Thực phẩm Halal là gì? Hiểu đúng để tuân thủ chuẩn mực đạo Hồi

Thực phẩm halal là một phần quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của người Hồi giáo và cũng là một mối quan tâm lớn đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất – chế biến thực phẩm toàn cầu. Khi nhu cầu thực phẩm đạt tiêu chuẩn halal ngày càng gia tăng tại Việt Nam và thế giới, việc hiểu đúng về khái niệm này trở nên cần thiết không chỉ với người theo đạo Hồi, mà còn với các tổ chức muốn tiếp cận thị trường rộng lớn này.

Với vai trò là tổ chức hàng đầu trong tư vấn và nghiên cứu về tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) chia sẻ bài viết dưới đây nhằm giúp doanh nghiệp và độc giả hiểu một cách bài bản về thực phẩm halal – từ khái niệm, quy định đến quy trình sản xuất, để từ đó đáp ứng đúng yêu cầu tôn giáo và tiêu chuẩn quốc tế.

Khái niệm “Halal” và tầm quan trọng trong văn hóa Hồi giáo

“Halal” là một thuật ngữ trong tiếng Ả Rập, có nghĩa là “hợp pháp”, “cho phép” hoặc “được chấp nhận” theo giáo luật Hồi giáo (Shariah). Khi xét trong lĩnh vực thực phẩm, thực phẩm Halal là những sản phẩm được phép tiêu thụ đối với người theo đạo Hồi, không chỉ về thành phần mà còn cả quá trình chế biến và điều kiện sản xuất.

Đối với người Hồi giáo, thực phẩm không đơn thuần là nhu cầu sinh học, mà còn là biểu hiện của niềm tin và sự thuần khiết. Ăn thực phẩm Halal là một phần trong việc thực hành tôn giáo, bảo đảm cơ thể được nuôi dưỡng bởi những gì hợp pháp và không vi phạm lệnh cấm của Thiên Chúa (Allah).

Chính vì thế, thực phẩm Halal không chỉ dành riêng cho cộng đồng người Hồi giáo, mà còn là một thị trường tiêu dùng rộng lớn, với tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại các quốc gia như Indonesia, Malaysia, Trung Đông, khu vực Châu Âu, và ngày càng phổ biến tại Việt Nam.

Tiêu chí xác định thực phẩm Halal

Một sản phẩm thực phẩm được xem là Halal phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sau:

• Không chứa bất kỳ thành phần nào bị cấm theo giáo luật Hồi giáo (Haram), ví dụ như thịt heo, cồn, máu, thịt động vật không được giết mổ đúng nghi lễ.
• Được chế biến, sản xuất, bảo quản bằng thiết bị hoặc dụng cụ không bị nhiễm tạp chất Haram.
• Không tiếp xúc hoặc lẫn lộn với các sản phẩm bị cấm trong bất cứ công đoạn nào.
• Nếu là sản phẩm động vật, phải đảm bảo được giết mổ theo nghi thức Hồi giáo (Zabihah), được đọc tên Allah trước khi ra tay, máu phải chảy hết khỏi cơ thể.

Điều quan trọng là việc xác định thực phẩm Halal cần dựa trên chuỗi sản xuất khép kín – từ nguyên liệu đầu vào, dây chuyền chế biến đến đóng gói và bảo quản đầu ra. Chỉ cần một yếu tố sai lệch có thể khiến toàn bộ lô hàng bị đánh giá là Haram (cấm kỵ).

Các thành phần và thực phẩm bị cấm (Haram)

Ngược lại với Halal là “Haram”, tức là không hợp lệ hoặc bị cấm tiêu thụ theo luật Shariah. Người Hồi giáo bị cấm sử dụng mọi thực phẩm hoặc đồ uống mang yếu tố Haram. Một số ví dụ điển hình bao gồm:

• Các chất kích thích và gây say như rượu, bia, chất chứa cồn.
• Thịt heo và bất kỳ sản phẩm nào từ heo: jambon, xúc xích, mỡ heo, gelatine từ da hoặc xương heo…
• Máu và nội tạng chưa được giết mổ hợp pháp.
• Enzyme hoặc lipase có nguồn gốc từ động vật không Halal.
• L-cysteine chiết xuất từ tóc người (thường dùng trong chế biến bánh mì).
• Thịt của loài chim săn mồi, động vật ăn thịt như chó, mèo, hổ báo…
• Sản phẩm có nguồn gốc không rõ ràng hoặc bị pha trộn với thành phần bị cấm.

Lưu ý: Vẫn có một số chất như enzyme, rennet, tallow… nếu có nguồn gốc từ vi sinh vật hoặc động vật được giết mổ theo nghi lễ Halal thì vẫn có thể được chấp nhận. Việc xác định tính hợp pháp trong từng trường hợp thường cần đến tổ chức chứng nhận Halal uy tín đánh giá.

