Hiểu Rõ Vai Trò QA Và QC: Sự Khác Biệt, Nhiệm Vụ Và Kỹ Năng Cần Thiết

Trong lĩnh vực sản xuất và quản lý chất lượng, hai khái niệm QA (Quality Assurance – Đảm bảo chất lượng) và QC (Quality Control – Kiểm soát chất lượng) thường xuyên được đề cập. Tuy nhiên, không ít người vẫn nhầm lẫn hoặc chưa hiểu rõ bản chất cũng như sự khác biệt giữa hai vị trí này.

Với sứ mệnh chia sẻ kiến thức chuyên sâu và chính xác về các hệ thống quản lý chất lượng, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu – GCDRI sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết, khoa học về QA và QC, giúp doanh nghiệp, kỹ sư sản xuất và nhân sự quản lý chất lượng hiểu đúng, áp dụng hiệu quả những nguyên tắc then chốt trong tổ chức của mình.

QA và QC là gì? Phân biệt bản chất và chức năng

QA – Quality Assurance (Đảm bảo chất lượng)

QA là bộ phận chịu trách nhiệm thiết lập và đảm bảo tuân thủ quy trình quản lý chất lượng trong toàn bộ quy trình sản xuất. Người làm QA có vai trò thiết kế hệ thống tiêu chuẩn, biểu mẫu chất lượng và đánh giá toàn trình để phòng ngừa lỗi phát sinh.

Hiểu đơn giản, QA xây dựng và vận hành hệ thống chất lượng, thiết lập tài liệu, kiểm soát quy trình – nhằm đảm bảo khi sản phẩm hoàn tất sẽ đạt được yêu cầu đề ra. Trọng tâm của họ là quy trình.

QC – Quality Control (Kiểm soát chất lượng)

QC đảm nhận nhiệm vụ kiểm tra trực tiếp chất lượng sản phẩm đầu vào, trung gian và đầu ra. Đây là hoạt động kiểm tra thực tế, nhằm phát hiện lỗi và đảm bảo sản phẩm đúng tiêu chuẩn trước khi chuyển giao cho khách hàng.

Khác với QA thiên về quản lý hệ thống, QC tập trung kiểm tra từng sản phẩm, từng công đoạn. Do đó QC thường hiện diện ở mọi giai đoạn sản xuất vật lý trong nhà máy.

Nhiệm vụ cụ thể của QA và QC trong doanh nghiệp

Công việc chính của QA

Người làm QA thường phụ trách những nhiệm vụ mang tính chiến lược và hệ thống hóa bao gồm:

• Thiết kế và cập nhật quy trình phát triển sản phẩm phù hợp với mục tiêu doanh nghiệp và yêu cầu khách hàng.
• Xây dựng hệ thống tài liệu quản lý chất lượng, bao gồm: sổ tay chất lượng, quy trình thực hiện, biểu mẫu, hướng dẫn công việc.
• Đánh giá và phân tích quy trình, từ đó đề xuất cải tiến để nâng cao chất lượng lâu dài.
• Giám sát tính tuân thủ của các bộ phận với quy trình đã ban hành.
• Thực hiện kiểm duyệt sản phẩm cuối cùng, đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn được đề ra trước khi xuất xưởng.
• Cải tiến hệ thống quản lý chất lượng, cập nhật theo xu hướng quốc tế như ISO, tiêu chuẩn ngành.

Công việc của QC theo từng công đoạn

QC đảm nhiệm nhiệm vụ cụ thể tại các giai đoạn kiểm tra thực tế, đóng vai trò tuyến đầu trong phát hiện lỗi sai trong sản phẩm.

• IQC – Kiểm tra đầu vào:
  • Đánh giá chất lượng nguyên liệu, vật tư đầu vào.
  • Theo dõi tình trạng vật liệu và phản hồi kịp thời với nhà cung ứng nếu phát hiện lỗi.
  • Hợp tác cùng bộ phận Mua hàng để đảm bảo đầu vào ổn định, chất lượng cao.
• PQC – Kiểm soát trong quá trình:
  • Theo sát quy trình sản xuất, đảm bảo sản phẩm được gia công đúng thiết kế.
  • Phát hiện lỗi trong quá trình thi công và đưa ra biện pháp xử lý kịp thời.
  • Hỗ trợ phát triển sản phẩm mẫu, giám sát sản xuất đơn hàng đầu tiên.
• OQC – Kiểm tra đầu ra:
  • Thiết lập và thực hiện bộ tiêu chuẩn kiểm tra sản phẩm thành phẩm trước khi xuất kho.
  • Kiểm tra ngẫu nhiên và xác nhận sản phẩm đạt yêu cầu đặt hàng.
  • Đánh giá lỗi sản phẩm, phản hồi cho bộ phận liên quan để cải tiến.
  • Giải quyết khiếu nại của khách hàng liên quan đến chất lượng, đóng vai trò cầu nối giữa sản xuất và chăm sóc khách hàng.

