Trách nhiệm xã hội là gì? Hiểu đúng để hành động đúng

Trách nhiệm xã hội không chỉ là một khái niệm đầy tính triết lý mà còn là tiêu chí then chốt mà mỗi doanh nghiệp hiện đại đều phải đưa vào chiến lược phát triển lâu dài. Với sự biến chuyển nhanh chóng của xã hội toàn cầu và đòi hỏi ngày càng cao từ người tiêu dùng cũng như nhà đầu tư, trách nhiệm xã hội (CSR – Corporate Social Responsibility) đã vượt xa khái niệm từ thiện, trở thành nhân tố nền tảng trong xây dựng doanh nghiệp bền vững.

Trong bài viết này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẽ cùng bạn làm rõ khái niệm trách nhiệm xã hội, các nguyên tắc và lợi ích cốt lõi trong việc ứng dụng vào thực tiễn quản trị doanh nghiệp, đồng thời giới thiệu tiêu chuẩn hướng dẫn hàng đầu ISO 26000 về trách nhiệm xã hội trong tổ chức.

Trách nhiệm xã hội: Khái niệm và bản chất

Trách nhiệm xã hội là một nguyên tắc đạo đức khuyến khích các cá nhân và tổ chức hành động vì lợi ích rộng lớn của cộng đồng, đảm bảo sự phát triển kinh tế đi đôi với phúc lợi xã hội và bảo vệ môi trường. Ở góc độ doanh nghiệp, đây là cam kết pháp lý và tự nguyện để đánh giá, giảm thiểu các tác động tiêu cực từ hoạt động kinh doanh lên xã hội và môi trường.

Việc thực hiện trách nhiệm xã hội không những bao hàm tuân thủ pháp luật mà còn đòi hỏi những hành động tích cực, như bảo vệ môi trường, tuân thủ quy tắc đạo đức trong lao động, ứng xử đúng mực với cộng đồng địa phương hay thúc đẩy sự công bằng xã hội.

Trách nhiệm xã hội và đạo đức doanh nghiệp

Các giá trị đạo đức đóng vai trò cốt lõi trong việc định hình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Những hành vi, quyết định được dẫn dắt bởi nguyên tắc đạo đức và sự minh bạch sẽ tạo nên uy tín vững chắc cho tổ chức. Ngược lại, nếu ưu tiên lợi nhuận bằng mọi giá, bỏ qua các chuẩn mực đạo đức hoặc gây tổn hại đến xã hội, áp lực từ chính phủ, công luận hay người tiêu dùng sẽ khiến hậu quả xảy đến nhanh chóng.

Do đó, trách nhiệm xã hội không thể tách rời khỏi đạo đức kinh doanh. Để giữ vững lòng tin của nhân viên, đối tác và khách hàng, doanh nghiệp cần lồng ghép các tiêu chuẩn đạo đức vào mọi hoạt động hàng ngày, từ chiến lược dài hạn đến các quyết định vận hành cụ thể.

Lợi ích thiết thực khi doanh nghiệp thực hành CSR

Việc áp dụng các hoạt động về trách nhiệm xã hội mang lại nhiều lợi ích rõ rệt, bao gồm:

• Tạo ra lợi thế cạnh tranh so với đối thủ không có định hướng CSR rõ ràng
• Thu hút và giữ chân nhân sự chất lượng cao thông qua môi trường làm việc có đạo đức
• Tăng cường sự ủng hộ từ khách hàng và công chúng
• Tăng độ tín nhiệm từ nhà đầu tư nhờ minh bạch và hướng đến phát triển bền vững
• Cải thiện thương hiệu và hình ảnh doanh nghiệp một cách sâu sắc
• Tối ưu hóa lòng trung thành của khách hàng và sự tương tác tích cực từ cộng đồng
• Góp phần nâng cao hiệu suất tài chính và gia tăng giá trị cổ đông

CSR được áp dụng như thế nào trong doanh nghiệp?

Trách nhiệm xã hội không chỉ là một chiến lược bên ngoài, mà cần được thấm nhuần trong văn hóa nội bộ và phản ánh trong từng quyết định kinh doanh. Điều này đòi hỏi sự tham gia không chỉ từ lãnh đạo cấp cao mà cả đội ngũ nhân viên.

Doanh nghiệp có thể thể hiện CSR thông qua phạm vi cá nhân (quyết định của nhà quản lý), tập thể (đội ngũ hoặc phòng ban) cho đến toàn bộ công ty. Các hành động có đạo đức luôn cần được lồng ghép trong các tương tác nội bộ cũng như với các bên liên quan bên ngoài.

