Điều kiện để giày dép được phép vào thị trường châu Âu

Trong quá trình toàn cầu hóa và mở rộng thị trường, việc các doanh nghiệp Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu giày dép sang thị trường châu Âu đang ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, để đáp ứng được yêu cầu khắt khe từ phía Liên minh Châu Âu (EU), sản phẩm cần tuân thủ nghiêm ngặt hàng loạt quy định pháp lý và điều kiện phi pháp lý. Bài viết dưới đây, do Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) tổng hợp và phân tích, sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hệ thống yêu cầu toàn diện mà các mặt hàng giày dép phải đáp ứng để có thể thâm nhập hiệu quả và an toàn vào thị trường EU.

Chúng tôi lựa chọn chủ đề này nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp nắm bắt được lộ trình tiếp cận thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng như châu Âu, từ đó nâng cao năng lực sản xuất, kiểm soát chất lượng và hội nhập quốc tế.

Yêu cầu pháp lý cần đáp ứng khi xuất khẩu giày dép vào châu Âu

An toàn sản phẩm – tiêu chí hàng đầu

Mọi sản phẩm được phép lưu hành trong EU đều bắt buộc phải đáp ứng yêu cầu về độ an toàn khi sử dụng. Điều này được quy định trong Chỉ thị chung về an toàn sản phẩm, thiết lập nền tảng pháp lý để đảm bảo tất cả hàng hóa tiêu dùng – bao gồm cả giày dép – không gây hại cho người dùng kể cả khi không có quy định cụ thể khác về mặt pháp luật.

Doanh nghiệp cần chứng minh sản phẩm của mình không tiềm ẩn các nguy cơ gây hại tới sức khỏe người tiêu dùng trong mọi điều kiện sử dụng thông thường. Nếu có quy định cụ thể, doanh nghiệp vẫn phải đảm bảo tuân thủ chỉ thị này song song để đảm bảo an toàn toàn diện.

Kiểm soát hóa chất và chất hạn chế (REACH)

Một trong những rào cản kỹ thuật lớn nhất của EU chính là quy định liên quan đến hóa chất REACH (Regulation on Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals – Quy định EC 1907/2006). Nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường, REACH kiểm soát nghiêm ngặt danh mục chất độc hại trong các sản phẩm tiêu dùng, bao gồm:

• Thuốc nhuộm azo: nếu giày dép của doanh nghiệp sử dụng da nhuộm, cần đảm bảo không chứa thuốc nhuộm azo có khả năng giải phóng các amin thơm bị cấm.
• Chromium VI: thường có trong quá trình thuộc da, bị cấm hoàn toàn vì nguy cơ gây dị ứng da, ung thư.
• Organotin compounds (DBT, DOT): có thể xuất hiện trong phụ liệu nhựa PVC làm đế giày, bị hạn chế sử dụng vì ảnh hưởng tới hệ miễn dịch và sinh sản.
• Kim loại nặng (như niken): đối với khóa kéo hoặc các phụ kiện kim loại tiếp xúc trực tiếp với da, giới hạn giải phóng niken phải dưới 0,5 μg/cm²/tuần.
• PFOS và SCCPs: các hợp chất dùng để tạo khả năng chống nước chống bẩn cũng nằm trong danh mục chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy bị cấm hoặc hạn chế.

Do đó, kiểm soát nguồn nguyên liệu đầu vào và đánh giá rủi ro hóa chất là bước bắt buộc đối với các nhà sản xuất giày dép có tham vọng chinh phục thị trường EU.

Ghi nhãn sản phẩm rõ ràng, minh bạch

Tất cả sản phẩm giày dép vào thị trường châu Âu bắt buộc phải có nhãn ghi rõ thông tin về cấu tạo và vật liệu của ba thành phần chính:

• Phần trên (upper)
• Lớp lót và tấm lót (lining and sock)
• Đế ngoài (outer sole)

Thông tin có thể thể hiện bằng từ ngữ hoặc ký hiệu biểu tượng, mô tả xem vật liệu sử dụng là da thuộc, da lớp, dệt, hay hợp chất nhân tạo. Ngoài ra, mặc dù chưa bắt buộc, nhưng EU đang nghiên cứu triển khai quy định phải ghi rõ xuất xứ sản phẩm (made in…) trong tương lai gần.

Kiểm soát nguồn gốc động vật – tuân thủ CITES

Nếu sản phẩm chứa vật liệu có nguồn gốc từ động vật hoang dã như cá sấu, rắn, hoặc da thú, doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp và tuân thủ đầy đủ yêu cầu của Công ước CITES (Convention on International Trade in Endangered Species). Điều này bao gồm cả thủ tục xin giấy phép nhập/xuất khẩu đặc biệt khi vận chuyển sản phẩm giữa các quốc gia.

Thị trường EU cũng cấm sản phẩm được sản xuất từ con dấu hoặc các loại động vật biển quý hiếm. Những quy định này không chỉ mang ý nghĩa bảo tồn mà còn là rào cản pháp lý mạnh đối với hàng xuất khẩu.

