Áp dụng HACCP trong chế biến thực phẩm: Giải pháp quốc tế để khẳng định chất lượng nông sản Việt

Trong bối cảnh ngành thực phẩm ngày càng chịu áp lực từ người tiêu dùng về chất lượng và an toàn, yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP đang trở thành xu hướng tất yếu. Theo ghi nhận từ Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI), ngày càng nhiều doanh nghiệp chế biến nông sản tại Việt Nam áp dụng hệ thống quản lý chất lượng HACCP nhằm đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn quốc tế, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Bài viết này do GCDRI tổng hợp và phân tích sẽ lý giải vì sao HACCP là giải pháp then chốt cho ngành thực phẩm, và doanh nghiệp cần gì để triển khai hiệu quả hệ thống này.

HACCP – Tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm là gì?

HACCP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Hazard Analysis and Critical Control Points”, được hiểu là “Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn”. Đây là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm dựa trên cơ sở khoa học, giúp xác định, đánh giá và kiểm soát các mối nguy ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm trong suốt quy trình sản xuất.

Được hình thành vào thập niên 1960 và chính thức áp dụng tại Hoa Kỳ từ thập niên 1970, HACCP dần trở thành yêu cầu bắt buộc trong chuỗi cung ứng thực phẩm ở nhiều quốc gia. Hiện nay, HACCP được công nhận là bộ tiêu chuẩn quốc tế, được giới thiệu trong Quy phạm vệ sinh thực phẩm của Ủy ban Codex Alimentarius (CAC/RCP 1-1969, Rev.4-2003) và tại Việt Nam là Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5603:2008.

HACCP không chỉ dừng ở việc kiểm tra thành phẩm mà tập trung kiểm soát chủ động từ khâu nguyên liệu, sơ chế, chế biến đến đóng gói. Hệ thống này xác định các mối nguy sinh học, hóa học, vật lý, từ đó thiết lập các biện pháp ngăn ngừa và kiểm soát hiệu quả.

Bảy nguyên tắc cốt lõi trong hệ thống HACCP

Một hệ thống HACCP hoàn chỉnh tuân thủ theo 7 nguyên tắc cơ bản:

1. Phân tích mối nguy: Xác định các mối nguy có thể phát sinh trong quá trình chế biến thực phẩm.
2. Xác định các điểm kiểm soát tới hạn (CCP): Đây là những công đoạn quan trọng cần kiểm soát nghiêm ngặt để loại bỏ hoặc giảm thiểu mối nguy.
3. Thiết lập ngưỡng giới hạn tại mỗi điểm CCP: Đảm bảo mọi chỉ số tại điểm kiểm soát đều đạt mức an toàn được quy định.
4. Thiết lập hệ thống giám sát: Thực hiện các thao tác theo dõi để đảm bảo các CCP đang hoạt động đúng quy trình.
5. Đưa ra hành động khắc phục: Quy trình được kích hoạt khi phát hiện sai lệch khỏi giới hạn.
6. Thiết lập thủ tục xác nhận tính hiệu lực của hệ thống HACCP: Đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả dựa trên dữ liệu thực tế.
7. Lưu trữ hồ sơ và tài liệu: Ghi nhận toàn bộ kết quả giám sát và hành động, tạo cơ sở minh chứng cho quá trình sản xuất an toàn.

Việc tuân thủ các quy tắc này giúp doanh nghiệp xây dựng một quy trình sản xuất an toàn, tạo niềm tin với khách hàng và đối tác trong nước lẫn quốc tế.

HACCP – Thực thi chính sách quốc gia về an toàn thực phẩm

HACCP không đơn thuần là yêu cầu của khách hàng quốc tế, mà còn là một phần trong chính sách quản lý an toàn thực phẩm của Việt Nam.

Theo Điều 4 Luật An toàn thực phẩm 2010, Nhà nước yêu cầu các cơ sở sản xuất phải áp dụng bắt buộc các hệ thống quản lý tiên tiến, trong đó có hệ thống HACCP. Mục tiêu nhằm thiết lập hành lang pháp lý rõ ràng và đồng bộ từ sản xuất đến tiêu dùng.

Hơn nữa, Nghị định 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ cũng quy định cụ thể: các cơ sở đã được cấp một trong các loại Giấy chứng nhận như: HACCP, GMP, ISO 22000, BRC, IFS, FSSC 22000 hoặc tương đương, sẽ không cần xin thêm Giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Điều này chứng minh rằng, việc áp dụng và được chứng nhận HACCP là minh chứng quan trọng khẳng định cơ sở chế biến thực phẩm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an toàn theo quy định của Nhà nước.

Doanh nghiệp áp dụng HACCP – Cơ hội được miễn kiểm tra điều kiện ATTP

Một trong những lợi ích nổi bật khi doanh nghiệp sở hữu chứng nhận HACCP là khả năng được miễn kiểm tra điều kiện an toàn thực phẩm trong nhiều trường hợp.

Cụ thể, theo văn bản pháp lý hiện hành, những cơ sở có chứng nhận HACCP còn hiệu lực sẽ không thuộc diện bắt buộc xin cấp lại hoặc công bố Giấy chứng nhận điều kiện an toàn thực phẩm, nhờ đó tiết kiệm thời gian và chi phí.

Bên cạnh đó, thương hiệu doanh nghiệp cũng được nâng cao trong mắt người tiêu dùng lẫn đối tác nhờ sự minh bạch và chuẩn hóa về quy trình.

Nỗ lực của cơ quan quản lý trong hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng HACCP

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc phổ biến HACCP, trong nhiều năm qua, Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (thuộc Bộ NN&PTNT) đã chủ động tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp triển khai hệ thống này.

Một số hoạt động tiêu biểu có thể kể đến như:

• Biên soạn tài liệu đào tạo nội bộ: Với nội dung chuyên sâu về quản lý chất lượng theo HACCP, tài liệu này trở thành cẩm nang hướng dẫn thực tiễn và bài bản.
• Tổ chức các lớp tập huấn rộng khắp: Cục đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục tại các tỉnh để tổ chức đào tạo cho cán bộ chuyên môn, giúp lan tỏa kiến thức về HACCP về tận địa phương.
• Hợp tác với doanh nghiệp đầu ngành: Hỗ trợ kỹ thuật để các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ tiếp cận dễ dàng hơn với quy trình chứng nhận HACCP.

Những nỗ lực này thể hiện chiến lược lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, lấy nguồn nông sản sạch, an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế làm hướng đi bền vững cho quốc gia.

Kết luận: HACCP – Chìa khóa mở cánh cửa thị trường thực phẩm an toàn

Tóm lại, tiêu chuẩn HACCP không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong nhiều hiệp định thương mại, mà còn là đòn bẩy giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị chất lượng, giảm rủi ro và khẳng định uy tín trên thị trường.

Doanh nghiệp chế biến nông sản, thực phẩm tại Việt Nam muốn khẳng định vị thế cần coi việc áp dụng HACCP là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển dài hạn, vừa phù hợp với chuẩn mực quốc tế, vừa là công cụ thực thi hiệu quả các chính sách an toàn thực phẩm của Nhà nước.

Nếu quý doanh nghiệp quan tâm đến việc đào tạo, tư vấn hoặc chứng nhận HACCP theo quy chuẩn quốc tế, đừng ngần ngại liên hệ với Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) qua:

📲 Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
📧 Email: chungnhantoancau@gmail.com

Chúng tôi cam kết đồng hành sát cánh cùng doanh nghiệp trong hành trình xây dựng thương hiệu thực phẩm Việt đạt chuẩn toàn cầu!