Chứng nhận rừng PEFC: Nền tảng đảm bảo phát triển bền vững ngành lâm nghiệp

Với nhận thức ngày càng cao của cộng đồng về bảo vệ rừng và nhu cầu minh bạch nguồn gốc gỗ, các tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế như PEFC ngày càng giữ vai trò quan trọng. Bài viết dưới đây được chia sẻ bởi Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI), giúp quý độc giả hiểu rõ chứng nhận PEFC là gì, hệ thống hoạt động ra sao và các lợi ích thực tiễn khi áp dụng tại thị trường Việt Nam. Với vai trò là đơn vị tiên phong về nghiên cứu và tư vấn tiêu chuẩn, GCDRI kỳ vọng mang đến góc nhìn toàn diện và thiết thực nhất cho doanh nghiệp và nhà quản lý lâm nghiệp.

PEFC là gì và vai trò của nó trong phát triển lâm nghiệp bền vững

PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification) là một liên minh toàn cầu chuyên xác thực các hệ thống quốc gia về chứng nhận quản lý rừng bền vững. Là tổ chức phi chính phủ và phi lợi nhuận, PEFC đại diện cho tiêu chuẩn được công nhận rộng rãi, khuyến khích hoạt động khai thác và sử dụng rừng có trách nhiệm đối với môi trường, xã hội và kinh tế.

Mục tiêu cốt lõi của chương trình này là đảm bảo rằng mọi sản phẩm gỗ hoặc sản phẩm từ rừng đóng gói đến tay người tiêu dùng đều có nguồn gốc rõ ràng, từ những khu rừng được quản lý theo chuẩn mực bền vững toàn cầu.

Thành viên và cấu trúc hoạt động của PEFC

PEFC có trụ sở chính đặt tại Geneva, Thụy Sĩ và tập hợp hơn 80 tổ chức thành viên từ khắp các châu lục. Các thành viên được chia thành hai nhóm:

• Thành viên quốc gia: Gồm 55 tổ chức độc lập chịu trách nhiệm phát triển và vận hành hệ thống chứng nhận PEFC riêng tại mỗi quốc gia.
• Thành viên quốc tế liên quan: Bao gồm các công ty, tổ chức ngành nghề, hiệp hội và cá nhân cùng cam kết thúc đẩy sứ mệnh của PEFC.

Mô hình này tạo thành một mạng lưới rộng lớn hỗ trợ minh bạch thông tin, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và giảm thiểu rủi ro môi trường.

Hệ thống chứng nhận chính của PEFC

Chứng nhận PEFC không chỉ đơn thuần dừng lại ở việc kiểm tra nguồn gốc gỗ, mà bao gồm hai hệ thống cốt lõi:

Chứng nhận chuỗi hành trình sản phẩm PEFC (PEFC Chain of Custody – PEFC CoC)

Hệ thống này cho phép xác minh độc lập rằng sản phẩm được sản xuất từ nguyên liệu có nguồn gốc hợp pháp và bền vững, đã được kiểm soát xuyên suốt chuỗi cung ứng – từ rừng đến người tiêu dùng.

Doanh nghiệp đạt chứng nhận PEFC-CoC sẽ được bảo chứng bởi bên thứ ba uy tín về:

• Sự truy xuất nguồn gốc rõ ràng
• Tuân thủ các quy định pháp lý
• Cam kết môi trường, xã hội và quyền con người

Các hình thức chứng nhận PEFC-CoC phổ biến:

• Chứng nhận nhóm cho doanh nghiệp nhỏ: Giải pháp hiệu quả đối với các cơ sở dưới 50 nhân viên và doanh thu không quá 10 triệu EUR.
• Chứng nhận cho nhiều địa điểm: Dành cho các công ty có nhiều chi nhánh hoặc nhà máy, giúp tinh gọn kiểm soát chất lượng trên toàn hệ thống.
• Chứng nhận theo dự án xây dựng: Cho phép gắn chứng nhận với từng dự án cụ thể, không yêu cầu tất cả nhà thầu phụ phải có chứng nhận riêng biệt.

Chứng nhận quản lý rừng bền vững PEFC (PEFC Forest Management – PEFC FM)

Chứng nhận PEFC-FM khẳng định chủ rừng đang quản lý tài nguyên rừng của mình theo các tiêu chí bền vững nghiêm ngặt quốc tế. Yếu tố này giúp cân bằng tiêu chuẩn về kinh tế, xã hội và môi trường.

