So sánh các chương trình bảo mật chuỗi cung ứng: CTPAT và CCSP

Trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động hiện nay, việc thiết lập các chương trình đảm bảo an toàn cho chuỗi cung ứng ngày càng trở nên cấp thiết. Từ sau sự kiện 11/9, hàng loạt sáng kiến đã ra đời nhằm ngăn chặn nguy cơ khủng bố và đảm bảo thông suốt thương mại. Trong số đó, hai trong số các chương trình nổi bật nhất là CTPAT (Customs-Trade Partnership Against Terrorism) và CCSP (Certified Cargo Screening Program). Trong bài viết này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẽ phân tích chuyên sâu sự tương đồng và khác biệt giữa hai chương trình này, giúp doanh nghiệp hiểu và ứng dụng hiệu quả các tiêu chuẩn an ninh quốc tế cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Tổng quan về các chương trình an ninh chuỗi cung ứng

Ngày càng nhiều chương trình bảo mật chuỗi cung ứng được các cơ quan chính phủ tài trợ hoặc quản lý nhằm tăng cường kiểm soát hàng hóa trước khi nhập cảnh vào lãnh thổ quốc gia. Tại Hoa Kỳ, có thể kể đến các sáng kiến tiêu biểu như:

• C-TPAT – Đối tác Hải quan – Thương mại chống khủng bố
• CCSP – Chương trình kiểm tra hàng hóa được chứng nhận
• CSI – Sáng kiến An ninh Container
• FAST – Chương trình Thương mại Tự do và An toàn
• ISF – Khai báo An ninh Hàng nhập khẩu
• AEO – Doanh nghiệp ưu tiên được ủy quyền của EU có tiêu chuẩn bảo mật tương đồng

Các chương trình này hướng đến mục tiêu chung là tạo ra chuỗi cung ứng an ninh, đồng thời giúp tăng tốc độ thông quan, giảm thiểu nguy cơ chậm trễ, thất thoát hoặc rủi ro hàng hóa trong quá trình vận chuyển xuyên biên giới.

Mục tiêu và lý do hình thành chương trình CTPAT

Sau vụ tấn công ngày 11/9, Chính phủ Mỹ nhận thấy cần thiết phải củng cố an ninh chuỗi cung ứng. Do không thể kiểm tra toàn diện mọi hàng hóa bằng nguồn lực hiện có, Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) đã phát triển chương trình CTPAT vào tháng 11/2001 để hợp tác với doanh nghiệp trong việc tự nguyện triển khai các biện pháp bảo mật.

CTPAT hiện có hơn 9.000 đối tác trên toàn cầu và là chương trình tự nguyện hỗ trợ CBP trong việc ngăn ngừa hành vi buôn lậu, khủng bố thông qua kiểm soát lô hàng an toàn và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế về bảo mật.

5 mục tiêu chiến lược của CTPAT:

1. Giúp đối tác cải thiện an ninh chuỗi cung ứng theo tiêu chí CTPAT.
2. Mang lại nhiều lợi ích như giảm kiểm tra vật lý, thông quan nhanh hơn.
3. Quốc tế hóa nguyên tắc bảo mật thông qua hợp tác và công nhận lẫn nhau.
4. Hỗ trợ triển khai các sáng kiến an ninh thương mại khác của CBP.
5. Tăng cường hiệu quả và quản trị chương trình CTPAT.

Tổng quan về chương trình CCSP và sự khác biệt pháp lý

Trái ngược với tính chất tự nguyện như CTPAT, CCSP lại là chương trình bắt buộc theo Đạo luật An ninh Hàng không năm 2007. Chương trình này do Cơ quan An ninh Giao thông Vận tải Hoa Kỳ (TSA) triển khai, nhằm đảm bảo an toàn cho các lô hàng vận chuyển bằng đường hàng không – phương thức có độ nhạy cao, thường gắn với hàng hóa cấp thiết hoặc có giá trị lớn.

Theo luật, từ năm 2010, tất cả hàng hóa được xếp lên máy bay chở khách phải chịu kiểm tra an ninh 100%, với kỳ vọng phát hiện sớm vật liệu nguy hiểm. Do hạn chế nguồn lực, TSA ủy quyền kiểm tra cho các đơn vị trong ngành như nhà máy sản xuất, công ty vận chuyển, trung tâm logistics hoặc bên thứ ba đủ điều kiện CCSP.

