11 Quy Tắc Vàng Đảm Bảo An Toàn Khi Làm Việc Với Hóa Chất

Làm việc với hóa chất độc hại là một phần không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp như hóa chất, dược phẩm, thực phẩm, xây dựng hay xử lý môi trường. Tuy nhiên, đi kèm với lợi ích sản xuất là những rủi ro tiềm ẩn nghiêm trọng đối với sức khỏe và an toàn lao động. Theo thống kê từ các tổ chức quốc tế, việc thiếu kiến thức, sơ suất hoặc lơ là trong thao tác với hóa chất là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tai nạn lao động nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong.

Với vai trò là tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực đào tạo và tư vấn tiêu chuẩn an toàn lao động, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin gửi đến quý bạn đọc 11 quy tắc cốt lõi và cần thiết nhất giúp đảm bảo sự an toàn tối đa khi tiếp xúc và làm việc với hóa chất trong môi trường công nghiệp. Những nguyên tắc này không chỉ mang tính lý thuyết, mà còn được xây dựng dựa trên thực tiễn ứng dụng và kinh nghiệm hướng dẫn tại hàng nghìn doanh nghiệp trong và ngoài nước.

I. Tuân thủ đúng quy trình được đào tạo

Một trong những yếu tố quan trọng nhất khi làm việc với hóa chất là người lao động phải được đào tạo bài bản và nắm rõ quy trình thao tác chuẩn. Việc thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ đã được phân công theo hướng dẫn sẽ giảm thiểu nguy cơ phát sinh sai sót. Mỗi công việc tiếp xúc với hóa chất đều tiềm ẩn rủi ro riêng, do đó không được phép tùy tiện thử nghiệm theo trực giác.

Đào tạo về an toàn hóa chất nên là yêu cầu bắt buộc trước khi giao nhiệm vụ cho bất kỳ ai.

II. Chuẩn bị kỹ lưỡng và lường trước tình huống xấu nhất

Trước khi thao tác với hóa chất, bắt buộc phải tiến hành kiểm tra, đánh giá rủi ro và lập kế hoạch phòng ngừa. Hãy tự đặt câu hỏi: “Nếu sự cố xảy ra thì hậu quả là gì và làm thế nào để xử lý nhanh nhất?” Bằng cách chuẩn bị sẵn phương án ứng phó, doanh nghiệp có thể chủ động kiểm soát tình hình, tránh để rơi vào thế bị động.

III. Luôn sử dụng đúng trang bị bảo hộ và kiểm tra hóa chất trước khi dùng

Trang phục bảo hộ cá nhân (PPE) như găng tay, kính bảo hộ, mặt nạ phòng độc, áo choàng phòng thí nghiệm… cần được đeo đầy đủ và phù hợp với từng loại hóa chất. Ngoài ra, cần kiểm tra kỹ tình trạng bao bì, nhãn mác và tính chất của hóa chất nhằm phát hiện sớm nguy cơ rò rỉ hay sai lệch.

Nếu phát hiện trang bị bảo hộ bị rách, hỏng hoặc hóa chất đã hết hạn – phải thông báo ngay lập tức cho cấp quản lý để được xử lý kịp thời.

IV. Nhãn mác và dụng cụ chứa hóa chất phải chính xác và đầy đủ

Tuyệt đối không sử dụng hóa chất nếu trên bình chứa không có đầy đủ nhãn cảnh báo hoặc không rõ nguồn gốc. Việc dán nhãn chính xác không những là yêu cầu pháp lý, mà còn giúp phân biệt chính xác tính chất và nguồn gốc sản phẩm, từ đó tránh nhầm lẫn hoặc pha trộn sai gây hậu quả nghiêm trọng.

Người lao động có trách nhiệm báo cáo khi phát hiện nhãn bị mờ, rách hoặc container có dấu hiệu hư hỏng.

V. Luôn đọc kỹ nhãn mác và bảng dữ liệu an toàn (MSDS)

Trước khi sử dụng bất kỳ loại hóa chất nào, hãy dành thời gian đọc kỹ nội dung hướng dẫn sử dụng, cảnh báo an toàn và cách xử lý trong trường hợp khẩn cấp được ghi trong Tờ Thông Tin An Toàn Hóa Chất (MSDS). Văn bản này cung cấp thông tin quan trọng nhất về các nguy cơ, biện pháp phòng ngừa và xử lý sự cố.

