Tiêu chuẩn ISO 11215:1998 – Phân tích axit adipic trong tinh bột biến tính acetyl hóa: Tầm quan trọng và ứng dụng trong ngành thực phẩm

Trong bối cảnh ngày càng khắt khe về chất lượng và an toàn thực phẩm, việc đánh giá chính xác thành phần trong nguyên liệu chế biến đóng vai trò then chốt. Một trong những chỉ tiêu quan trọng khi kiểm soát chất lượng tinh bột biến tính là hàm lượng axit adipic – chất đóng vai trò quyết định đến tính năng và độ ổn định của sản phẩm. Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin giới thiệu đến Quý độc giả tiêu chuẩn quốc tế ISO 11215:1998 – Tiêu chuẩn hướng dẫn phương pháp xác định hàm lượng axit adipic trong di-starch adipat đã acetyl hóa bằng sắc ký khí. Đây là công cụ kỹ thuật quan trọng giúp doanh nghiệp sản xuất tinh bột và các sản phẩm liên quan đảm bảo tuân thủ quy định chất lượng trong nước và quốc tế.

Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực tiêu chuẩn hóa và chứng nhận, GCDRI chia sẻ những nội dung trọng yếu của tiêu chuẩn này nhằm nâng cao hiểu biết và ứng dụng hiệu quả cho ngành thực phẩm Việt Nam.

Tổng quan về tiêu chuẩn ISO 11215:1998

Tiêu chuẩn ISO 11215:1998 là hướng dẫn kỹ thuật quốc tế quy định phương pháp dùng để xác định hàm lượng axit adipic trong dạng tinh bột biến tính – cụ thể là di-starch adipat đã acetyl hóa. Tại Việt Nam, tiêu chuẩn này được chuyển đổi và ban hành dưới mã số quốc gia là TCVN 9931:2013, hoàn toàn tương đương với bản gốc ISO 11215:1998 của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO).

Mục tiêu của tiêu chuẩn là đảm bảo kiểm tra chính xác sự hiện diện và tỷ lệ axit adipic, giúp đánh giá chất lượng của sản phẩm tinh bột biến tính – một nguyên liệu quan trọng trong chế biến thực phẩm, đồ uống và công nghiệp sản xuất dược phẩm.

Tiêu chuẩn được xây dựng bởi Ban Kỹ thuật Quốc gia TCVN/TC/F18 – phụ trách tiêu chuẩn về đường, mật ong và các sản phẩm chế biến từ tinh bột. Việc áp dụng tiêu chuẩn này là cơ sở để Nhà nước quản lý chất lượng cũng như giúp doanh nghiệp trong và ngoài nước đồng bộ quy chuẩn, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Thành phần và vai trò của di-starch adipat đã acetyl hóa

Di-starch adipat là một dạng của tinh bột biến tính được xử lý thêm với axit adipic (với công dụng làm cầu nối giữa phân tử tinh bột) và nhóm acetyl, nhằm nâng cao độ ổn định trong môi trường nhiệt và axit kiềm.

Loại tinh bột này thường được sử dụng trong các sản phẩm yêu cầu kết cấu bền vững và ổn định như:

• Súp, nước sốt chế biến công nghiệp
• Thực phẩm đông lạnh và rã đông nhiều lần
• Các loại bột làm bánh, thức ăn trẻ em

Tuy nhiên, lượng axit adipic sử dụng phải được kiểm soát nghiêm ngặt, bởi dư lượng cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và vượt quá giới hạn cho phép của cơ quan quản lý thực phẩm như FAO/WHO hoặc Codex Alimentarius.

Do đó, phương pháp phân tích chính xác hàm lượng axit adipic là điều bắt buộc trong quy trình kiểm nghiệm và chứng nhận chất lượng sản phẩm.

Phương pháp sắc ký khí: Giải pháp phân tích hiệu quả

Phương pháp được đề cập trong ISO 11215:1998 là sắc ký khí (Gas Chromatography – GC) – một công nghệ phân tích lý hóa phổ biến trong phòng thí nghiệm, đặc biệt hiệu quả với các hợp chất bay hơi như axit adipic.

Trình tự chính của phương pháp gồm:

1. Xử lý hóa học mẫu tinh bột biến tính để chuyển axit adipic thành dạng dễ bay hơi (thường qua bước ester hóa).
2. Đưa mẫu vào thiết bị sắc ký khí để phân tách các thành phần.
3. Định lượng axit adipic dựa trên diện tích pic sắc ký của nó, so sánh với chuẩn đối chiếu.

Kỹ thuật này cho phép phân tích chi tiết, độ chính xác cao và hiển thị kết quả rõ ràng, đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế trong giám sát chất lượng.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện yêu cầu nhân sự chuyên môn cao, thiết bị đạt chuẩn và tuân thủ các quy trình theo hướng dẫn của tiêu chuẩn và hệ thống phòng thí nghiệm đạt ISO/IEC 17025.

Các tài liệu viện dẫn cần thiết khi áp dụng tiêu chuẩn

Trong quá trình triển khai tiêu chuẩn ISO 11215:1998, việc tham khảo các tiêu chuẩn liên quan là bắt buộc để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của phương pháp. Hai tiêu chuẩn quan trọng thường được song hành gồm:

• TCVN 9934:2013 (ISO 1666:1996): Tinh bột – Xác định độ ẩm – Phương pháp tủ sấy;
• TCVN 4851:1989 (ISO 3696:1987): Nước dùng để phân tích trong phòng thí nghiệm – Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử;

Cả hai tài liệu này đều làm rõ yêu cầu về mẫu thử và điều kiện nước phân tích, tạo điều kiện đảm bảo tính lặp lại và so sánh được của kết quả giữa các phòng thí nghiệm khác nhau.

Lý do doanh nghiệp cần nắm vững tiêu chuẩn này

Việc áp dụng ISO 11215:1998 không chỉ mang tính chất kỹ thuật mà còn liên quan trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh và khả năng hội nhập quốc tế của doanh nghiệp. Một số lý do doanh nghiệp cần quan tâm:

• Tuân thủ quy định của thị trường xuất khẩu như Hoa Kỳ, EU;
• Đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất lượng từ cơ quan chức năng trong nước;
• Tăng uy tín sản phẩm nhờ minh bạch yếu tố thành phần và an toàn;
• Hướng đến đạt chứng nhận sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn quốc tế (ISO, HACCP, FSSC…);

Ngoài ra, doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng thực phẩm, đặc biệt là các nhà sản xuất nguyên vật liệu đóng gói bán buôn như tinh bột biến tính, nên áp dụng tiêu chuẩn này như một phần trong hệ thống kiểm soát chất lượng ISO 9001 hoặc hệ thống an toàn thực phẩm ISO 22000.

Kết luận

ISO 11215:1998 là một tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng và cần thiết cho ngành thực phẩm trong bối cảnh hội nhập và phát triển bền vững. Việc hiểu và áp dụng đúng phương pháp xác định hàm lượng axit adipic trong tinh bột biến tính không chỉ giúp đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) cam kết đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình hướng tới hệ thống hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua đào tạo, tư vấn và chứng nhận theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Quý doanh nghiệp, tổ chức muốn được tư vấn chi tiết hoặc có nhu cầu đào tạo, áp dụng tiêu chuẩn ISO 11215:1998 vui lòng liên hệ:

Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
Email: chungnhantoancau@gmail.com

GCDRI – Kiến tạo giá trị từ sự tuân thủ tiêu chuẩn.