Net-Zero: Giải pháp trọng tâm giúp doanh nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh Việt Nam chịu tác động đáng kể từ biến đổi khí hậu – xếp thứ 6 toàn cầu về mức độ ảnh hưởng theo Báo cáo Rủi ro Khí hậu (2020), việc chuyển dịch sang mô hình phát triển bền vững là điều tất yếu. Nhà nước đã thể hiện quyết tâm khi tham gia Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu năm 2016, đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (KNK) mạnh mẽ.

Trước bối cảnh này, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) mong muốn đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình tạo dựng tương lai phát triển bền vững bằng việc chia sẻ kiến thức chuyên sâu về “Net-Zero” và các tiêu chuẩn quốc tế liên quan. Net-zero không đơn thuần là khẩu hiệu, mà là chiến lược then chốt giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh và đóng góp thực chất vào nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu.

Net-zero là gì và tại sao lại là chiến lược không thể thiếu?

Net-zero là trạng thái cân bằng giữa lượng phát thải khí nhà kính (GHG) gây ra và lượng được loại bỏ khỏi khí quyển trong một khoảng thời gian xác định. Nói cách khác, khi lượng phát thải còn lại được bù đắp hoàn toàn thông qua các hoạt động hấp thụ CO2 – như trồng rừng, sử dụng công nghệ lưu trữ carbon – thì doanh nghiệp thực hiện được Net-zero.

Tuy khái niệm này thường bị nhầm lẫn với trung hòa carbon, thực tế Net-zero bao trùm hơn. Nó không chỉ giới hạn trong CO2 mà còn bao gồm các khí có tiềm năng gây nóng vượt trội như CH4 (mêtan), N2O (nitơ oxit) và HFCs (hydrofluorocarbon). Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp không chỉ giảm phát thải mà còn phải có phương án thích ứng toàn diện, dài hạn và bền vững.

Việc hướng tới Net-zero là lời khẳng định rõ ràng về cam kết của doanh nghiệp trong phát triển bền vững, góp phần bảo vệ hệ sinh thái, sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Lợi ích rõ nét của net-zero đối với doanh nghiệp

Áp dụng chiến lược Net-zero không chỉ là hành động tích cực vì môi trường, mà còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh:

• Tăng cường uy tín thương hiệu: Các doanh nghiệp hướng tới Net-zero cho thấy khả năng thích ứng ưu việt, sự quan tâm đến các giá trị cộng đồng và trách nhiệm môi trường – điều ngày càng được người tiêu dùng và nhà đầu tư coi trọng.
• Tiết kiệm chi phí vận hành dài hạn: Việc sử dụng năng lượng tái tạo, cải tiến thiết bị và quy trình sản xuất giúp giảm tiêu hao tài nguyên, từ đó cắt giảm chi phí năng lượng lâu dài.
• Thu hút vốn đầu tư xanh: Các quỹ đầu tư ESG (Environmental – Social – Governance) đang phát triển mạnh trên toàn cầu, ưu tiên tài trợ cho các doanh nghiệp có mục tiêu giảm phát thải.
• Tuân thủ quy định pháp lý: Trong bối cảnh các chính sách kiểm soát khí thải carbon ngày càng siết chặt như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU, việc đi trước đón đầu Net-zero giúp doanh nghiệp giảm rủi ro pháp lý và chi phí bù đắp.
• Tạo lợi thế cạnh tranh xuất khẩu: Với xu thế tiêu chuẩn hóa môi trường toàn cầu, các đối tác quốc tế sẽ ưu tiên lựa chọn nhà cung cấp có chiến lược giảm phát thải minh bạch.