VI. Tuyệt đối không sử dụng hóa chất sai mục đích

Một lỗi phổ biến gây nên hậu quả nghiêm trọng là dùng hóa chất không đúng chức năng kỹ thuật ban đầu. Ví dụ: sử dụng dung môi dễ cháy như cồn hoặc xăng để lau chùi thiết bị. Điều này vừa gây nguy hiểm về cháy nổ, vừa vi phạm tiêu chuẩn kỹ thuật.

Chỉ sử dụng hóa chất vào đúng mục đích, quy định trong hướng dẫn sử dụng và theo đào tạo đã nhận.

VII. Nghiêm cấm ăn uống tại nơi có hóa chất

Việc tiếp xúc với hóa chất qua đường tiêu hóa – dù chỉ là gián tiếp từ bàn tay – có thể gây ra ngộ độc cấp tính, tổn thương nội tạng và ảnh hưởng về lâu dài đến sức khỏe. Vì vậy, nghiêm cấm mang thức ăn vào khu vực có hóa chất và phải rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau mỗi lần thao tác.

Đây là quy tắc không thể thỏa hiệp tại mọi nhà máy, xưởng sản xuất có sử dụng hóa chất.

VIII. Đọc kỹ nhãn và thường xuyên tham khảo MSDS

Không chỉ đọc MSDS một lần khi bắt đầu, bạn cần xem lại định kỳ để cập nhật thông tin, đặc biệt khi có sự thay đổi về quy định hoặc thành phần hóa chất. Việc hiểu rõ về độc tính, phản ứng nguy hiểm và biện pháp bảo vệ giúp nâng cao chủ động trong phòng ngừa sự cố.

IX. Lưu trữ hóa chất đúng quy chuẩn

Hóa chất cần được lưu trữ riêng biệt, tránh để lẫn các loại có khả năng phản ứng với nhau. Ngoài ra, kho chứa hóa chất phải đảm bảo các tiêu chí: khô ráo, thông thoáng, không tiếp xúc ánh nắng trực tiếp và có hệ thống cảnh báo rõ ràng.

Các doanh nghiệp nên đầu tư vào hệ thống kệ tủ bằng vật liệu kháng hóa chất và thiết lập bảng phân loại rõ ràng nhằm tránh sự cố do nhầm lẫn trong bảo quản.

X. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và không gian làm việc

Môi trường làm việc sạch sẽ giúp hạn chế tích tụ hóa học trong khu vực sản xuất. Bên cạnh đó, vệ sinh cá nhân – như thay đồ lao động, rửa tay chân thường xuyên – không những bảo vệ bản thân mà còn ngăn chặn sự phát tán hóa chất ra khu vực xung quanh, ảnh hưởng tới người khác.

Doanh nghiệp nên thiết lập quy định vệ sinh định kỳ cho từng ca làm việc.

XI. Nắm rõ quy trình ứng phó sự cố và sơ cứu hóa chất

Bất cứ ai làm việc với hóa chất đều cần được tập huấn về kỹ năng sơ cấp cứu, phương pháp sơ tán và quy trình xử lý khẩn cấp khi xảy ra cháy nổ, rò rỉ hóa chất. Sự chuẩn bị sẵn sàng về kiến thức và kỹ năng sẽ tạo nên phản ứng kịp thời, từ đó giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.

Một số nội dung cần được nắm rõ bao gồm:

• Cách sử dụng vòi sen khẩn cấp, phòng tắm khử nhiễm (decontamination)
• Số điện thoại nội bộ của đội ứng phó sự cố
• Vị trí các thiết bị an toàn (bình cứu hỏa, mặt nạ khói…)

Kết luận

Làm việc với hóa chất là một nhiệm vụ tiềm ẩn nhiều rủi ro – nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu người lao động nghiêm túc tuân thủ 11 quy tắc an toàn cơ bản nói trên. Quy trình thao tác đúng chuẩn, hiểu biết rõ về hóa chất, sử dụng trang bị bảo hộ cá nhân, và luôn sẵn sàng ứng phó sự cố sẽ là những “hàng rào an toàn” vững chắc bảo vệ sức khỏe người lao động và ngăn ngừa tổn thất cho doanh nghiệp.

Hãy để GCDRI đồng hành và trang bị cho bạn kiến thức thực tiễn về an toàn hóa chất thông qua các khóa học, tài liệu cập nhật và chương trình đánh giá chuyên sâu phù hợp với quy chuẩn quốc tế.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang cần tư vấn hoặc huấn luyện an toàn hóa chất cho đội ngũ nhân viên, vui lòng liên hệ GCDRI qua:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hoặc đăng ký khóa Đào tạo an toàn lao động theo nghị định 44 mới nhất để được hướng dẫn chi tiết các kỹ thuật đảm bảo an toàn tối đa trong môi trường làm việc có hóa chất.