ISO 52000: Chuẩn mực tiên tiến đánh giá hiệu suất năng lượng toàn diện cho công trình xây dựng

Theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, việc cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng trong lĩnh vực xây dựng là một trong những yếu tố then chốt góp phần làm chậm lại biến đổi khí hậu và hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững. Trong bối cảnh đó, bộ tiêu chuẩn ISO 52000 ra đời như một bước tiến lớn, cung cấp khung phương pháp đánh giá hiệu suất năng lượng tổng hợp cho các tòa nhà – từ thiết kế, vận hành đến cải tạo.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) nhận thấy đây là chủ đề quan trọng với cả doanh nghiệp và các đơn vị kỹ thuật trong ngành xây dựng, bởi nó trực tiếp ảnh hưởng đến việc tiết kiệm chi phí vận hành, tối ưu thiết kế và nâng tầm chất lượng sống. Hãy cùng GCDRI khám phá những nội dung trọng yếu ẩn chứa trong bộ tiêu chuẩn ISO 52000 – công cụ nền tảng cho các giải pháp công trình tiết kiệm năng lượng hiện đại.

ISO 52000 là gì và tại sao lại quan trọng?

Trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu toàn cầu, các công trình xây dựng đóng vai trò đáng kể khi chiếm đến khoảng 36% tổng tiêu thụ năng lượng toàn cầu. Để hiện thực hóa mục tiêu giảm 80% lượng năng lượng tiêu thụ trong các tòa nhà vào năm 2050, một phương pháp tiếp cận hệ thống và hiệu quả là điều tất yếu – và đó chính là lý do bộ tiêu chuẩn ISO 52000 được phát triển.

ISO 52000-1 là tiêu chuẩn đầu tiên trong bộ tiêu chuẩn ISO 52000 với tên đầy đủ: “Hiệu suất năng lượng của các tòa nhà — Đánh giá tổng thể EPB — Phần 1: Khung làm việc và thủ tục chung”. Tiêu chuẩn này cung cấp một phương pháp luận toàn diện để đánh giá hiệu suất năng lượng tổng thể của cả các công trình mới lẫn công trình đang sử dụng, bao gồm tất cả các thành phần từ hệ thống sưởi, làm mát, thông gió đến chiếu sáng và điều khiển thông minh.

Tính ưu việt của ISO 52000 nằm ở khả năng cho phép giới chuyên môn (kiến trúc sư, kỹ sư, nhà quản lý) ấn định mục tiêu năng lượng cho từng công trình cụ thể bằng cách sử dụng mọi kết hợp công nghệ khả dĩ, miễn là đạt hiệu quả tối ưu và chi phí hợp lý nhất.

Phạm vi đánh giá và phương pháp thực hiện

Khác với các tiêu chuẩn đơn lẻ trước đây chỉ tập trung vào từng bộ phận riêng biệt (như vỏ công trình, Hệ thống HVAC…), bộ tiêu chuẩn ISO 52000 đưa ra một cách tiếp cận hệ thống, nơi hiệu suất sử dụng năng lượng được đánh giá dựa trên tổng lượng năng lượng chính (primary energy) được sử dụng cho:

• Hệ thống sưởi và làm mát
• Chiếu sáng nhân tạo
• Thông gió (tự nhiên & cơ khí)
• Sản xuất nước nóng sử dụng trong sinh hoạt (DHW)
• Điều khiển tự động và công nghệ nhà thông minh
• Nguồn năng lượng tái tạo nội tại hoặc tích hợp (ví dụ như điện mặt trời, gió…)

Điều này cho phép các chuyên gia không chỉ đánh giá riêng lẻ từng yếu tố trong tòa nhà mà còn hiểu rõ các hiệu ứng tương tác phức tạp giữa các hệ thống, con người sử dụng và điều kiện vi khí hậu biến đổi theo thời gian. Đây chính là nhân tố then chốt giúp đưa ra các giải pháp tối ưu thực tế và mang tính ứng dụng bền vững cho công trình.

Lợi ích vượt trội từ phương pháp tiếp cận toàn diện

Việc thiết lập một bộ khung tiêu chuẩn đồng bộ như ISO 52000 mang lại hàng loạt lợi ích cụ thể:

• Tạo điều kiện so sánh hiệu suất các tòa nhà khác nhau trên cùng một chuẩn mực nhất định
• Khuyến khích đổi mới công nghệ qua việc tích hợp các giải pháp mới cho cách nhiệt, kính chắn năng lượng, điều khiển tự động hóa…
• Giảm chi phí dài hạn nhờ thiết kế và vận hành hiệu quả từ đầu
• Phù hợp với mục tiêu Net-Zero Energy Building (NZEB) tại nhiều quốc gia
• Thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, địa nhiệt… từ giai đoạn thiết kế

Đặc biệt, các quốc gia đi đầu như Hà Lan đã áp dụng ISO 52000 trên diện rộng và thành công trong việc triển khai các dự án tiết kiệm năng lượng quy mô lớn với chi phí đầu tư đầu kỳ thấp hơn nhờ vào cơ chế kiểm tra hiệu suất và minh bạch dữ liệu.

