Công bố thực phẩm chức năng: Quy định, lợi ích và thủ tục cần biết

Thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu cao về chất lượng và pháp lý cho các sản phẩm lưu hành. Từ góc độ chuyên môn, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) nhận thấy việc công bố thực phẩm chức năng là một bước đi bắt buộc và quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, đồng thời bảo vệ uy tín của doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh thực phẩm. Trong bài viết này, GCDRI sẽ giải thích toàn diện về khái niệm, lý do, lợi ích và quy trình công bố thực phẩm chức năng – giúp các tổ chức, doanh nghiệp nắm rõ lộ trình tuân thủ pháp lý và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Khái niệm thực phẩm chức năng theo pháp luật Việt Nam

Theo quy định tại Điều 2, khoản 23 của Luật An toàn thực phẩm số 55/2010/QH12, thực phẩm chức năng được định nghĩa là:

“Thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể người, tạo cảm giác thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh. Bao gồm thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng y học.”

Có thể phân loại thực phẩm chức năng thành ba nhóm chính:

1. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe: Loại thực phẩm được bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày nhằm tăng cường hoặc duy trì hoạt động chức năng của cơ thể.
2. Thực phẩm dinh dưỡng y học: Dành cho người bệnh, sử dụng qua đường miệng hoặc ống xông nhằm điều chỉnh chế độ ăn uống theo chỉ định của nhân viên y tế.
3. Thực phẩm dành cho chế độ ăn đặc biệt: Các sản phẩm được chế biến theo công thức riêng biệt, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc thù trong những tình huống cụ thể về bệnh lý hoặc sức khỏe.

Vì sao cần công bố thực phẩm chức năng?

Công bố sản phẩm trước khi lưu hành không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc, mà còn đem lại nhiều lợi ích chiến lược cho doanh nghiệp. Cụ thể:

Bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng

Việc công bố chất lượng thực phẩm chức năng là minh chứng rằng sản phẩm đã được kiểm nghiệm về thành phần, an toàn và công dụng trước khi đến tay người tiêu dùng. Điều này đảm bảo sản phẩm không gây tác dụng phụ và có hiệu quả như cam kết.

Củng cố niềm tin và xây dựng thương hiệu

Một sản phẩm được công bố theo quy định tạo ấn tượng rằng thương hiệu đó hoạt động minh bạch, uy tín và có trách nhiệm. Nhờ đó, người tiêu dùng dễ dàng tin tưởng và lựa chọn hơn – yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển thương hiệu trên thị trường chăm sóc sức khỏe.

Nâng cao khả năng cạnh tranh

Trong một thị trường ngày càng nhiều đối thủ, sản phẩm đã được công bố tạo lợi thế lớn so với những sản phẩm chưa đầy đủ cơ sở pháp lý. Người tiêu dùng ngày nay quan tâm đến tính hợp pháp và chất lượng được kiểm chứng – yếu tố giúp gia tăng doanh thu và thị phần nhanh chóng.

Duy trì sự ổn định chất lượng sản phẩm

Thông qua việc công bố, doanh nghiệp buộc phải kiểm soát đầu vào, quy trình sản xuất và chất lượng thành phẩm theo tiêu chuẩn đã đăng ký. Từ đó, giúp duy trì sự ổn định dài hạn và chuẩn hóa sản phẩm trong các hoạt động nội bộ và phân phối.

Quy định pháp lý khi công bố thực phẩm chức năng

Tổ chức hoặc cá nhân sản xuất, nhập khẩu, phân phối thực phẩm chức năng tại Việt Nam đều phải thực hiện công bố theo Luật An toàn thực phẩm và các Nghị định, thông tư hướng dẫn.

Các căn cứ pháp lý chính bao gồm:

• Luật An toàn thực phẩm số 55/2010/QH12
• Nghị định 15/2018/NĐ-CP (Quy định chi tiết thi hành Luật An toàn thực phẩm)
• Thông tư 19/2012/TT-BYT về công bố hợp quy/ phù hợp quy định an toàn thực phẩm

Cơ quan tiếp nhận và thẩm định

Theo pháp luật hiện hành, Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận, kiểm tra và ra quyết định chấp thuận hồ sơ công bố thực phẩm chức năng tại Việt Nam.

