ISO 37001: Giải pháp hiệu quả phòng chống hối lộ tại Việt Nam

Trong bối cảnh công cuộc cải cách hành chính, xây dựng chính phủ minh bạch và liêm chính đang là ưu tiên hàng đầu, vấn đề hối lộ trở thành một trong những trở ngại lớn nhất cản trở tiến trình phát triển bền vững của nhiều quốc gia – trong đó có Việt Nam. Hiện nay, việc triển khai hệ thống quản lý chống hối lộ theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 37001 được xem là một công cụ đắc lực hỗ trợ tổ chức, doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, nâng cao tính minh bạch và củng cố niềm tin của các bên liên quan.

Bài viết dưới đây do Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) biên soạn sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về các nguyên tắc cốt lõi trong việc triển khai hệ thống quản lý chống hối lộ ISO 37001, đặc biệt trong bối cảnh cơ quan hành chính công tại Việt Nam.

Xác định phạm vi áp dụng hệ thống quản lý chống hối lộ

Một trong những bước đi đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình triển khai tiêu chuẩn TCVN ISO 37001 là việc xác lập rõ phạm vi áp dụng. Điều này bao gồm việc nhận diện đầy đủ các lĩnh vực, bộ phận, quy trình và vị trí dễ phát sinh rủi ro hối lộ như: thuế, hải quan, quản lý đất đai, môi trường, xây dựng cơ bản…

Việc xác định phạm vi không chỉ giúp tổ chức tập trung nguồn lực vào đúng nơi, đúng chỗ nhằm kiểm soát hiệu quả rủi ro mà còn làm rõ trách nhiệm và quyền hạn giữa các thành viên liên quan.

Nắm rõ bối cảnh và đặc thù tổ chức

Mỗi tổ chức đều có cấu trúc, môi trường hoạt động và các yếu tố nội tại – ngoại vi riêng biệt. Do đó, trước khi thiết lập hệ thống ISO 37001, cần tiến hành phân tích thấu đáo các yếu tố có thể ảnh hưởng đến hiệu lực và hiệu quả triển khai, chẳng hạn:

• Quy mô, cơ cấu tổ chức và cách thức phân quyền;
• Lĩnh vực hoạt động và địa điểm triển khai;
• Đặc điểm quy trình nghiệp vụ và mức độ tương tác với bên ngoài;
• Các đối tác kinh doanh, nhà cung cấp, đơn vị tư vấn hoặc trung gian;
• Nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, điều lệ nội bộ và các thỏa thuận ngành nghề.

Hiểu rõ bối cảnh tổ chức sẽ tạo nền tảng cho việc xây dựng hệ thống kiểm soát phù hợp và linh hoạt hơn với thực tiễn vận hành.

Cam kết từ lãnh đạo cấp cao là yếu tố then chốt

Lãnh đạo cấp cao không chỉ giữ vai trò định hướng chiến lược mà còn là người chịu trách nhiệm trực tiếp cho hệ thống phòng chống hối lộ. Sự cam kết mạnh mẽ của họ thể hiện qua:

• Việc ban hành chính sách chống hối lộ rõ ràng;
• Thiết lập mục tiêu và phân bổ nguồn lực đầy đủ;
• Chủ động đánh giá, giám sát và ra quyết định cải tiến kịp thời;
• Làm gương trong hành vi và xây dựng văn hoá liêm chính trong tổ chức.

Nói cách khác, cam kết từ lãnh đạo giúp duy trì tính khả thi, liên tục và đồng bộ trong toàn bộ hệ thống cơ quan hay doanh nghiệp.

Thu hút sự tham gia của các bên liên quan

Phòng chống hối lộ không thể là nỗ lực đơn độc từ một phía. Để đạt được hiệu quả bền vững, việc huy động sự tham gia tích cực của tất cả các bên có liên quan là vô cùng cần thiết.