Quan trọng hơn, khi doanh nghiệp xây dựng được hệ thống CSR minh bạch và hiệu quả, các lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường được cân bằng. Chính điều này cải thiện không chỉ năng lực cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững toàn diện.

04 hình thức chủ đạo của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp

Doanh nghiệp có thể triển khai trách nhiệm xã hội dưới nhiều hình thức, bao gồm nhưng không hạn chế trong các danh mục sau:

1. Bảo vệ môi trường: Thực hiện các hoạt động giảm thiểu tác động xấu đến khí hậu và sinh thái, như giảm phát thải CO2, sử dụng năng lượng sạch, tái chế vật liệu.

2. Hoạt động từ thiện: Doanh nghiệp có thể quyên góp tiền, hàng hóa, dịch vụ hoặc thời gian cho các tổ chức cộng đồng, quỹ xã hội, hội chữ thập đỏ, hoặc các chương trình thiện nguyện địa phương.

3. Thực hành lao động có đạo đức: Đảm bảo môi trường làm việc công bằng, minh bạch, cấm phân biệt đối xử, khuyến khích phát triển nghề nghiệp và đảm bảo quyền lợi lao động.

4. Tham gia tình nguyện: Khuyến khích nhân viên và tổ chức cùng tham gia các hoạt động xã hội nhân đạo, từ thiện cộng đồng mà không giới hạn trong lĩnh vực hay địa phương.

Việc lựa chọn lĩnh vực CSR phù hợp cần cân nhắc giữa chiến lược phát triển của công ty, ngân sách, mục tiêu cụ thể và những vấn đề xã hội mà doanh nghiệp có thể tạo ra ảnh hưởng tích cực trực tiếp.

Hướng dẫn thực hành CSR theo tiêu chuẩn ISO 26000

Được công bố bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO), ISO 26000 cung cấp bộ hướng dẫn toàn diện để mọi tổ chức – dù chính phủ, phi lợi nhuận hay doanh nghiệp tư nhân – có thể xây dựng một chiến lược CSR hiệu quả và lâu dài.

Tiêu chuẩn này không đưa ra các yêu cầu bắt buộc hay tiêu chí đánh giá cấp chứng chỉ, mà hướng đến định hướng chiến lược, tích hợp CSR vào hoạt động cốt lõi của tổ chức bằng các nội dung chính sau:

• Nguyên tắc trách nhiệm xã hội và đạo đức trong hành động
• 07 vấn đề cốt lõi bao gồm quản trị tổ chức, quyền con người, điều kiện lao động, môi trường, hành vi công bằng, vấn đề người tiêu dùng và sự phát triển cộng đồng
• Thiết kế quy trình gắn các hoạt động vào chiến lược và vận hành
• Tương tác bền vững với các bên liên quan như khách hàng, chính phủ, xã hội

Điểm nổi bật của ISO 26000 là hướng đến tăng tính minh bạch và khuyến khích hành động vượt trên luật pháp tối thiểu, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp gặt hái nhiều thành tựu trong quản trị và vận hành vì mục tiêu phát triển bền vững.

Tìm hiểu thêm về tiêu chuẩn ISO 14001 – Hệ thống quản lý môi trường, thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp với hành tinh xanh.

Doanh nghiệp hiện đại không thể tách rời trách nhiệm xã hội

Với xu hướng phát triển toàn cầu cùng ý thức tiêu dùng ngày càng cao, không có doanh nghiệp nào có thể đứng ngoài cuộc chơi trách nhiệm xã hội. Từ góc độ cạnh tranh thương mại cho tới đạo đức kinh doanh, CSR là công cụ quan trọng để doanh nghiệp không chỉ tồn tại, mà còn phát triển thịnh vượng.

GCDRI khuyến nghị các doanh nghiệp nên hành động sớm bằng cách tích hợp trách nhiệm xã hội vào chiến lược phát triển cốt lõi, đảm bảo mọi hoạt động đều được tổ chức trên nền tảng minh bạch, có đạo đức và hướng đến sự phát triển bền vững.

Bạn đang tìm hướng đi phù hợp để xây dựng mô hình CSR cho doanh nghiệp của mình? Hãy để GCDRI đồng hành cùng bạn – bằng kinh nghiệm chuyên sâu, tư vấn chuẩn quốc tế và sự hỗ trợ toàn diện.

Liên hệ ngay Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc Email: chungnhantoancau@gmail.com để được tư vấn chi tiết về ISO 26000 và các hệ thống tiêu chuẩn liên quan!