Điểm khác biệt lớn nhất giữa CTPAT và CCSP là:

• CTPAT có tính tự nguyện và linh hoạt hơn, không bị ràng buộc bởi yếu tố pháp lý;
• CCSP mang tính bắt buộc, có cơ chế thực thi và kiểm tra rõ ràng theo pháp luật.

Những điểm tương đồng đáng chú ý giữa CTPAT và CCSP

Dù khác biệt về mô hình quản lý và thẩm quyền pháp lý, cả hai chương trình đều hướng tới chuỗi cung ứng an toàn, bảo mật. Đặc biệt, chúng chia sẻ 7 lĩnh vực an ninh cốt lõi:

1. Bảo mật nhân sự

Doanh nghiệp cần kiểm tra lý lịch, thẩm định nhân sự kỹ càng để tránh nguy cơ từ bên trong. Việc xác minh danh tính chính xác giúp phòng ngừa khả năng lợi dụng chuỗi cung ứng cho mục tiêu phi pháp.

2. Kiểm soát truy cập vật lý

Chỉ người có trách nhiệm và được ủy quyền mới được tiếp cận với các khu vực nhạy cảm như xưởng đóng hàng, bãi container, nhà kho hoặc trung tâm hàng không.

3. An ninh container và phương tiện vận chuyển

Xe tải, container phải được kiểm định, niêm phong, giám sát bằng các biện pháp phù hợp nhằm tránh việc cài cắm vật liệu nguy hiểm.

4. Đào tạo và nâng cao nhận thức an ninh

Huấn luyện nhân viên kỹ năng nhận diện mối đe dọa, hành vi bất thường và sử dụng hệ thống báo cáo khi cần thiết là yêu cầu bắt buộc trong cả hai chương trình.

5. Bảo mật vật lý

Cơ sở hạ tầng (hàng rào, cổng ra vào, camera giám sát, hệ thống chiếu sáng…) cần được đầu tư đúng mức để ngăn ngừa xâm nhập bất hợp pháp.

6. Quản trị thủ tục

Doanh nghiệp cần chuẩn hóa quy trình xử lý giấy tờ, đảm bảo mỗi lô hàng từ đầu đến cuối được theo dõi chặt chẽ, tránh làm giả chứng từ hoặc tráo hàng.

7. An ninh công nghệ thông tin

Trong thời đại kỹ thuật số, hệ thống CNTT lưu trữ thông tin logistics cần được bảo mật nghiêm ngặt để ngăn rò rỉ lộ trình, lịch trình vận chuyển có thể bị lợi dụng.

Lợi ích cụ thể khi tham gia các chương trình

Tham gia CTPAT hoặc CCSP mang lại nhiều lợi thế chiến lược:

• Rút ngắn thời gian thông quan, tránh kiểm tra vật lý thường xuyên
• Nâng cao uy tín doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác lớn
• Tăng cơ hội hợp tác quốc tế, đặc biệt trong các thị trường yêu cầu bảo mật cao
• Tối ưu hiệu quả chuỗi cung ứng, giảm chi phí nhờ phòng tránh thất thoát
• Củng cố niềm tin của cơ quan quản lý nhà nước

Đối với hãng vận tải hoặc nhà cung cấp dịch vụ logistics quốc tế, việc đạt chứng nhận còn giúp tăng sức cạnh tranh và dễ dàng ký kết hợp đồng với những bên yêu cầu tiêu chuẩn cao về an ninh.

Lời kết: Cơ hội tối ưu hóa chuỗi cung ứng với CTPAT và CCSP

Việc thiết lập và tuân thủ các tiêu chuẩn an ninh chuỗi cung ứng không chỉ là yêu cầu pháp lý tại một số thị trường – mà còn là lợi thế cạnh tranh bền vững trong bối cảnh hội nhập. Doanh nghiệp chủ động tham gia các chương trình như CTPAT và CCSP sẽ có lợi thế trong việc:

• Quản trị rủi ro chuỗi cung ứng tốt hơn
• Tối ưu dòng vận chuyển, giảm sai sót và lãng phí
• Nâng cao năng lực quản lý nội bộ và chất lượng dịch vụ tổng thể

Hãy liên hệ ngay Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) để được tư vấn xây dựng mô hình quản lý an ninh chuỗi cung ứng phù hợp với đặc thù doanh nghiệp bạn, từ đó đạt được các chứng nhận quốc tế và mở rộng đường vào thị trường toàn cầu.

Liên hệ chuyên gia của GCDRI để biết thêm chi tiết qua:
Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
Email: chungnhantoancau@gmail.com

GCDRI – Đối tác đồng hành đáng tin cậy trong hành trình hội nhập chất lượng và an toàn toàn cầu.