Cấu trúc bộ tiêu chuẩn ISO 52000

ISO 52000 không chỉ dừng lại ở một tài liệu đơn thuần. Nó được xây dựng thành một hệ tiêu chuẩn đồng bộ bao gồm nhiều phần hỗ trợ nhau, trong đó phần 1 là khung tổng thể, bổ sung bởi các tiêu chuẩn tính toán và áp dụng chuyên sâu:

• ISO 52010 (Dữ liệu khí hậu và bức xạ mặt trời)
• ISO 52016 (Tính toán nhu cầu năng lượng và hiệu suất hệ thống)
• ISO 52018 (Chỉ báo hiệu suất năng lượng)
• ISO 52003 (Đánh giá và phân loại hiệu suất)
• … và nhiều phần mở rộng khác đang được phát triển

Các tài liệu này cung cấp công thức tính toán, quy trình kiểm tra hiệu quả, đồng thời hỗ trợ các cơ quan chứng nhận, đơn vị thiết kế và nhà quản lý thực hiện đánh giá đúng tiêu chuẩn quốc tế, đồng nhất với định hướng phát thải thấp của nhiều quốc gia.

Nâng cao chất lượng công trình qua tiêu chuẩn ISO 52000

Thực tế ghi nhận, một công trình xây dựng chỉ thực sự hiệu quả về năng lượng khi có sự kết hợp chặt chẽ giữa chất lượng thiết kế, vật liệu xây dựng cao cấp, thi công đạt chuẩn và vận hành thông minh. ISO 52000 chính là công cụ giúp đảm bảo tất cả các yếu tố đó đều được đánh giá trên nền tảng thống nhất, giúp loại bỏ các sai lệch trong kiểm tra hiệu suất trước – trong – và sau xây dựng.

Các khái niệm tiên tiến được chuẩn hóa qua bộ tiêu chuẩn này bao gồm:

• Thiết bị HVAC hiệu suất cao
• Kính cách nhiệt và cửa sổ thông minh
• Tự động hóa tòa nhà (BACS – Building Automation Control Systems)
• Tích hợp lưới điện thông minh (smart grid)
• Sử dụng tối đa năng lượng tái tạo nội sinh

Điều này tạo nền tảng vững chắc cho việc giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, giảm chi phí vận hành, đồng thời nâng cao uy tín môi trường của doanh nghiệp, tổ chức sở hữu công trình.

Hợp tác quốc tế – bảo chứng chất lượng và tính ứng dụng

ISO 52000 được phát triển bởi sự phối hợp giữa nhiều ủy ban kỹ thuật quốc tế như ISO/TC163, ISO/TC205, cộng tác chặt chẽ với các tổ chức của châu Âu như CEN/TC 371 và CEN/TC 89. Đây là minh chứng cho tầm vóc của bộ tiêu chuẩn này khi tích hợp các phương pháp luận tiên tiến, ý kiến chuyên gia toàn cầu và kết quả thực tế từ nhiều quốc gia tiên phong.

Nhờ vậy, bộ tiêu chuẩn không chỉ phản ánh xu hướng chung của ngành xây dựng xanh trên toàn cầu, mà còn mở ra một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện cho các kiến trúc sư, kỹ sư và đơn vị thi công áp dụng hiệu quả, kể cả trong môi trường khí hậu biến đổi nhanh như Việt Nam.

Kết luận: ISO 52000 – Cơ sở quan trọng để hướng tới các công trình tiết kiệm năng lượng thực thụ

Bộ tiêu chuẩn ISO 52000 đóng vai trò trung tâm trong việc thống nhất hóa cách tiếp cận đánh giá hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực xây dựng. Bằng một khung làm việc hệ thống và phương pháp luận dựa trên khoa học đo lường chính xác, tiêu chuẩn này không chỉ giúp tăng tính minh bạch, mà còn tạo điều kiện để các doanh nghiệp, nhà đầu tư tiết kiệm chi phí dài hạn, góp phần thúc đẩy xây dựng xanh và phát triển bền vững.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) sẵn sàng đồng hành cùng các tổ chức, doanh nghiệp, chủ đầu tư và chuyên gia kỹ thuật trong quá trình tìm hiểu, áp dụng và đào tạo liên quan đến bộ tiêu chuẩn ISO 52000. Hãy liên hệ ngay với đội ngũ tư vấn GCDRI để nhận được hỗ trợ toàn diện!

Liên hệ Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa) hoặc gửi email tới: chungnhantoancau@gmail.com để được tư vấn và đăng ký dịch vụ liên quan đến ISO 52000.