Trong đó bao gồm: cán bộ nhân viên, đối tác chiến lược, nhà thầu, đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian và cả cộng đồng địa phương. Các nhóm đối tượng này cần được truyền thông và đào tạo đầy đủ về nghĩa vụ, trách nhiệm, cũng như kênh phản ánh vi phạm một cách kịp thời và an toàn.

Việc tạo dựng văn hóa tố giác và bảo vệ người cung cấp thông tin vi phạm là điểm mấu chốt để xây dựng hệ thống minh bạch và đáng tin cậy.

Xây dựng chương trình đào tạo bài bản về chống hối lộ

Một hệ thống quản lý hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc ban hành quy định trên giấy mà cần phải được truyền tải, triển khai và duy trì thông qua quá trình đào tạo có hệ thống.

Đặc biệt, với những cán bộ cấp cao – những người thường xuyên ra quyết định hoặc tiếp xúc với các bên ngoài tổ chức – cần được trang bị nhận thức sâu rộng về nhận diện, phòng tránh và xử lý rủi ro hối lộ một cách thực tiễn.

Chương trình đào tạo nên được cập nhật định kỳ, đa dạng hoá hình thức (offline, e-learning, workshop) nhằm giúp đội ngũ luôn chủ động thích ứng với các thay đổi và khó khăn mới nảy sinh.

Thường xuyên đánh giá và phân loại rủi ro hối lộ

Rủi ro hối lộ có thể xuất hiện ở bất cứ giai đoạn nào trong chuỗi vận hành của tổ chức. Vì vậy, việc thực hiện đánh giá rủi ro định kỳ sẽ giúp doanh nghiệp:

• Nhận diện các điểm yếu trong kiểm soát;
• Xác định phân loại nguy cơ (cao – trung bình – thấp);
• Cập nhật các kịch bản rủi ro mới.

Từ đây, các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát phù hợp có thể được ưu tiên triển khai kịp thời, giảm đáng kể thiệt hại tiềm ẩn và bảo vệ uy tín tổ chức.

Đo lường, giám sát và cải tiến liên tục

Không có hệ thống quản lý nào đạt được hiệu quả cao nếu thiếu sự giám sát thường xuyên và cải tiến liên tục.

Do đó, tổ chức cần thiết lập các chỉ tiêu đo lường hiệu quả như: tỷ lệ phát hiện/giải quyết sự vụ hối lộ, chỉ số tin tưởng nội bộ, tỷ lệ tham gia đào tạo… Đồng thời, quy trình giám sát phải minh bạch, có phân giao trách nhiệm rõ ràng và báo cáo định kỳ theo quý hoặc năm.

Việc tổng hợp, phân tích các dữ liệu giám sát sẽ mở ra cơ hội nâng cao chất lượng hệ thống và kịp thời xử lý những điểm nghẽn tồn đọng.

Tích hợp với các hệ thống quản lý ISO khác

Một điểm mạnh của tiêu chuẩn ISO 37001 là khả năng tích hợp liền mạch với các hệ thống quản lý khác như:

• ISO 9001: Hệ thống quản lý chất lượng
• ISO 14001: Hệ thống quản lý môi trường
• ISO 45001: Hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp

Tại Việt Nam, hơn 6.000 tổ chức nhà nước đã áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001. Do vậy, việc tích hợp ISO 37001 với các tiêu chuẩn hiện có sẽ giúp tiết kiệm nguồn lực, đơn giản hóa quy trình và tối ưu hiệu suất quản lý tổng thể.

Kết luận

Chiến lược áp dụng TCVN ISO 37001 vào hệ thống hành chính công và tổ chức doanh nghiệp tư nhân không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn mang lại giá trị chiến lược lớn trong việc xây dựng môi trường minh bạch, có trách nhiệm và cạnh tranh lành mạnh tại Việt Nam.

Với vai trò là tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực đào tạo, tư vấn và chứng nhận hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) luôn sẵn sàng đồng hành cùng các đơn vị trong việc xây dựng và vận hành thành công hệ thống quản lý chống hối lộ ISO 37001.

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và triển khai giải pháp phù hợp nhất qua Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com.