Fair Trade – Mô hình thương mại công bằng thúc đẩy phát triển bền vững

Trong một thế giới nơi chuỗi giá trị được vận hành bởi những quy tắc khắt khe và thường thiên lệch, người nông dân và công nhân – những người ở đầu nguồn sản xuất – lại thường xuyên nhận phần lợi nhuận ít ỏi nhất. Đó là lý do tại sao hệ thống thương mại công bằng Fair Trade ra đời, mang đến một giải pháp nhân văn, minh bạch và toàn diện hơn cho các hoạt động thương mại toàn cầu.

Bài viết hôm nay được Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) biên soạn nhằm cung cấp cái nhìn rõ nét về những giá trị mà tiêu chuẩn Fair Trade mang lại, lý giải lý do tại sao đây là xu hướng tất yếu của thị trường quốc tế và nền sản xuất bền vững tại Việt Nam hiện nay.

Fair Trade là gì?

Fair Trade – hay còn gọi là Thương mại công bằng, là một mô hình thương mại được thiết kế để hỗ trợ tốt hơn cho các nhà sản xuất nhỏ, nông dân và công nhân tại các nước đang phát triển. Mô hình này đảm bảo rằng các sản phẩm nông nghiệp và hàng tiêu dùng không chỉ đạt chất lượng mà còn được sản xuất, giao dịch theo những tiêu chuẩn đạo đức, công bằng và minh bạch.

Fair Trade được điều phối bởi tổ chức quốc tế FLO (Fairtrade Labelling Organizations International), được thành lập từ năm 1998 tại Hà Lan và hiện có mặt ở hơn 20 quốc gia. Đây là một sáng kiến hướng tới xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường và nhân quyền, mang lại tiếng nói mạnh mẽ hơn cho người lao động trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các sản phẩm điển hình mang nhãn Fair Trade

Hàng nghìn sản phẩm hiện nay đang mang nhãn chứng nhận Fair Trade. Trong số này có thể kể đến:

• Các loại thực phẩm nông sản: cà phê, cacao, chè, chuối, đường hữu cơ.
• Các loại hạt: điều, hạnh nhân, đậu phộng.
• Sản phẩm phi thực phẩm: hoa cắt cành, cây trang trí, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nón, bóng đá, quần áo dệt tay.

Chứng nhận Fair Trade không đơn giản là một con tem; nó là cam kết nghiêm túc mà doanh nghiệp phải đạt được sau quá trình kiểm định khắt khe.

Lợi ích và tiêu chí đạt chứng nhận Fair Trade

Những quyền lợi dành cho người sản xuất

Người sản xuất khi tham gia vào hệ thống thương mại Fair Trade sẽ được:

• Nhận mức giá tối thiểu hợp lý đảm bảo chi phí sản xuất và duy trì sinh kế ổn định.
• Hưởng khoản phụ cấp phát triển để xây dựng hạ tầng cộng đồng như trường học, y tế, ngân hàng tiết kiệm tín dụng.
• Ký kết hợp đồng lâu dài với đối tác, giúp loại bỏ tình trạng ép giá và mua bán không minh bạch.
• Thực hành sản xuất có trách nhiệm về môi trường, không sử dụng lao động cưỡng bức hay trẻ em.

Tiêu chuẩn kiểm định nghiêm ngặt

Để được chứng nhận Fair Trade, sản phẩm và doanh nghiệp cần tuân thủ các nguyên tắc quan trọng sau:

• Đảm bảo tính minh bạch và công khai trong mọi hoạt động thương mại.
• Đối xử công bằng: không phân biệt giới tính, sắc tộc, tôn giáo; bảo vệ quyền tự do liên kết và an toàn lao động.
• Không sử dụng lao động trẻ em, nỗ lực đào tạo và nâng cao năng lực cho người sản xuất.
• Cam kết bảo vệ môi trường: chuyển sang sử dụng nông nghiệp bền vững, giảm thiểu hóa chất độc hại và xử lý chất thải hợp lý.

