Phân biệt QA, QC và Tester trong ngành CNTT: Hiểu đúng để áp dụng hiệu quả

Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, ba khái niệm QA, QC và Tester thường xuyên bị nhầm lẫn do tính chất công việc liên quan tới quá trình kiểm tra và đảm bảo chất lượng phần mềm. Tuy nhiên, mỗi vị trí lại đảm nhận những vai trò rất riêng biệt trong chuỗi phát triển sản phẩm.

Với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân hiểu rõ bản chất từng thuật ngữ, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) cung cấp nội dung chuyên sâu dưới đây nhằm làm rõ vai trò, nhiệm vụ và sự khác biệt của QA, QC và Tester trong ngành CNTT – từ đó giúp bạn lựa chọn chiến lược phát triển nhân lực và quy chuẩn chất lượng phù hợp hơn.

QA IT là gì? Vai trò của QA trong đảm bảo chất lượng phần mềm

Trong ngành CNTT, thuật ngữ QA (Quality Assurance – Đảm bảo chất lượng) được dùng để chỉ những chuyên gia đảm nhiệm việc xây dựng và giám sát quy trình phát triển sản phẩm, nhằm đảm bảo mỗi bước trong quy trình đều đạt tiêu chuẩn chất lượng được định ra từ đầu.

Trách nhiệm chính của chuyên viên QA gồm:

• Xây dựng và đề xuất quy trình phát triển phần mềm dựa trên yêu cầu cụ thể của từng dự án hoặc khách hàng.
• Soạn thảo tài liệu, hướng dẫn và biểu mẫu nhằm đồng bộ hóa quy trình kiểm soát chất lượng tới từng bộ phận tham gia dự án.
• Đánh giá tính tuân thủ quy trình của các cá nhân hoặc nhóm phát triển, từ đó điều chỉnh quy trình hoặc cảnh báo khi cần thiết.
• Liên tục cập nhật quy trình phù hợp với mô hình làm việc thực tế và các tiêu chuẩn đang áp dụng.

👉 QA không trực tiếp kiểm tra phần mềm, mà tập trung vào thiết kế và kiểm soát chất lượng quy trình hoạt động để sản phẩm cuối cùng đạt chất lượng tốt nhất.

QC IT là gì? Khác biệt giữa kiểm soát và đảm bảo chất lượng

QC (Quality Control – Kiểm soát chất lượng) là vị trí chịu trách nhiệm kiểm định sản phẩm phần mềm sau khi phát triển, đảm bảo đầu ra khớp với yêu cầu chức năng và kỹ thuật đã định. Nếu QA tập trung vào quy trình thì QC tập trung vào sản phẩm cụ thể.

Nhiệm vụ chính của chuyên viên QC trong IT bao gồm:

• Phân tích yêu cầu hệ thống, nghiên cứu tài liệu thiết kế để thiết lập các kịch bản kiểm thử (test case).
• Xây dựng kế hoạch kiểm thử cụ thể cho từng giai đoạn sản phẩm.
• Thực hiện kiểm thử bằng công cụ (automation test) hoặc thao tác tay (manual test), tùy thuộc vào mô hình kiểm thử áp dụng.
• Ghi nhận bug, phân tích nguyên nhân và phối hợp với developer trong việc sửa lỗi.
• Gửi báo cáo kết quả kiểm thử cho quản lý dự án hoặc các bộ phận liên quan.

👉 QC chính là cầu nối giúp phát hiện và ngăn chặn sản phẩm lỗi bị chuyển đến khách hàng, đồng thời duy trì độ nhất quán với yêu cầu kỹ thuật.

Tester là ai? Vị trí “tiền tuyến” trong quy trình kiểm thử phần mềm

Tester (hoặc Software Tester) chính là người trực tiếp kiểm tra phần mềm để phát hiện lỗi (bug, error, defect). Đây là vị trí dễ bị nhầm lẫn với QC nhất, vì đều làm việc liên quan đến kiểm thử phần mềm. Tuy nhiên, tester thường dùng để chỉ những chuyên gia thực thi trực tiếp các kịch bản kiểm tra trên phần mềm cụ thể.

Công việc tiêu biểu của một Tester bao gồm:

• Đọc hiểu tài liệu yêu cầu phần mềm, quy chuẩn hệ thống và phân tích để lên test plan chi tiết.
• Viết các test case phù hợp với chức năng cần kiểm thử.
• Tiến hành kiểm tra phần mềm theo các session hoặc module, ghi nhận kết quả thực tế và lỗi phát sinh.
• Báo cáo lỗi kèm theo mô tả chi tiết tác động của lỗi tới khả năng sử dụng của phần mềm.
• Làm việc với đội thiết kế và khách hàng để hiểu rõ những thay đổi cần thiết hoặc xác nhận chất lượng sau sửa lỗi.

👉 Tester có thể là nhân sự thuộc nhóm QC, chịu sự phân công công việc từ chuyên gia kiểm soát chất lượng và là những người đóng vai trò phát hiện lỗi đầu tiên trong sản phẩm.

So sánh QA, QC và Tester: Sự khác biệt rõ ràng trong vai trò và phương pháp

Mặc dù đều tập trung hướng tới cải thiện chất lượng sản phẩm phần mềm, mỗi vị trí nêu trên đều đóng góp theo cách khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết sự khác biệt giữa QA, QC và Tester để bạn dễ hình dung:

Kết luận: Hiểu rõ vai trò để tối ưu quản lý chất lượng phần mềm

Việc nắm bắt đầy đủ bản chất và phân biệt giữa QA, QC và Tester là nền tảng quan trọng giúp các tổ chức vận hành hệ thống kiểm soát chất lượng phần mềm hiệu quả hơn. Trong môi trường CNTT hiện đại, mỗi vị trí đều góp phần không thể thiếu trong hành trình xây dựng những sản phẩm số ổn định, bảo mật và thân thiện với người dùng.

Nếu bạn là một tổ chức CNTT đang muốn nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua các tiêu chuẩn quốc tế và tối ưu quy trình kiểm thử, hãy liên hệ với GCDRI – nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đào tạo chuyên sâu về các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế như ISO/IEC 25010, CMMI, hoặc chuẩn kiểm thử ISTQB.

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chuyên môn và hỗ trợ các khóa đào tạo hoặc triển khai đánh giá hệ thống tại:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hãy để Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) đồng hành cùng doanh nghiệp của bạn trong hành trình đạt chuẩn quốc tế lĩnh vực phần mềm từ hôm nay.