Chứng nhận ASC – Giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) xin chia sẻ cùng quý độc giả một trong những tiêu chuẩn quan trọng đang dần trở thành tiêu chí vàng trong ngành nuôi trồng thủy sản – đó chính là chứng nhận ASC. Trong bối cảnh thị trường quốc tế ngày càng khắt khe với yêu cầu về trách nhiệm xã hội và môi trường, việc áp dụng tiêu chuẩn ASC không chỉ đóng vai trò đảm bảo chất lượng sản phẩm, mà còn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho các doanh nghiệp Việt Nam trên sàn thương mại toàn cầu.

Bài viết này được GCDRI tổng hợp và phân tích, nhằm mang đến cho các tổ chức, doanh nghiệp và nhà sản xuất cái nhìn chuyên sâu về tiêu chuẩn ASC, lợi ích thực tiễn cùng các yếu tố then chốt cần lưu ý khi triển khai chứng nhận này.

ASC là gì? Tổng quan về Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thủy sản

ASC (Aquaculture Stewardship Council) là một tổ chức phi lợi nhuận, độc lập ở quy mô toàn cầu, điều hành chương trình chứng nhận và ghi nhãn dành cho sản phẩm nuôi thủy sản có trách nhiệm. Được sáng lập vào năm 2010 bởi Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF – World Wildlife Fund) và Sáng kiến Thương mại Bền vững Hà Lan (IDH), mục tiêu trọng tâm của tổ chức này là:

• Định hình ngành nuôi trồng thuỷ sản theo hướng có trách nhiệm và bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế.
• Khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm thủy sản có cam kết rõ ràng về nguồn gốc và phương thức sản xuất.

Để sản phẩm có thể đạt chứng nhận ASC, không chỉ cơ sở nuôi phải tuân thủ chặt chẽ các tiêu chí của ASC, mà toàn bộ chuỗi cung ứng – từ trang trại nuôi đến người tiêu dùng – cũng phải thực hiện theo tiêu chuẩn Chuỗi hành trình sản phẩm (CoC – Chain of Custody) nhằm đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc minh bạch.

Mục tiêu và tác động tích cực của chứng nhận ASC

Hoạt động nuôi trồng thủy sản nếu không được kiểm soát có thể gây ra loạt rủi ro đáng kể, bao gồm:

• Suy giảm hệ sinh thái tự nhiên
• Ô nhiễm nguồn nước
• Lây lan dịch bệnh nghiêm trọng
• Lạm dụng kháng sinh và hóa chất
• Vi phạm quyền lợi người lao động

Tiêu chuẩn ASC ra đời nhằm hình thành một hệ thống quản lý chuyên nghiệp, đồng thời giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên thông qua hơn 150 chỉ số đánh giá trong các tiêu chí bền vững.

Những tác động nổi bật khi áp dụng ASC bao gồm:

• Bảo vệ đa dạng sinh học và môi trường sống xung quanh vùng nuôi
• Hạn chế sử dụng kháng sinh, thuốc trừ sâu và hóa chất độc hại
• Đảm bảo chất lượng nước và sức khỏe vật nuôi
• Kiểm soát chặt chẽ chuỗi thức ăn thủy sản, tránh thất thoát vào môi trường
• Thiết lập quy định nghiêm ngặt với hoạt động nuôi gần khu bảo tồn thiên nhiên
• Thực hành lao động có đạo đức, không sử dụng lao động trẻ em, đảm bảo điều kiện làm việc an toàn, hợp pháp theo chuẩn quốc tế

Do đó, chứng nhận ASC không chỉ là công cụ giúp cải thiện năng suất và năng lực quản lý trang trại mà còn là lời cam kết mạnh mẽ với khách hàng toàn cầu về trách nhiệm và minh bạch trong sản xuất.

Tại sao doanh nghiệp nên áp dụng tiêu chuẩn ASC?