Giày an toàn – yêu cầu chứng nhận CE bắt buộc

Với các sản phẩm giày chuyên dụng như giày bảo hộ lao động, tiêu chuẩn CE (Conformité Européenne) là bắt buộc. Đây là chứng nhận đánh dấu rằng sản phẩm đáp ứng yêu cầu an toàn quy định trong Chỉ thị Thiết bị Bảo vệ Cá nhân (PPE) của EU. Giày phải trải qua đánh giá bởi tổ chức được công nhận (Notified Body) về khả năng bảo vệ người sử dụng trước nguy cơ vật lý, hóa học, điện…

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Doanh nghiệp cần chắc chắn rằng sản phẩm không vi phạm bản quyền thiết kế, nhãn hiệu, hay bất kỳ đối tượng sở hữu trí tuệ nào đã được đăng ký tại thị trường châu Âu. Vi phạm IP là rào cản pháp lý có thể dẫn đến kiện tụng hoặc bị cấm bán vĩnh viễn tại EU.

Các yêu cầu phi pháp lý mà người mua EU thường đề ra

Ngoài quy chuẩn bắt buộc theo luật định, nhiều nhà mua hàng tại châu Âu còn đưa ra các tiêu chí phi pháp lý ngày càng nghiêm ngặt – đặc biệt tập trung vào trách nhiệm xã hội, bền vững và môi trường.

Truy xuất nguồn gốc và tính bền vững

Yêu cầu truy xuất chuỗi cung ứng ngày càng trở thành bắt buộc – thể hiện qua việc đảm bảo vật liệu có nguồn gốc minh bạch và thân thiện với động, thực vật. Đơn cử như Hiệp định ngành dệt may bền vững Hà Lan yêu cầu các thương hiệu truy vết toàn bộ vật liệu động vật trong sản phẩm. Điều này dần trở thành xu thế chung tại EU, không chỉ dừng lại ở may mặc mà còn áp dụng cả với ngành giày.

Xác nhận quy tắc ứng xử nhà cung cấp

Đa số nhà nhập khẩu EU sẽ yêu cầu doanh nghiệp ký cam kết tuân thủ quy tắc ứng xử nhà cung cấp bao gồm:

• Tôn trọng quyền lao động cơ bản
• Tuân thủ luật môi trường địa phương
• Tránh thực hành tham nhũng

Các yêu cầu này thường được kết nối chặt với một loạt chương trình đánh giá trách nhiệm xã hội như hệ thống BSCI (Business Social Compliance Initiative) hoặc ETI (Ethical Trading Initiative). Thông qua các bên thứ ba, doanh nghiệp phải chứng minh thực hiện các quy trình sản xuất minh bạch, công bằng và nhân đạo.

Lương và điều kiện lao động

Một xu hướng nổi bật là yêu cầu đảm bảo mức lương công bằng, vượt lên trên lương tối thiểu luật định, nhằm đáp ứng mức sống cơ bản cho người lao động trong chuỗi cung ứng. Điều kiện làm việc – bao gồm môi trường sạch sẽ, an toàn lao động – cũng đang là một điểm nhấn trong các tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp của thương hiệu lớn EU.

Phòng chống lao động trẻ em và bảo vệ an toàn cơ sở

Sử dụng lao động trẻ em hay không duy trì an toàn công trình nhà xưởng (thoát hiểm, phòng cháy chữa cháy) là những yếu tố bị lên án mạnh mẽ tại châu Âu. Doanh nghiệp không đáp ứng đầy đủ các tiêu chí nhân đạo này có nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng hoặc bị bêu tên công khai.

Minh bạch và công khai chuỗi cung ứng

Tính minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng là xu hướng đang lan rộng. Nhiều tổ chức xếp hạng các thương hiệu theo mức độ minh bạch trong báo cáo chuỗi cung ứng, chính sách kiểm toán… để thúc đẩy trách nhiệm xã hội bền vững. Doanh nghiệp xuất khẩu nên xây dựng chính sách minh bạch hóa và công bố công khai khi cần thiết.

Hướng tới nền kinh tế tuần hoàn

Mô hình sản xuất tạo ít chất thải, tái chế nguyên vật liệu và tận dụng công nghệ nhuộm thân thiện môi trường là một lợi thế lớn giúp doanh nghiệp chinh phục thị trường EU. Một số thương hiệu đã tiên phong như Adidas dùng rác thải nhựa biển sản xuất giày.

Giải pháp này thể hiện rõ cam kết của doanh nghiệp về kinh tế tuần hoàn, đang được khuyến khích và có thể trở thành bắt buộc trong tương lai.

Kết luận

Thị trường châu Âu mở ra cơ hội lớn nhưng cũng đòi hỏi những tiêu chuẩn khắt khe về pháp luật, hóa chất, an toàn, bảo vệ động vật và trách nhiệm xã hội từ doanh nghiệp sản xuất giày dép. Để tiếp cận bền vững và cạnh tranh, doanh nghiệp không chỉ cần tuân thủ quy định bắt buộc mà còn phải chủ động đáp ứng các điều kiện phi pháp lý ngày càng phổ biến.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) tự hào đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình nâng cao năng lực sản xuất, xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch và đáp ứng toàn diện các yêu cầu từ thị trường quốc tế. Hãy liên hệ ngay với GCDRI để được tư vấn chuyên sâu, đào tạo và hỗ trợ chứng nhận phù hợp theo tiêu chuẩn xuất khẩu vào EU.

Liên hệ:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com