Tìm hiểu tiêu chuẩn BS EN 1090: Bước đệm chiến lược cho ngành xây dựng và xuất khẩu thép, nhôm

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, việc các doanh nghiệp sản xuất và xây dựng nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế đã trở thành một yếu tố sống còn. Một trong những tiêu chuẩn nhận được sự quan tâm đặc biệt trong lĩnh vực kết cấu kim loại, đặc biệt là nhôm và thép, chính là tiêu chuẩn BS EN 1090. Bài viết này do Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) biên soạn nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam hiểu rõ giá trị và cơ hội từ việc áp dụng bộ tiêu chuẩn EN 1090 trong hoạt động sản xuất, thi công và xuất khẩu.

Vậy BS EN 1090 thực chất là gì? Doanh nghiệp nào bắt buộc phải áp dụng? Cần thực hiện những bước nào trong hành trình chứng nhận? GCDRI sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn đầy đủ và chính xác nhất.

Tiêu chuẩn BS EN 1090 là gì?

Tiêu chuẩn BS EN 1090 là bộ tiêu chuẩn châu Âu quy định việc đánh giá sự phù hợp và kiểm soát kỹ thuật đối với các kết cấu làm từ nhôm và thép, góp phần giúp các sản phẩm tuân thủ yêu cầu của Quy định về Sản phẩm Xây dựng (CPR) tại châu Âu. Bộ tiêu chuẩn gồm 3 phần chính:

• EN 1090-1: Yêu cầu về chứng nhận đánh giá sự phù hợp cho các cấu kiện kết cấu (nhằm áp dụng dấu CE hoặc UKCA).
• EN 1090-2: Yêu cầu kỹ thuật đối với kết cấu thép trong quá trình thi công.
• EN 1090-3: Yêu cầu kỹ thuật áp dụng cho kết cấu nhôm khi thi công.

Tuân thủ đúng BS EN 1090 là điều kiện tiên quyết để các sản phẩm kết cấu nhôm/thép có thể xuất khẩu sang thị trường EU (CE marking) hoặc Vương quốc Anh (UKCA marking).

Mục tiêu và vai trò của tiêu chuẩn EN 1090

Việc áp dụng EN 1090 nhằm thiết lập một hệ thống chung đảm bảo rằng các cấu kiện kết cấu kim loại sản xuất tại bất kỳ quốc gia nào trong khu vực EEA (Khu vực Kinh tế Châu Âu) đều phải đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật và an toàn nhất định.

Tiêu chuẩn giúp doanh nghiệp:

• Đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu suất của công trình.
• Kiểm soát từ nguyên vật liệu, thiết bị, nhân sự đến quá trình sản xuất.
• Tăng độ tin cậy với đối tác trong nước và quốc tế.
• Mở rộng thị trường xuất khẩu vào EU và Anh Quốc thông qua dấu CE/UKCA.

Đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, EN 1090 hướng tới kiểm soát từ khâu thiết kế, sản xuất đến khi sản phẩm hoàn thiện, bao gồm cả:

• Định chuẩn thiết bị đo lường, máy móc.
• Quy trình hàn và kỹ thuật hàn.
• Hồ sơ vật liệu, chứng chỉ kỹ thuật đi kèm.
• Giám sát quá trình mua sắm và lưu trữ vật tư.
• Chứng nhận kỹ năng của đội ngũ công nhân hàn.

Doanh nghiệp nào bắt buộc áp dụng tiêu chuẩn này?

Theo quy định của CPR, từ ngày 1/7/2014, toàn bộ sản phẩm xây dựng kết cấu từ nhôm hoặc thép được sản xuất hoặc xuất khẩu sang các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu phải được chứng nhận CE marking. Từ ngày 1/1/2022, yêu cầu tương tự áp dụng với dấu UKCA tại Vương quốc Anh sau Brexit.

Do vậy, mọi doanh nghiệp sản xuất, cung ứng cấu kiện kết cấu bằng nhôm hoặc thép đều bắt buộc phải tuân thủ BS EN 1090 nếu muốn đưa sản phẩm vào các thị trường này. Trường hợp không thực hiện đúng quy định sẽ bị xem là hành vi thương mại trái pháp luật.

Những sản phẩm nào nằm ngoài phạm vi áp dụng EN 1090?

Mặc dù EN 1090 bao phủ phần lớn cấu kiện kết cấu nhôm/thép, một số sản phẩm lại được quản lý bởi các tiêu chuẩn châu Âu khác. Dưới đây là một số ví dụ nổi bật:

Doanh nghiệp cần xác định mã HS và đối chiếu với các tiêu chuẩn EU liên quan để biết rõ sản phẩm của mình có thuộc phạm vi EN 1090 hay không.