Những kỹ năng cần có của QA và QC để đảm bảo hiệu quả công việc

Kỹ năng cần có của nhân viên QA

• Kiến thức nền chuyên sâu về các tiêu chuẩn quản lý chất lượng như ISO 9001, ISO 14001, ASME và các tiêu chuẩn ngành nghề.
• Kỹ năng xây dựng hệ thống tài liệu và quy trình, phân tích luồng công việc logic.
• Giao tiếp tốt, phối hợp hiệu quả với các phòng ban, đặc biệt là kỹ thuật và sản xuất.
• Nhạy bén trong việc phát hiện rủi ro, phòng ngừa sai sót ngay từ đầu.
• Tỉ mỉ, chính xác và có tư duy hệ thống, vì công việc tiêu chuẩn hóa đòi hỏi sự cẩn trọng ở mức cao.

Kỹ năng thiết yếu của nhân viên QC

• Hiểu rõ sản phẩm và quy trình sản xuất của doanh nghiệp.
• Kỹ năng kiểm tra, đo lường và phân tích lỗi sản phẩm.
• Nắm vững các công cụ kiểm tra chất lượng, vận dụng linh hoạt như: biểu đồ kiểm soát, phiếu kiểm tra, quy định lỗi mẫu…
• Khả năng giám sát, phối hợp nhóm hiệu quả để xử lý sự cố phát sinh không làm gián đoạn dây chuyền sản xuất.
• Kỹ năng thuyết trình và báo cáo, để truyền đạt vấn đề chất lượng rõ ràng cho kỹ thuật viên, nhà quản lý.

QA và QC – Vai trò bổ trợ, không thể tách rời

QA và QC không đối lập, mà bổ trợ cho nhau. Một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả cần có cả chiến lược quản lý quy trình (QA) lẫn theo dõi kiểm tra thực tế (QC). QA có thể được ví như nhà kiến trúc quy trình – còn QC là người giám sát công trình triển khai đúng bản thiết kế.

Trong các hệ thống như ISO 9001, việc tách biệt QA và QC giúp phân định vai trò quản lý và kiểm soát, nâng cao hiệu suất hoạt động.

Cơ hội học QA/QC bài bản và ứng dụng thực tiễn tại Việt Nam

Bạn muốn theo nghề QA/QC với lộ trình phát triển rõ ràng? Hay nâng cao kỹ năng để thăng tiến trong ngành sản xuất?

GCDRI — Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu cung cấp các khóa đào tạo chuyên sâu QA/QC thực hành, khai giảng hàng tháng, hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình sản xuất, tăng năng suất và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Khóa học tại GCDRI kết hợp:

• Kiến thức nền tảng về hệ thống quản lý chất lượng theo ISO, ASME, HACCP…
• Thực hành xây dựng tài liệu chuẩn hóa, tiêu chí kiểm tra quy trình theo từng ngành nghề
• Hướng dẫn xử lý tình huống thực tế: phân tích lỗi, cải tiến quy trình, đánh giá nhà cung cấp…
• Cập nhật công cụ kiểm tra hiện đại như 7 công cụ chất lượng (QC Tools), FMEA, biểu đồ Pareto…

Kết luận

QA và QC là hai yếu tố cốt lõi trong hệ thống quản lý chất lượng của bất kỳ doanh nghiệp sản xuất nào. Trong khi QA xây dựng và duy trì quy trình đảm bảo chất lượng, thì QC trực tiếp kiểm soát sản phẩm để đảm bảo đạt chuẩn. Sự hợp tác chặt chẽ giữa hai bộ phận này sẽ quyết định chất lượng đầu ra của doanh nghiệp.

Nếu bạn đang muốn cải thiện hệ thống chất lượng của doanh nghiệp, hay muốn vững bước trong nghề QA/QC – hãy để GCDRI đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục tiêu chuẩn quốc tế!

Liên hệ ngay GCDRI để được tư vấn chi tiết về khóa học hoặc giải pháp phù hợp qua:

• 📞 Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
• 📧 Email: chungnhantoancau@gmail.com

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu – Kiến tạo tri thức, lan tỏa giá trị toàn cầu!