Đối tượng phải thực hiện công bố

Các đơn vị sau cần thực hiện công bố trước khi lưu hành:

• Doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng trong nước
• Doanh nghiệp, cá nhân nhập khẩu thực phẩm chức năng vào Việt Nam
• Các đơn vị chế biến, phân phối sản phẩm chức năng dù với quy mô nhỏ

Cách nộp hồ sơ

Hồ sơ công bố có thể được gửi trực tiếp hoặc qua đường bưu điện đến Cục An toàn thực phẩm. Hiện nay, phương thức nộp hồ sơ điện tử thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia cũng được khuyến khích áp dụng nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí.

Hồ sơ cần chuẩn bị khi công bố thực phẩm chức năng

Tùy loại sản phẩm là nhập khẩu hay sản xuất nội địa, bộ hồ sơ sẽ có sự khác biệt. Tuy nhiên, nhìn chung phải bao gồm 2 nhóm tài liệu chính:

1. Hồ sơ pháp lý

• Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (có ngành nghề phù hợp)
• Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm
• Giấy chứng nhận ISO 22000, HACCP hoặc tương đương (nếu có)

2. Hồ sơ công bố chất lượng

• Bản công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm (theo mẫu)
• Bản thông tin chi tiết về sản phẩm (thành phần, công dụng, đối tượng sử dụng)
• Nhãn sản phẩm tiếng Việt và nhãn sản phẩm gốc (đối với hàng nhập khẩu)
• Phiếu kết quả kiểm nghiệm (trong vòng 12 tháng), gồm các chỉ tiêu theo quy chuẩn
• Kết quả thử nghiệm tính hiệu quả (nếu sản phẩm mới, lần đầu lưu hành)
• Tài liệu khoa học chứng minh tác dụng từng thành phần
• Mẫu sản phẩm hoàn chỉnh
• Kế hoạch giám sát định kỳ và kiểm soát chất lượng

Quy trình thực hiện công bố sản phẩm

Từ thực tiễn triển khai tại GCDRI, quy trình công bố thực phẩm chức năng cần tuân thủ các bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị và nộp hồ sơ

Doanh nghiệp tiến hành tổng hợp, rà soát và hoàn thiện toàn bộ tài liệu theo quy định. Nộp hồ sơ lên Cục An toàn thực phẩm qua một trong các hình thức (trực tiếp, bưu điện hoặc online).

Bước 2: Thẩm định hồ sơ

Cơ quan nhà nước tiếp nhận và kiểm tra tính hợp lệ. Trường hợp cần bổ sung, Cục An toàn thực phẩm sẽ có thông báo yêu cầu bằng văn bản.

Bước 3: Cấp giấy xác nhận

Trong vòng tối đa 7 ngày làm việc, nếu hồ sơ đầy đủ và chính xác, Bộ Y tế sẽ cấp giấy tiếp nhận bản công bố sản phẩm. Đối với trường hợp bổ sung hồ sơ, thời gian giải quyết có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày.

Bước 4: Đưa sản phẩm ra thị trường

Khi đã có giấy xác nhận, doanh nghiệp được phép lưu hành sản phẩm ra thị trường. Trách nhiệm sau công bố vẫn bao gồm việc kiểm tra định kỳ, đảm bảo sản phẩm đúng tiêu chuẩn đã công bố.

Kết luận

Công bố thực phẩm chức năng không chỉ là một thủ tục hành chính mà còn là hành động thể hiện cam kết về chất lượng, sự uy tín và tính minh bạch của doanh nghiệp đối với người tiêu dùng và cơ quan quản lý. Việc thực hiện đúng quy định giúp sản phẩm nhanh chóng được đón nhận thị trường, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng và mở rộng quy mô bền vững.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang chuẩn bị đưa sản phẩm chức năng ra thị trường hoặc cần hỗ trợ các thủ tục pháp lý chuyên sâu liên quan đến công bố sản phẩm, hãy liên hệ ngay với GCDRI qua Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com – chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình phát triển bền vững và hợp pháp hóa sản phẩm.