Các cấp thực thi (Execution Classes – EXC) trong EN 1090

Tiêu chuẩn chia dự án/công trình thành 4 cấp độ thực thi khác nhau tùy theo mức độ rủi ro và quy mô:

• EXC 1: Kết cấu quy mô nhỏ – nhà kho nông nghiệp, cầu thang gia đình…
• EXC 2: Công trình công nghiệp cơ bản – giàn thép, lan can nhà máy…
• EXC 3: Công trình công cộng phức tạp – nhà thi đấu, khán đài…
• EXC 4: Công trình trọng yếu – nhà máy điện hạt nhân, sân bay…

Cấp độ càng cao, yêu cầu kỹ thuật và kiểm định càng khắt khe. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp đã đạt chứng nhận ở cấp cao, hoàn toàn có thể thực hiện các hạng mục thấp hơn tương ứng.

Yêu cầu về năng lực hàn

Một phần cốt lõi của BS EN 1090 chính là việc đảm bảo tất cả những người tham gia thực hiện mối hàn phải đạt chứng chỉ phù hợp tiêu chuẩn BS EN ISO 9606-1.

Các yêu cầu bao gồm:

• Thợ hàn phải tham gia thử tay nghề định kỳ 3 năm/lần.
• Hoạt động hàn phải trải qua kiểm tra chất lượng hàng tháng.
• Chứng chỉ của thợ hàn phải do bên thứ ba độc lập cấp (Notified Body).

Điều này nhằm đảm bảo từng mối hàn đáp ứng về kỹ thuật và an toàn, tránh nguy cơ sự cố trên công trình thực tế.

Kiểm soát sản xuất tại nhà máy (FPC – Factory Production Control)

Để sản phẩm được gắn dấu CE/UKCA, nhà sản xuất phải thiết lập, duy trì hệ thống kiểm soát quá trình sản xuất (FPC). FPC bao gồm:

• Hồ sơ chứng minh quá trình sản xuất được kiểm soát đầy đủ: thiết kế, mua hàng, chế tạo, kiểm định, giao hàng…
• Các quy trình phải được thiết lập thành văn bản có bằng chứng xác thực.
• Doanh nghiệp cần nêu rõ cách thức đảm bảo chất lượng từ vật liệu đầu vào cho đến sản phẩm cuối cùng.

Quá trình kiểm tra FPC sẽ do tổ chức chứng nhận độc lập (NB – Notified Body) thực hiện.

Các bước để đạt chứng nhận EN 1090

Quá trình triển khai chứng nhận EN 1090 cần đi theo các bước sau:

1. Xác định sản phẩm có thuộc phạm vi áp dụng của EN 1090 hay không.
2. Mua và nghiên cứu bộ tiêu chuẩn EN 1090 liên quan.
3. Đánh giá và chọn cấp thực thi EXC phù hợp.
4. Liên hệ tổ chức chứng nhận đủ năng lực để được hướng dẫn cụ thể.
5. Tự đánh giá hệ thống kiểm soát sản xuất (FPC) và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ.
6. Tổ chức chứng nhận đánh giá thực địa và cấp chứng nhận nếu đạt.
7. Sau khi đạt chứng nhận: tiến hành dán dấu CE hoặc UKCA, công bố hiệu suất sản phẩm trên tài liệu kỹ thuật đi kèm.

Tại sao chứng nhận EN 1090 là bước đi chiến lược?

• Mở rộng thị trường: Thực hiện được CE/UKCA giúp doanh nghiệp bước vào các thị trường khó tính như EU và Anh Quốc.
• Đáp ứng yêu cầu thầu quốc tế: Nhiều dự án EPC và các nhà đầu tư yêu cầu nhà cung cấp thiết bị đạt chuẩn EN 1090.
• Tăng giá trị thương hiệu: Doanh nghiệp được nhìn nhận là chuyên nghiệp và đáng tin cậy trong mắt đối tác lớn.
• Giảm rủi ro pháp lý: Hoạt động sản xuất và xuất khẩu luôn nằm trong vùng tuân thủ.

Kết luận: GCDRI đồng hành cùng doanh nghiệp chinh phục tiêu chuẩn EN 1090

Như vậy, việc chủ động tìm hiểu và triển khai tiêu chuẩn BS EN 1090 không chỉ đơn thuần là một yêu cầu kỹ thuật, mà còn là một chiến lược kinh doanh để doanh nghiệp yêu cầu hướng tới những thị trường và cơ hội lớn hơn.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẵn sàng đồng hành cùng quý doanh nghiệp trong toàn bộ quá trình đào tạo, tư vấn, hoàn thiện hồ sơ FPC và kết nối với các tổ chức chứng nhận phù hợp.

Vui lòng liên hệ hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com để được tư vấn chi tiết về lộ trình áp dụng EN 1090 phù hợp với tình hình doanh nghiệp của bạn.