Bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa đầu tiên tại Việt Nam: Bước tiến lớn cho ngành ngân hàng

Trong bối cảnh xu hướng bảo mật thanh toán ngày càng được đặt lên hàng đầu, việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) chính thức ban hành bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa đang thu hút sự quan tâm đáng kể từ giới chuyên môn và cộng đồng doanh nghiệp tài chính – ngân hàng. Với vai trò là tổ chức nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực tiêu chuẩn và chứng nhận quốc tế, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin gửi tới quý độc giả bài phân tích chuyên sâu về sự kiện quan trọng này. Đây không chỉ là một cột mốc kỹ thuật, mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững, an toàn của hệ sinh thái thanh toán điện tử tại Việt Nam.

Bộ tiêu chuẩn cơ sở đầu tiên cho thẻ chip nội địa: Đề cao tính tương thích và bảo mật

Ngày 11/11 vừa qua, NHNN Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định số 1927/QĐ-NHNN công bố bộ tiêu chuẩn cơ sở dành riêng cho thẻ thanh toán nội địa sử dụng công nghệ chip – bao gồm cả dạng tiếp xúc và không tiếp xúc. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một bộ tiêu chuẩn kỹ thuật mang tính toàn diện và đầy đủ dành cho hệ thống thẻ chip nội địa, thể hiện quyết tâm cao của ngành ngân hàng trong quá trình số hóa và nâng cao an toàn thanh toán.

Điểm nổi bật của bộ tiêu chuẩn là được xây dựng theo hướng tương thích với chuẩn EMV – tiêu chuẩn toàn cầu do ba tổ chức tài chính quốc tế hàng đầu là Europay, MasterCard và Visa phát triển. Việc chuẩn hóa này sẽ giúp các tổ chức tài chính trong nước dễ dàng tích hợp và nâng cấp hệ thống, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng các ứng dụng thanh toán hiện đại như thẻ không tiếp xúc, điện thoại di động hay các ví điện tử được mã hóa.

Chi tiết bộ tiêu chuẩn kỹ thuật mới được công bố

Theo thông tin từ NHNN, bộ tiêu chuẩn bao gồm tổng cộng 10 tiêu chuẩn kỹ thuật cơ sở:

• 5 tiêu chuẩn quy định về các yêu cầu kỹ thuật cho thẻ nội địa sử dụng công nghệ chip tiếp xúc.
• 5 tiêu chuẩn còn lại dành cho thẻ thuận tiện hơn sử dụng công nghệ không tiếp xúc (contactless), với khả năng thanh toán nhanh chỉ qua một cú chạm.

Các tiêu chuẩn này bao trùm từ cấu trúc dữ liệu, thuật toán bảo mật, cơ chế xác thực đến khả năng tương thích hệ thống máy POS và ATM. Mục tiêu chính là đảm bảo:

• Tăng cường tính bảo mật trong hoạt động thanh toán.
• Mở rộng tính năng và tiện ích cho người sử dụng thẻ.
• Giảm thiểu rủi ro gian lận hoặc đánh cắp thông tin.
• Thúc đẩy khả năng tích hợp ứng dụng công nghệ cao vào hệ sinh thái thanh toán không dùng tiền mặt.

Đây là bước chuẩn hóa quan trọng giúp các ngân hàng thương mại, tổ chức phát hành và chấp nhận thẻ tại Việt Nam có căn cứ rõ ràng để triển khai đồng loạt thẻ chip nội địa, từng bước thay thế công nghệ cũ.

Vì sao chuyển đổi từ thẻ từ sang thẻ chip là tất yếu?

Hiện nay, tại Việt Nam có khoảng 77 triệu thẻ ngân hàng đang hoạt động. Trong số này, khoảng 90% là thẻ sử dụng công nghệ từ truyền thống. Tuy nhiên, thẻ từ vốn đã bộc lộ nhiều điểm yếu, điển hình là:

• Dễ bị sao chép, làm giả thông qua việc quét dải từ.
• Mức độ bảo mật thấp, không đáp ứng được các tiêu chuẩn phòng chống rủi ro hiện đại.
• Bị hạn chế khi triển khai các tiện ích thanh toán nâng cao.

Trong khi đó, thẻ chip – đặc biệt là loại không tiếp xúc – lại sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội:

• Dữ liệu trên chip được mã hóa cao, khó bị xâm phạm.
• Mỗi giao dịch tạo ra mã xác thực khác nhau, ngăn chặn nguy cơ giả mạo.
• Thời gian xử lý nhanh chóng, rút ngắn đáng kể quy trình thanh toán.
• Phù hợp với xu hướng thanh toán không chạm (contactless) ngày càng phổ biến tại nhiều nền kinh tế phát triển.

