Lông vũ là gì? Tìm hiểu nguồn gốc, quy trình thu hoạch và tiêu chuẩn nhân đạo ngành may mặc

Trong những năm gần đây, người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn đến yếu tố đạo đức trong các sản phẩm tiêu dùng, đặc biệt là trong ngành thời trang và hàng gia dụng. Các sản phẩm như chăn, gối hay áo khoác làm từ lông vũ thoạt nhìn đầy ấm áp và thời thượng, nhưng đằng sau đó là cả một chuỗi cung ứng với nhiều vấn đề liên quan đến phúc lợi động vật. Chính vì vậy, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) mong muốn mang đến cho người đọc góc nhìn đầy đủ, khoa học và có trách nhiệm hơn về chất liệu lông vũ trong ngành công nghiệp toàn cầu qua bài viết sau.

Lông vũ là gì? Đặc tính và phân loại

Lông vũ là loại nguyên liệu được thu thập từ các loài thủy cầm như vịt, ngỗng, thiên nga… Trong tiếng Anh, lông vũ thường được phân loại thành “down” và “feather”:

• Down (lông nhung): Là lớp lông mịn, không cứng trục, thường mọc ở phần ngực hoặc bụng, có khả năng giữ ấm tuyệt vời.
• Feather (lông thường): Có hình dáng sắc nét hơn, có trục ở giữa nên không giữ ấm tốt bằng down.

Chính nhờ cấu trúc xốp, nhẹ và khả năng giữ thể tích không khí lớn, lông vũ trở thành nguyên liệu hàng đầu để sản xuất các sản phẩm giữ nhiệt như áo phao, áo khoác mùa đông, chăn, gối…

Nguồn nguyên liệu: Vịt hay ngỗng?

Mặc dù nhiều loài chim có thể cung cấp lông vũ, nhưng trên thực tế vịt và ngỗng là hai nguồn cung chủ yếu:

• Lông ngỗng: Có sợi dày, dài và khả năng giữ ấm vượt trội. Tuy nhiên, giá thành cao hơn nên thường dùng trong các sản phẩm cao cấp.
• Lông vịt: Mặc dù chất lượng không bằng lông ngỗng, nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi nhờ dễ thu hoạch và chi phí thấp hơn.

Ngoài ra, màu sắc của lông vũ cũng ảnh hưởng đến giá trị của chúng. Đa số lông trên thị trường có hai màu chính là trắng và xám. Lông màu trắng thường được ưu tiên sử dụng vì dễ nhuộm và phù hợp với sản phẩm có tông màu sáng.

Lông vũ đến từ đâu? Bức tranh toàn cảnh thị trường

Hiện nay, khoảng 65% lượng lông vũ thương mại trên toàn cầu có nguồn gốc từ châu Á, trong đó Trung Quốc là nhà xuất khẩu lớn nhất. Phần còn lại chủ yếu đến từ các quốc gia Đông Âu như Ba Lan, Hungary.

Theo chuỗi cung ứng truyền thống, người chăn nuôi thường chỉ bán thịt gia cầm, sau đó các đơn vị chuyên thu mua sẽ thu gom lông vũ từ quá trình giết mổ. Lượng lông sau đó được xử lý kỹ lưỡng tại các nhà máy theo quy trình chuẩn trước khi xuất khẩu cho các công ty may mặc hoặc hàng gia dụng.

Quy trình xử lý lông vũ thương mại

Để đảm bảo an toàn và chất lượng cho người tiêu dùng, quy trình xử lý lông vũ phải trải qua nhiều bước nghiêm ngặt:

1. Thu mua và phân loại ban đầu: Lông được phân loại theo chất lượng, kích thước và loại (down hoặc feather).
2. Rửa sạch: Lông vũ được ngâm và giặt trong nước nóng để loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ và vi khuẩn.
3. Sấy khô: Dùng thiết bị chuyên dụng ở nhiệt độ từ 100–120°C nhằm tiêu diệt toàn bộ vi sinh vật.
4. Khử mùi và tiệt trùng: Sau khi sấy, lông được xử lý tiếp bằng dung dịch khử mùi an toàn.
5. Phân loại tự động: Hệ thống máy móc sẽ tách riêng các loại lông theo tiêu chuẩn kỹ thuật của từng sản phẩm đầu ra.

