ILO là gì? Vai trò và hoạt động của Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, các vấn đề về lao động đang ngày càng trở thành mối quan tâm trọng điểm tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Chính vì vậy, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) mong muốn cung cấp cho cộng đồng hiểu rõ hơn về Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) – một tổ chức then chốt trong việc xây dựng và thực thi các tiêu chuẩn lao động quốc tế. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt tổng quan về ILO, cũng như vai trò cụ thể của tổ chức này tại Việt Nam.

Tổ chức ILO là gì?

ILO, viết tắt của “International Labour Organization” (Tổ chức Lao động Quốc tế), là tổ chức chuyên môn đầu tiên của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1919 theo Hiệp ước Versailles – ngay sau khi Thế chiến thứ nhất kết thúc. ILO mang theo sứ mệnh thúc đẩy công lý xã hội và quyền lợi của người lao động trên toàn cầu.

Tổ chức này ra đời với mục tiêu then chốt là bảo vệ quyền lợi của người lao động thông qua việc thúc đẩy môi trường làm việc công bằng, tự do, an toàn, và tôn trọng nhân phẩm. Đồng thời, ILO còn đóng vai trò là cầu nối giữa ba nhóm đối tác chính: nhà nước, người sử dụng lao động và người lao động – tạo thành mô hình cơ cấu ba bên đặc thù trong hệ thống hoạt động của mình.

Các lĩnh vực hoạt động chính của ILO

ILO hoạt động trên phạm vi toàn cầu thông qua hệ thống văn phòng đại diện phân bố tại các khu vực Châu Phi, Châu Á, Châu Mỹ Latinh, Trung Đông và Châu Âu. Các nhiệm vụ chính của ILO bao gồm:

• Thiết lập và thúc đẩy việc tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế
• Cung cấp tư vấn chính sách, hỗ trợ kỹ thuật và tài nguyên đào tạo
• Thực hiện nghiên cứu định kỳ và công bố dữ liệu thống kê về lao động
• Tổ chức các hội nghị, diễn đàn và đối thoại xã hội

Năm 1969, ILO được vinh danh với Giải Nobel Hòa bình – một sự ghi nhận đối với những đóng góp trong việc thiết lập nền tảng công lý xã hội và hòa bình toàn cầu.

Hệ thống pháp lý: Công ước, nghị định thư và khuyến nghị

Một trong những đóng góp nổi bật nhất của ILO là hệ thống các tiêu chuẩn lao động quốc tế gồm:

• 190 công ước
• 6 nghị định thư
• 205 khuyến nghị

Các văn kiện này khẳng định giá trị phổ quát như: quyền tự do hiệp hội, xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động trẻ em, chấm dứt phân biệt đối xử trong lao động và việc làm. Đây là những công cụ quan trọng để định hình luật lao động quốc tế, đồng thời giúp các quốc gia thành viên cải thiện khung pháp lý trong nước.

Tổ chức ILO tại Việt Nam: Quá trình tái hội nhập và đóng góp

Việt Nam chính thức gia nhập lại ILO vào năm 1992 và văn phòng ILO quốc gia đã được thành lập tại Hà Nội vào năm 2003. Kể từ đó, ILO đã trở thành đối tác quan trọng đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam, các tổ chức công đoàn và giới chủ trong việc xây dựng môi trường lao động công bằng, an toàn và bền vững.

Các lĩnh vực hợp tác chủ chốt

ILO tại Việt Nam hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn chính sách trong nhiều hoạt động bao gồm:

• Thúc đẩy việc làm xanh, phát triển kỹ năng nghề
• Cải thiện hệ thống thống kê lao động
• Tăng cường an toàn và vệ sinh lao động
• Phát triển an sinh xã hội toàn diện
• Xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa và bình đẳng giới

Mọi chương trình đều lồng ghép các tiêu chuẩn lao động quốc tế để đảm bảo rằng người lao động – đặc biệt là phụ nữ và người yếu thế – có được điều kiện làm việc tốt hơn và có tiếng nói trong các quyết định có liên quan.

Chương trình Quốc gia Việc làm bền vững

Kể từ năm 2006, ILO và các đối tác ba bên tại Việt Nam đã phối hợp triển khai Chương trình Quốc gia Việc làm bền vững, trải qua các giai đoạn:

• 2006 – 2010
• 2012 – 2016
• 2017 – 2021

Mục tiêu xuyên suốt là giải quyết các thách thức chính về cơ hội việc làm, bảo vệ khỏi nghèo đói và đảm bảo sự công bằng trong thị trường lao động.

Ba ưu tiên chiến lược gồm:

• Xây dựng môi trường chính sách thuận lợi cho việc làm bền vững
• Mở rộng hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt tiếp cận cho nhóm yếu thế
• Nâng cao hiệu quả quản trị thị trường lao động theo các nguyên tắc nhân quyền và tiêu chuẩn quốc tế

Thành tựu nổi bật: Đóng góp của Tiến sĩ Chang-Hee Lee và ILO Việt Nam

Trong nhiệm kỳ từ 2015 đến tháng 6/2021, Tiến sĩ Chang-Hee Lee đã giữ vai trò Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam và để lại nhiều dấu ấn tích cực trong việc thúc đẩy cải cách chính sách lao động.

Đặc biệt, ông đã tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật quan trọng cho:

• Quá trình xây dựng Bộ luật Lao động năm 2019
• Cải cách hệ thống bảo hiểm xã hội và tiền lương theo hướng bền vững
• Phê chuẩn 25 Công ước ILO, trong đó có 7/8 Công ước cơ bản

Ông cũng đóng vai trò tích cực giúp Việt Nam hoàn thiện môi trường pháp lý, tạo điều kiện để hội nhập sâu hơn vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, vốn yêu cầu cao về chuẩn mực lao động.

Tiến sĩ Chang-Hee Lee đã chính thức kết thúc nhiệm kỳ vào ngày 30/6/2021. Kể từ ngày 1/7/2021, bà Valentina Barcucci đảm nhiệm vai trò phụ trách tạm thời Văn phòng ILO tại Việt Nam.

Tổng kết

ILO không chỉ là cơ quan quốc tế đi đầu trong việc bảo vệ quyền lợi lao động mà còn là đối tác chiến lược đồng hành cùng Việt Nam trên con đường phát triển kinh tế xã hội bền vững. Tại Việt Nam, ILO đóng vai trò then chốt trong quá trình xây dựng pháp luật lao động, phát triển thị trường lao động hiện đại cũng như cải thiện các điều kiện làm việc cho hàng triệu người lao động.

Việc hiểu rõ vai trò và hoạt động của ILO đặc biệt quan trọng với các tổ chức, doanh nghiệp, và chính bản thân người lao động – khi các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng được tích hợp mạnh mẽ trong thương mại và đầu tư toàn cầu.

Nếu bạn cần được tư vấn chuyên sâu hoặc mong muốn tham gia các chương trình đào tạo về tiêu chuẩn lao động quốc tế, vui lòng liên hệ Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) qua:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hãy cùng GCDRI nâng cao hiểu biết, tuân thủ chuẩn mực quốc tế và kiến tạo thị trường lao động công bằng – bền vững cho tương lai!