Không chỉ vậy, nhiều quốc gia trên thế giới đã chuyển đổi thành công sang công nghệ thẻ chip từ nhiều năm trước, nên việc Việt Nam triển khai bộ tiêu chuẩn cho thẻ chip không chỉ là để gia tăng an toàn bảo mật, mà còn là bước đi tất yếu để tiệm cận các chuẩn mực quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập tài chính sâu rộng như hiện nay.

Tăng tốc quá trình chuyển đổi hệ thống thẻ ngân hàng toàn quốc

Trước đây, mặc dù NHNN đã vạch ra lộ trình chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip nội địa, song quá trình này diễn ra chậm chạp do thiếu một chuẩn thống nhất làm cơ sở kỹ thuật. TPBank là ngân hàng duy nhất tại thời điểm đầu tiên phát hành thẻ chip nội địa Napas theo một số tiêu chí thí điểm.

Tuy nhiên, với việc bộ tiêu chuẩn chính thức được hoàn thiện, các ngân hàng giờ đây có thể đồng loạt triển khai chương trình chuyển đổi thẻ theo một khung chuẩn rõ ràng và tinh gọn hơn – đồng nghĩa với tốc độ chuyển đổi có thể được đẩy nhanh. Điều này sẽ giúp:

• Rút ngắn thời gian thực hiện từng bước lộ trình chuyển đổi.
• Tiết kiệm chi phí nâng cấp hệ thống từ cả phía ngân hàng và người dùng.
• Nâng cao trải nghiệm khách hàng, thúc đẩy tiêu dùng số và thanh toán điện tử.

Theo kế hoạch ban đầu, mục tiêu là đến năm 2020 toàn bộ thẻ ngân hàng trong nước sẽ được chuyển đổi sang thẻ chip. Mặc dù chậm nhịp so với mục tiêu, nhưng thực tế việc hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật là điều kiện tiên quyết giúp lộ trình chuyển đổi quay trở lại quỹ đạo hiệu quả.

Đánh giá từ góc độ chuyên môn và xu hướng ngành

Theo phân tích của nhiều chuyên gia trong ngành tài chính – ngân hàng, động thái chính thức hóa bộ tiêu chuẩn cho thẻ chip nội địa chính là “mảnh ghép còn thiếu” để Việt Nam bắt kịp xu thế toàn cầu trong chuyển đổi thẻ.

Thị trường thẻ tại Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh người dân ngày càng quen với giao dịch số, nhu cầu bảo mật trong thanh toán không dùng tiền mặt tăng cao. Việc chuẩn hóa giúp:

• Hệ sinh thái tài chính số phát triển theo hướng đồng bộ, an toàn và hiện đại.
• Khuyến khích đổi mới sáng tạo trong việc tích hợp nhiều dịch vụ trên cùng một chiếc thẻ thông minh (multi-function card).
• Mở ra cơ hội ứng dụng ngoài lĩnh vực ngân hàng như thẻ sinh viên, thẻ điện tử trong giao thông công cộng, thẻ bảo hiểm điện tử…

Với việc sở hữu bộ tiêu chuẩn riêng phù hợp với điều kiện trong nước nhưng vẫn đảm bảo sự tương thích quốc tế, Việt Nam không chỉ nâng tầm chất lượng sản phẩm tài chính mà còn khẳng định được năng lực nội tại trong việc xây dựng hạ tầng số an toàn, tiện ích và hiện đại hóa toàn diện.

Kết luận: Khởi đầu cho cuộc cách mạng thẻ thông minh tại Việt Nam

Bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành mang ý nghĩa to lớn trong công cuộc chuyển đổi số ngành ngân hàng, đồng thời đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc nâng chuẩn an toàn thanh toán cho người tiêu dùng. Được xây dựng bài bản, theo chuẩn quốc tế và có tính ứng dụng cao, đây sẽ là nền tảng kỹ thuật cốt lõi thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ thẻ từ sang thẻ chip trong thời gian tới diễn ra nhanh hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn.

Trong vai trò là tổ chức nghiên cứu và tư vấn hàng đầu về tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam, Viện GCDRI khuyến nghị các tổ chức tài chính, ngân hàng, doanh nghiệp phát hành thẻ chủ động cập nhật nội dung bộ tiêu chuẩn mới, đồng thời đẩy nhanh công tác chuyển đổi, đào tạo nhân lực và truyền thông đến người tiêu dùng.

Hãy liên hệ ngay với Viện GCDRI qua Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa) hoặc Email: chungnhantoancau@gmail.com để được tư vấn chi tiết, cập nhật mới nhất về những tiêu chuẩn trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng đang thay đổi từng ngày tại Việt Nam.