Cách tiếp cận Net-zero hiệu quả: Định hình từ chiến lược đến hành động

Việc hướng tới Net-zero không thể diễn ra trong một sớm một chiều, mà cần một lộ trình chặt chẽ, minh bạch theo 4 bước chính:

1. Đo lường phát thải khí nhà kính: Xác định cụ thể lượng phát thải theo phạm vi 1, 2, 3 (Scope 1 – trực tiếp; Scope 2 – gián tiếp từ sử dụng điện, nhiệt; Scope 3 – chuỗi cung ứng).
2. Thiết lập mục tiêu rõ ràng và phù hợp: Áp dụng các mục tiêu khoa học (Science-Based Targets – SBTs) theo chuẩn quốc tế để có lộ trình cắt giảm có trách nhiệm và đo lường được.
3. Thực hiện các biện pháp giảm phát thải thực chất: Bao gồm áp dụng công nghệ sạch, tối ưu hiệu quả năng lượng, chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, cải tiến quy trình sản xuất.
4. Bù đắp lượng phát thải không thể tránh khỏi: Thông qua đầu tư các dự án carbon offset được quốc tế công nhận (trồng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, lưu trữ carbon…).

Trong suốt hành trình, việc áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá và công bố hiệu quả giảm phát thải là hết sức quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và được quốc tế công nhận.

Tòa nhà, chuỗi cung ứng và Internet – khi net-zero không giới hạn trong sản xuất

Ngày nay, khái niệm Net-zero không chỉ áp dụng cho nhà máy mà còn lan rộng đến nhiều lĩnh vực:

• Tòa nhà net-zero: Được thiết kế và vận hành sao cho lượng tiêu thụ năng lượng cân bằng với năng lượng tái tạo tạo ra tại chỗ trong vòng 1 năm. Điển hình là các công trình văn phòng xanh, đô thị thông minh giúp giảm đáng kể khí thải CO2.
• Net-zero trong toàn chuỗi cung ứng: Đòi hỏi doanh nghiệp phải phối hợp chặt chẽ với các nhà cung cấp, đơn vị vận tải và đối tác hậu cần để giảm phát thải phạm vi 3 – phạm vi thường chiếm tỉ lệ lớn nhưng dễ bị bỏ qua.
• Net-zero trong lĩnh vực kỹ thuật số: Các “Internet Companies” bắt đầu đặt mục tiêu trung hòa carbon trong hoạt động trung tâm dữ liệu, mạng lưới viễn thông và lưu trữ đám mây, vì đây là những lĩnh vực tiêu thụ điện năng lớn.

Vai trò của tiêu chuẩn quốc tế ISO trong mục tiêu Net-zero

Để đồng hành với xu thế toàn cầu, các tiêu chuẩn ISO đóng vai trò thiết yếu giúp doanh nghiệp Việt Nam triển khai chiến lược Net-zero một cách khoa học, hiệu quả và minh bạch. Một số tiêu chuẩn đặc biệt cần lưu ý:

• ISO 14001 – Hệ thống quản lý môi trường: Nền tảng cho mọi hoạt động kiểm soát tác động môi trường.
• ISO 14064-1:2018 – Đo lường và báo cáo phát thải KNK: Cung cấp phương pháp định lượng rõ ràng, minh bạch.
• ISO 14068 (dự thảo) – Quản lý net-zero và carbon neutrality: Định hướng chiến lược và xác minh tính tin cậy của mục tiêu.
• ISO 14090:2019 – Thích ứng với biến đổi khí hậu: Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng kế hoạch thích ứng dài hạn.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn không chỉ giúp doanh nghiệp chuẩn hóa hành động, mà còn tạo cơ sở để được đánh giá – chứng nhận – công bố mục tiêu Net-zero phù hợp với yêu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Cam kết vì tương lai – cùng hướng tới net-zero

Hướng đến Net-zero không chỉ là nghĩa vụ đạo đức, mà còn là chiến lược chủ động vì lợi ích dài hạn. Đó là sự lựa chọn khôn ngoan để bảo vệ hành tinh, nâng cao năng lực cạnh tranh và kiến tạo môi trường phát triển bền vững cho thế hệ tương lai.

GCDRI luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình hiện thực hóa mục tiêu Net-zero. Chúng tôi cung cấp các chương trình đào tạo, tư vấn hệ thống và công nhận tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến biến đổi khí hậu và phát thải khí nhà kính.

Hãy cùng GCDRI thể hiện cam kết thực chất và hành động cụ thể cho một tương lai xanh.

Liên hệ ngay để được tư vấn:
Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
Email: chungnhantoancau@gmail.com