10 nguyên tắc cốt lõi của Fair Trade theo WFTO

Tổ chức Thương mại Công bằng Thế giới (World Fair Trade Organization – WFTO) đã xây dựng 10 nguyên tắc cốt lõi để định hướng các thực hành kinh doanh công bằng, gồm:

1. Mở ra cơ hội kinh tế cho người yếu thế.
2. Minh bạch và đáp ứng trách nhiệm.
3. Hành vi kinh doanh công bằng và bền vững.
4. Thanh toán giá trị công bằng.
5. Không sử dụng lao động cưỡng bức hay trẻ em.
6. Không phân biệt đối xử – thúc đẩy bình đẳng giới và quyền con người.
7. Cung cấp điều kiện làm việc an toàn, đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần.
8. Tăng cường năng lực người lao động và cộng đồng sản xuất.
9. Truyền thông và quảng bá Fair Trade trung thực, tích cực.
10. Bảo vệ môi trường trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Các doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc hiệp hội sản xuất sẽ được kiểm tra định kỳ để đảm bảo duy trì tuân thủ với những nguyên tắc này.

Doanh nghiệp Việt Nam và mô hình Fair Trade

Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều doanh nghiệp tiếp cận và áp dụng tiêu chuẩn Fair Trade — tiêu biểu có thể kể đến Công ty TNHH Sản Xuất và Xuất Khẩu Quế Hồi Việt Nam (VINA SAMEX). Đây là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu quế hồi đạt chuẩn quốc tế, nhờ vào việc áp dụng đồng thời công nghệ hiện đại và các tiêu chuẩn đạo đức như Fair Trade.

Sản phẩm của công ty đã có mặt tại nhiều quốc gia như Ấn Độ, Đức, Hà Lan, Mỹ, Hàn Quốc,… với giá trị gia tăng không ngừng nhờ đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc minh bạch và cam kết xã hội mạnh mẽ.

Tại sao Fair Trade trở thành xu hướng bền vững toàn cầu?

Sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng thương mại đạo đức và tiêu dùng có trách nhiệm là tác nhân chính thúc đẩy Fair Trade trở thành chuẩn mực mới trong thương mại toàn cầu. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến sản phẩm giá rẻ, mà còn đặt vấn đề về nguồn gốc, điều kiện sản xuất và tác động xã hội lên hàng đầu trong quyết định mua sắm.

Một sản phẩm mang nhãn Fair Trade là minh chứng cho:

• Một chuỗi cung ứng minh bạch và đạo đức.
• Môi trường sản xuất an toàn cho công nhân và nông dân.
• Doanh nghiệp có trách nhiệm cao với môi trường và xã hội.
• Người tiêu dùng có khả năng tạo ra sự thay đổi tích cực thông qua hành vi mua sắm hàng ngày.

Kết luận

Fair Trade không chỉ là một mô hình thương mại đạo đức – đó là một phong trào toàn cầu vì con người, vì cộng đồng, vì một thế giới thương mại bền vững hơn. Việc sở hữu chứng nhận Fair Trade không chỉ giúp tăng uy tín và khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp mà còn là bước tiến cụ thể hướng tới thực hành ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) hiệu quả.

Nếu bạn là doanh nghiệp sản xuất muốn mở rộng thị trường ra quốc tế, hoặc đơn giản là muốn xây dựng hình ảnh doanh nghiệp bền vững, có trách nhiệm – xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn Fair Trade chính là lựa chọn mang tính chiến lược.

Hãy liên hệ với Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) để được tư vấn và đào tạo chuyên sâu về quy trình đạt chứng nhận Fair Trade, giúp doanh nghiệp bạn vươn xa hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Liên hệ ngay Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com để được hỗ trợ chi tiết nhất từ các chuyên gia của GCDRI.