Quy trình giết mổ Halal – chuẩn mực tâm linh và đạo đức

Một điểm cốt lõi trong quy trình sản xuất thực phẩm Halal là nghi lễ giết mổ theo Hồi giáo, gọi là Zabihah. Nghi thức này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện sự tôn trọng với động vật và niềm tin vào Thiên Chúa.

Các yêu cầu cụ thể bao gồm:

• Người thực hiện giết mổ phải là người Hồi giáo trưởng thành, có kiến thức về nghi thức.
• Trước khi giết mổ bất kỳ con vật nào, người thực hiện phải đọc câu cầu nguyện “Bismillah Allahu Akbar” (“Nhân danh Allah, Đấng Tối Cao”).
• Dùng dao sắc bén, cắt qua cổ họng, khí quản và hai động mạch cảnh để máu chảy hết ra ngoài.
• Động vật phải còn sống và khỏe mạnh tại thời điểm giết mổ, không được làm đau hoặc ngược đãi.
• Các con vật khác không được chứng kiến cảnh giết mổ.

Tại một số quốc gia châu Âu như Anh, động vật thường được gây choáng (stunning) bằng các phương pháp không gây tổn thương thần kinh trước khi giết mổ để đảm bảo tính nhân đạo, với điều kiện không ngăn cản quá trình máu thoát ra ngoài cơ thể. Các tổ chức chứng nhận Halal uy tín thường sẽ có hướng dẫn rõ ràng về vấn đề này.

Ý nghĩa sâu xa của việc tuân thủ Halal trong đạo Hồi

Trong giáo lý Hồi giáo, thức ăn là thứ đi vào cơ thể và trở thành một phần của con người – vì vậy, người Hồi giáo phải hết sức cẩn trọng để chỉ tiếp nhận những gì được phép, sạch sẽ, minh bạch và nhân đạo. Tinh thần Halal cũng không chỉ bao hàm thực phẩm mà còn bao trùm toàn bộ lối sống: tiêu dùng, tài chính, sinh hoạt…

Như vậy, ăn uống Halal là một hoạt động thể hiện lòng mộ đạo (ibadah). Nó mang lại lý tưởng đạo đức cá nhân, tạo ra tác động tích cực tới sức khỏe và lối sống, đồng thời đóng góp vào sự hòa hợp về văn hóa và tín ngưỡng trong xã hội đa dạng hiện nay.

Lựa chọn giải pháp chứng nhận Halal cho doanh nghiệp: Cơ hội chinh phục thị trường Hồi giáo

Khi xuất khẩu sang các nước Hồi giáo hoặc bán sản phẩm cho cộng đồng Muslim sống tại Việt Nam, doanh nghiệp bắt buộc phải có giấy chứng nhận Halal. Đây là yêu cầu pháp lý tại nhiều quốc gia như Malaysia, Indonesia, UAE, và được xem là cam kết với người tiêu dùng về đạo đức và minh bạch nguyên liệu.

Để được chứng nhận Halal, doanh nghiệp cần:

• Tuân thủ toàn bộ quy định về quy trình, nguyên liệu và điều kiện sản xuất.
• Trải qua quá trình đánh giá – thẩm định bởi tổ chức chứng nhận Halal được công nhận.
• Duy trì hệ thống quản lý chất lượng Halal khi đưa sản phẩm ra thị trường.

Viện GCDRI khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam đang sản xuất hoặc kinh doanh trong ngành thực phẩm, đồ uống, mỹ phẩm, dược phẩm… nên chủ động tìm hiểu và đạt chứng nhận Halal sớm, để mở rộng mạng lưới phân phối tại các thị trường tiềm năng như ASEAN, Trung Đông, Nam Á và Châu Phi.

Kết luận: Halal không chỉ là chứng nhận – là giá trị văn hóa và đạo đức toàn cầu

Hiểu đúng về tiêu chuẩn Halal giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu, đồng thời thể hiện sự tôn trọng với văn hóa và niềm tin tôn giáo của hàng triệu người tiêu dùng trên thế giới.

Tại Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI), chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn, đào tạo và hỗ trợ doanh nghiệp đạt chứng nhận Halal từ các tổ chức quốc tế công nhận. Chúng tôi cam kết đồng hành trong hành trình xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và đạt chuẩn quốc tế.

👉 Để tìm hiểu sâu hơn hoặc đăng ký dịch vụ chứng nhận Halal, vui lòng liên hệ:

📞 HOTLINE: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
📩 Email: chungnhantoancau@gmail.com

Viện GCDRI – Đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam hướng đến tiêu chuẩn toàn cầu.