Các Tiêu Chuẩn Quốc Tế và Quốc Gia Về Bảo Vệ Thực Vật: Tổng Quan Cập Nhật

Bảo vệ thực vật đóng vai trò then chốt trong chuỗi giá trị nông nghiệp toàn cầu, giúp đảm bảo an toàn sinh học, bảo tồn sự đa dạng sinh học và ổn định thương mại nông sản quốc tế. Với vai trò là tổ chức tư vấn và đào tạo hàng đầu trong lĩnh vực tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin chia sẻ tổng quan các hệ thống tiêu chuẩn quốc tế và quốc gia đang được áp dụng rộng rãi nhằm kiểm soát và nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực bảo vệ thực vật. Đây là nội dung thiết yếu đối với các đơn vị xuất nhập khẩu, doanh nghiệp nông nghiệp và cơ quan kiểm dịch thực vật cần nắm bắt để hội nhập hiệu quả.

Công Ước Bảo Vệ Thực Vật Quốc Tế – IPPC

Công ước Quốc tế về Bảo vệ Thực vật – IPPC (International Plant Protection Convention) là văn kiện đa phương quan trọng được soạn thảo bởi Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) năm 1952. Tính đến tháng 7/2012, công ước đã thu hút 176 quốc gia thành viên cùng 1 tổ chức khu vực tham gia.

Mục tiêu cốt lõi của IPPC là xây dựng cơ chế hợp tác quốc tế nhằm ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của các loại sinh vật gây hại đối với cây trồng và sản phẩm thực vật. IPPC đề cao việc kiểm soát các tác nhân dịch hại thông qua quy định nghiêm ngặt trong hoạt động thương mại quốc tế, góp phần tạo dựng một hệ thống kiểm dịch thực vật an toàn, hiệu quả và thống nhất giữa các quốc gia.

Nội dung chính của IPPC bao gồm:

• Xác định trách nhiệm kiểm dịch của quốc gia thành viên;
• Áp dụng các biện pháp kiểm soát sinh vật gây hại không vượt mức cần thiết;
• Minh bạch hóa thông tin và phối hợp thông báo sự phát hiện các loại dịch hại mới;
• Phát triển và chia sẻ các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế (ISPMs) phục vụ kiểm dịch.

Việc tuân thủ IPPC không chỉ là yêu cầu bắt buộc trong giao dịch thương mại nông sản toàn cầu mà còn giúp nâng cao năng lực phòng chống dịch hại nông nghiệp trong nước.

EPPO – Tổ Chức Bảo Vệ Thực Vật Khu Vực Châu Âu – Địa Trung Hải

EPPO (European and Mediterranean Plant Protection Organization) là tổ chức liên quốc gia được thành lập năm 1951, có trụ sở tại Paris – Pháp. Đây là tổ chức bảo vệ thực vật khu vực (RPPO) của châu Âu dưới sự công nhận của IPPC.

Mục tiêu chính của EPPO là hợp tác giữa các quốc gia thành viên nhằm ngăn chặn, ứng phó và kiểm soát sự lây lan của sinh vật gây hại, đồng thời thúc đẩy việc sử dụng các biện pháp bảo vệ hiệu quả trong canh tác nông nghiệp. Đây cũng là tổ chức tiên phong trong phát triển các tiêu chuẩn kỹ thuật châu Âu về bảo vệ thực vật.

Hoạt động nổi bật của EPPO gồm:

• Phát triển và công bố hệ thống tiêu chuẩn EPPO về đánh giá dịch hại, thuốc bảo vệ thực vật, giám sát sinh học;
• Thiết lập quy trình thống nhất đánh giá rủi ro sinh vật gây hại trong thương mại nông sản;
• Duy trì hệ mã EPPO tiêu chuẩn nhận dạng sinh vật gây hại, cây trồng và hoạt chất;
• Tổ chức các hội thảo, nhóm chuyên gia, diễn đàn khoa học nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật và phối hợp hành động giữa các quốc gia thành viên.