Đặc biệt, PEFC tạo điều kiện tối đa để các chủ rừng nhỏ, hộ gia đình hoặc cộng đồng dễ dàng tham gia thông qua hình thức chứng nhận nhóm, giúp gộp nguồn lực nhằm giảm chi phí và tăng hiệu quả triển khai tiêu chuẩn.

Hiện đã có hơn 300 triệu ha rừng tại hơn 50 quốc gia đạt chứng nhận PEFC – minh chứng mạnh mẽ cho sự lan tỏa và uy tín của hệ thống này.

Lợi ích khi sử dụng sản phẩm mang nhãn PEFC

Việc lựa chọn sản phẩm gỗ có nhãn PEFC hoặc logo PEFC gửi đi thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm môi trường và hỗ trợ phát triển rừng bền vững. Những lợi ích nổi bật bao gồm:

• Đảm bảo sản phẩm có nguồn gốc từ rừng được quản lý chuẩn mực.
• Góp phần bảo vệ hệ sinh thái rừng và quyền lợi các thế hệ tương lai.
• Đảm bảo quá trình khai thác gỗ luôn có trồng lại, không gây mất rừng.
• Hạn chế sử dụng vật liệu thay thế không thể tái tạo như nhựa.
• Hỗ trợ sinh kế cho hàng triệu chủ rừng nhỏ và cộng đồng lâm nghiệp.

Việc áp dụng tiêu chuẩn PEFC giúp người tiêu dùng không chỉ đóng góp vào sự phát triển bền vững mà còn thúc đẩy sự minh bạch và trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

VFCS – Hệ thống chứng nhận rừng quốc gia Việt Nam tích hợp PEFC

Tại Việt Nam, hệ thống chứng nhận VFCS (Vietnam Forest Certification Scheme) là thành viên chính thức của PEFC, do Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam (VAFS) phát triển.

Tiêu chuẩn VFCS:

• Được xây dựng dựa trên các quy định hiện hành của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục Lâm nghiệp.
• Phù hợp với hướng dẫn của PEFC (PEFC ST 1001:2010).
• Bảo đảm khả năng tích hợp với hệ thống PEFC toàn cầu.

Do đó, doanh nghiệp đạt chứng nhận VFCS tương đương việc đã tuân thủ và được công nhận bởi hệ thống PEFC quốc tế – tạo cơ hội tiếp cận thị trường gỗ xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản.

Giá trị và hiệu lực của chứng chỉ PEFC

Chứng chỉ PEFC có thời hạn tối đa là 5 năm, trong thời gian đó tổ chức chứng nhận phải thực hiện các cuộc đánh giá giám sát định kỳ hàng năm để kiểm tra mức độ duy trì tuân thủ của doanh nghiệp.

Quy trình để gia hạn hoặc đăng ký chứng nhận bao gồm:

• Đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn PEFC-CoC hoặc PEFC-FM.
• Lựa chọn tổ chức chứng nhận có thẩm quyền.
• Nộp hồ sơ tài liệu, quy trình hoạt động liên quan.
• Đánh giá thực tế tại hiện trường, phỏng vấn nhân sự liên quan.
• Tiến hành các hành động khắc phục nếu có điểm không phù hợp.
• Cấp chứng chỉ chính thức.
• Giám sát định kỳ sau mỗi 12 tháng.

Khi hứng thú với cơ hội xuất khẩu gỗ hoặc nâng cao uy tín thương hiệu, việc đạt chứng nhận PEFC là khoản đầu tư thiết thực với hiệu quả lâu dài.

Kết luận: PEFC – Tấm hộ chiếu quốc tế cho ngành gỗ bền vững

Chứng nhận PEFC không chỉ đơn thuần là minh chứng về chất lượng và nguồn gốc sản phẩm gỗ, mà còn là biểu tượng của cam kết phát triển bền vững và trách nhiệm môi trường. Tại Việt Nam, VFCS – hệ thống chứng nhận quốc gia liên kết PEFC – giúp cộng đồng doanh nghiệp trong ngành gỗ thuận lợi tiếp cận thị trường quốc tế và đóng góp vào nền lâm nghiệp bền vững.

Nếu doanh nghiệp của bạn quan tâm đến việc xây dựng chuỗi cung ứng lâm sản minh bạch và chuyên nghiệp, hoặc muốn tìm hiểu kỹ hơn về quy trình chứng nhận PEFC/VFCS, hãy liên hệ với GCDRI – Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu để được tư vấn cụ thể:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

GCDRI đồng hành cùng doanh nghiệp Việt trên hành trình khẳng định chất lượng – chạm tới chuẩn mực toàn cầu.