Thông qua chuỗi quy trình này, các sản phẩm như áo lông vũ, chăn, gối đạt được độ sạch và độ bền tương đương các sản phẩm cao cấp khác.

Vấn đề đạo đức trong khai thác lông vũ

Một trong những vấn đề gây tranh cãi lớn nhất hiện nay chính là việc “nhổ lông sống” – tức là lấy lông khi con vật vẫn còn sống thay vì chờ đến khi chúng bị giết mổ để lấy thịt. Phương pháp này gây đau đớn, tổn thương nghiêm trọng cho chim và bị cho là vô nhân đạo.

Ngoài ra, ở một số nơi như Trung Quốc hay Đông Âu, các loài vịt và ngỗng còn bị ép ăn cưỡng bức để vỗ béo lấy gan – phục vụ cho các món ăn như gan ngỗng béo kiểu Pháp (foie gras). Cả hai hình thức này đều vi phạm nhiều tiêu chuẩn về phúc lợi động vật và đang bị cộng đồng quốc tế phản đối mạnh mẽ.

Tiêu chuẩn RDS – Minh bạch về nguồn gốc và phúc lợi động vật

Để chống lại việc khai thác tàn nhẫn, ngành công nghiệp thời trang đã phát triển nhiều sáng kiến, trong đó nổi bật nhất là Tiêu chuẩn Lông Vũ Có Trách Nhiệm – RDS (Responsible Down Standard). Tiêu chuẩn này đảm bảo:

• Không thu hoạch lông khi động vật còn sống.
• Không ép ăn cưỡng bức trong suốt vòng đời của chúng.
• Động vật được nuôi dưỡng với điều kiện sống tốt, thoải mái, không đau ốm, thương tích.
• Không vi phạm 5 quyền tự do của phúc lợi động vật:
  • Tự do khỏi đói khát
  • Tự do khỏi đau đớn và bệnh tật
  • Tự do khỏi nỗi sợ
  • Tự do thể hiện hành vi bình thường
  • Tự do khỏi khó chịu về môi trường sống

Ngày nay, hơn 550 triệu con chim được nuôi trong các trang trại đạt chuẩn RDS. Riêng năm 2017, đã có 3.640 trang trại ngỗng và vịt nhận được chứng nhận này trên toàn thế giới.

Vì sao người tiêu dùng nên ưu tiên sản phẩm có chứng nhận RDS?

Không chỉ thể hiện giá trị đạo đức, sản phẩm có chứng nhận RDS còn giúp người tiêu dùng an tâm hơn về chất lượng và tính minh bạch trong chuỗi cung ứng. Các thương hiệu nổi tiếng như The North Face, Patagonia, Columbia… đã chuyển sang sử dụng lông vũ có chứng nhận RDS gần như hoàn toàn.

Do đó, người tiêu dùng thông thái nên ưu tiên lựa chọn sản phẩm có nhãn RDS để khuyến khích những mô hình chăn nuôi nhân đạo, giảm thiểu hành vi ngược đãi động vật trong ngành công nghiệp may mặc toàn cầu.

Kết luận

Lông vũ – dù là vật liệu có khả năng giữ nhiệt vượt trội – vẫn ẩn chứa những câu hỏi lớn về đạo đức nếu không được kiểm soát nghiêm ngặt trong quá trình khai thác. Chính vì vậy, tiêu chuẩn RDS đã và đang giữ vai trò thiết yếu để tái định nghĩa lại ngành công nghiệp lông vũ theo hướng nhân bản, có trách nhiệm và bền vững hơn.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất và cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thời trang, hàng tiêu dùng tìm hiểu và triển khai chứng nhận RDS nhằm nâng cao uy tín thương hiệu, tạo lợi thế cạnh tranh, đồng thời góp phần bảo vệ Phúc lợi động vật toàn cầu.

———

Bạn đang cần tư vấn hoặc đăng ký chứng nhận RDS cho tổ chức, sản phẩm của mình?
Hãy liên hệ ngay với GCDRI qua:
Hotline (Ms. Hoa): 0904.889.859
Email: chungnhantoancau@gmail.com
Chuyên gia của GCDRI luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trên con đường phát triển bền vững.