớn
• Tòa nhà thương mại tiêu thụ lớn năng lượng
• Cơ sở xử lý rác công suất từ 1000 tấn/năm

Đáng lưu ý, các tổ chức không bắt buộc nhưng muốn tham gia thị trường carbon trong tương lai hoặc thể hiện cam kết môi trường cũng được khuyến khích tham gia kiểm kê khí nhà kính.

Các Mẫu Báo Cáo Kiểm Kê Khí Nhà Kính

Theo quy định tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, có tổng cộng 06 mẫu báo cáo được áp dụng, tương ứng với các bộ ngành quản lý:

1. Mẫu 01: Bộ Công Thương
2. Mẫu 02: Bộ Giao thông Vận tải
3. Mẫu 03: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
4. Mẫu 04: Bộ Tài nguyên và Môi trường
5. Mẫu 05: Bộ Xây dựng
6. Mẫu 06: Kết quả kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở — phổ biến và áp dụng với đa số doanh nghiệp

Doanh nghiệp cần lập báo cáo định kỳ, gửi lên Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để được thẩm định theo phân cấp quản lý nhà nước.

Quy Trình Kiểm Kê và Báo Cáo Khí Nhà Kính

Việc kiểm kê khí nhà kính bao gồm 8 bước chính, mỗi bước đều có quy định rõ ràng:

1. Xác Định Phạm Vi Hoạt Động & Phương Pháp Kiểm Kê

• Phân loại nguồn phát thải thành trực tiếp và gián tiếp
• Căn cứ tiêu chuẩn ISO 14064-1:2018 để thiết lập ranh giới kiểm kê.

2. Lựa Chọn Hệ Số Phát Thải

• Theo Quyết định 2626/BTNMT năm 2022, lựa chọn hệ số phát thải quốc gia phù hợp cho từng ngành, từng loại nhiên liệu/phương tiện.

3. Thu Thập Dữ Liệu Hoạt Động

• Dữ liệu gồm: sản lượng tiêu thụ năng lượng, loại nhiên liệu, thời gian vận hành, số lượng phương tiện, nguyên vật liệu đầu vào,…

4. Tính Toán Lượng Phát Thải

• Áp dụng các công thức tính chuẩn quốc gia (IPCC 2006 & 2019) do Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu ban hành.
• Tính toán cho từng nguồn, từng loại KNK (CO2, CH4, N2O…).

5. Kiểm Soát Chất Lượng

• Đánh giá chuỗi logic kiểm kê, đào tạo nội bộ, kiểm tra đồng bộ dữ liệu thiết bị đo, quy trình đo lường.

6. Đánh Giá Tính Không Chắc Chắn

• Phân tích độ tin cậy dữ liệu, mô hình tính toán, các sai số hệ thống và ngẫu nhiên nhằm làm rõ tính xác thực báo cáo.

7. Tính Toán Lại Khi Cần

• Trong trường hợp sai số >10%, hoặc có thay đổi ranh giới, quyền sở hữu, cơ cấu sản xuất phát thải, cần thực hiện kiểm kê lại.

8. Lập Báo Cáo Theo Mẫu & Gửi Cơ Quan Thẩm Định

• Báo cáo nộp theo Mẫu 06, Phụ lục II Nghị định 06/2022/NĐ-CP.
• Thẩm định bởi cơ quan chức năng cấp tỉnh.

Vì Sao Doanh Nghiệp Cần Thực Hiện Báo Cáo Khí Nhà Kính?

Việc kiểm kê và lập báo cáo không chỉ để tuân thủ mà còn mang lại lợi ích chiến lược:

• Tuân thủ pháp luật: Tránh rủi ro pháp lý, phạt hành chính.
• Nâng cao thương hiệu: Minh bạch thông tin môi trường giúp tăng niềm tin từ cộng đồng và nhà đầu tư.
• Sẵn sàng cho thị trường carbon: Xác định lượng phát thải là cơ sở để tham gia trao đổi tín chỉ carbon.
• Tiết kiệm chi phí vận hành: Bằng việc xác định nguồn phát thải lớn, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch giảm tiêu thụ năng lượng dài hạn.
• Tăng năng lực thích ứng: Quản trị rủi ro môi trường, đối phó biến động chính sách quốc tế về biến đổi khí hậu.

Lời Kết: GCDRI Đồng Hành Cùng Doanh Nghiệp Kiểm Kê Khí Nhà Kính

Kiểm kê khí nhà kính không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm xã hội, nâng cao năng lực quản trị môi trường và chuẩn bị hội nhập thị trường carbon.

Với chuyên môn sâu rộng trong lĩnh vực tiêu chuẩn môi trường và chứng nhận quốc tế, GCDRI sẵn sàng hỗ trợ:

• Hướng dẫn kiểm kê, lập báo cáo khí nhà kính khoa học và đúng quy định
• Huấn luyện ISO 14064-1:2018
• Tư vấn tham gia thị trường carbon trong tương lai

Bạn đọc và Quý doanh nghiệp cần tư vấn chuyên sâu về kiểm kê khí nhà kính, vui lòng liên hệ GCDRI qua:

Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
Email: chungnhantoancau@gmail.com

GCDRI – Đồng hành bền vững cùng Doanh nghiệp Việt Nam.