Sự tham gia của Việt Nam hoặc hợp tác song phương với EPPO góp phần củng cố các công cụ pháp lý, kỹ thuật trong quản lý dịch hại và mở rộng thị trường nông sản sang châu Âu.

Hệ Thống Tiêu Chuẩn ISO Trong Bảo Vệ Thực Vật

Trong khuôn khổ Tiểu ban ISO/TC 23/SC 6 – Chuyên trách thiết bị bảo vệ thực vật, các tiêu chuẩn quốc tế được phát triển nhằm đảm bảo tính an toàn, hiệu quả và thân thiện môi trường khi sử dụng thiết bị phun thuốc và bón phân.

Một số tiêu chuẩn ISO tiêu biểu:

• Thiết bị bay không người lái (UASS) dùng trong phun thuốc và phân bón;
• Máy phun thuốc trừ sâu và phân bón dạng hạt;
• Hệ thống chuyền giao khép kín thuốc bảo vệ thực vật (Closed Transfer System – CTS);
• Yêu cầu an toàn môi trường cho máy phun nông – lâm nghiệp;
• Hệ thống kiểm soát rò rỉ và bảo quản an toàn thuốc bảo vệ thực vật.

Việc tuân theo những tiêu chuẩn ISO này là điều kiện cần để doanh nghiệp sản xuất và vận hành thiết bị nông nghiệp tham gia thị trường quốc tế cũng như nâng cao hiệu quả sử dụng vật tư nông nghiệp trong nước.

Quy Chuẩn và Tiêu Chuẩn Việt Nam Về Bảo Vệ Thực Vật

Tại Việt Nam, hệ thống các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) và Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về bảo vệ thực vật được ban hành bởi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, góp phần quản lý toàn diện các hoạt động liên quan đến thuốc, thiết bị cũng như kiểm dịch, giám định thực vật.

Các QCVN tiêu biểu:

• QCVN về xử lý vật liệu đóng gói bằng gỗ trong thương mại quốc tế;
• QCVN về khảo nghiệm hiệu lực thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, nấm;
• QCVN quy định quy trình kiểm tra cây, hạt giống, củ, quả, giống nấm nhập khẩu và xuất khẩu;
• QCVN về phương pháp giám định sinh vật gây hại và dịch hại đột xuất;
• QCVN về điều tra và phát hiện sớm dịch hại cây trồng.

Một số TCVN nổi bật:

• TCVN xác định hàm lượng hoạt chất trong thuốc bảo vệ thực vật;
• TCVN giới hạn dư lượng tối đa (MRLs) của thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản;
• TCVN hướng dẫn phương pháp xác định dư lượng thuốc trên các nhóm sản phẩm cụ thể như ngũ cốc, đậu tương;
• TCVN về phương pháp đánh giá rủi ro sinh học đối với dịch hại kiểm dịch, sinh vật biến đổi gen.

Hệ thống này không những khẳng định năng lực quản lý nhà nước mà còn liên kết trực tiếp đến các hoạt động kiểm tra, chứng nhận chất lượng, chứng nhận an toàn nông sản phục vụ xuất khẩu.

Kết Luận

Trong bối cảnh nông nghiệp toàn cầu ngày càng cạnh tranh, việc nắm vững và tuân thủ hệ thống tiêu chuẩn quốc tế và quốc gia về bảo vệ thực vật trở thành yếu tố sống còn đối với các đơn vị sản xuất, xuất khẩu và cơ quan kiểm dịch. IPPC, EPPO, các tiêu chuẩn ISO và hệ thống QCVN/TCVN của Việt Nam đóng vai trò nền tảng trong việc tạo lập thương mại nông sản an toàn, bền vững.

GCDRI khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, và cơ quan nhà nước tích cực cập nhật, áp dụng đúng và đầy đủ các tiêu chuẩn nêu trên như một phần trong chiến lược nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh.

Để được tư vấn chi tiết hoặc đăng ký khóa đào tạo về áp dụng tiêu chuẩn bảo vệ thực vật trong thực tế sản xuất, vui lòng liên hệ Viện GCDRI qua Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com.