Việc sở hữu chứng nhận ASC mang đến lợi ích rõ ràng và thiết thực cho nhiều đối tượng trong ngành nuôi trồng thủy sản:

1. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản:

• Khẳng định năng lực sản xuất bền vững, tạo niềm tin cho đối tác quốc tế
• Duy trì và mở rộng thị phần xuất khẩu sang những thị trường có yêu cầu tiêu chuẩn cao như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản
• Nâng cao hình ảnh thương hiệu, đáp ứng chiến lược phát triển ESG (Môi trường – xã hội – quản trị)

2. Đối với hộ nuôi/cá thể tham gia liên kết chuỗi:

• Có cơ sở thực hiện mô hình nuôi có kiểm soát, giảm thiểu chi phí đầu vào và rủi ro dịch bệnh
• Tăng giá trị sản phẩm khi tham gia thị trường có chứng nhận
• Được hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và tiếp cận mô hình khép kín

3. Đối với người tiêu dùng:

• Dễ dàng nhận diện sản phẩm thủy sản an toàn và bền vững
• Góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển và quyền lợi người lao động
• Thể hiện trách nhiệm xã hội trong tiêu dùng

Các nguyên tắc cốt lõi của tiêu chuẩn ASC

Tiêu chuẩn ASC được xây dựng với hệ tiêu chí toàn diện, bao gồm nhiều khía cạnh nhằm đảm bảo tính bền vững lâu dài. Một số nguyên tắc nổi bật có thể kể đến:

• Bảo vệ đa dạng sinh học và môi trường địa phương
• Giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến sinh thái và chất lượng nguồn nước
• Giám sát hiệu quả việc sử dụng kháng sinh và hóa chất
• Kiểm soát thức ăn thủy sản nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào không gây áp lực lên tài nguyên hoang dã
• Cam kết minh bạch trong quá trình vận hành, quản lý dịch bệnh và xả thải
• Áp dụng cơ chế khiếu nại, bảo vệ quyền lợi người lao động, tuân thủ các cam kết lao động quốc tế

Chứng nhận ASC được cập nhật định kỳ để phù hợp với xu hướng phát triển mới, thường xuyên mở rộng danh mục loài được áp dụng, giúp gắn kết giữa thương mại quốc tế và bảo tồn môi trường, xã hội.

Chuỗi hành trình sản phẩm và truy xuất nguồn gốc ASC

Một điểm nổi bật của hệ thống ASC là việc quản lý chuỗi hành trình sản phẩm CoC – Chain of Custody. Đây là quy trình bắt buộc đảm bảo mọi sản phẩm ghi nhãn ASC đều có thể truy ngược đến nguồn gốc trang trại được chứng nhận.

Hệ thống CoC giúp:

• Đảm bảo tính minh bạch – tránh gian lận gắn nhãn
• Nâng cao lòng tin của người tiêu dùng và nhà bán lẻ
• Tối ưu kiểm soát chất lượng trong toàn bộ chuỗi cung ứng từ nuôi trồng, thu hoạch, chế biến đến phân phối

Do vậy, khi áp dụng chứng nhận ASC, doanh nghiệp cần có hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ kết hợp với quản lý dữ liệu truy xuất chính xác và nhất quán.

Chứng nhận ASC – Cơ hội và thách thức cho ngành thủy sản Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia có xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, để duy trì được vị thế ấy lâu dài, việc phát triển mô hình nuôi trồng bền vững là điều tất yếu. ASC chính là chiếc cầu nối để sản phẩm thủy sản Việt Nam tiếp tục chinh phục các thị trường khó tính.

Một số thách thức mà các doanh nghiệp cần lưu ý gồm:

• Chi phí đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, quản lý vận hành ban đầu có thể cao
• Quy trình chứng nhận và đánh giá đòi hỏi hệ thống tài liệu, minh chứng chặt chẽ
• Cần đào tạo nguồn nhân lực có chuyên môn cao về tiêu chuẩn quốc tế

Tuy nhiên, với sự hỗ trợ từ các tổ chức tư vấn chuyên biệt, cùng chính sách khuyến khích từ nhà nước, chứng nhận ASC sẽ không còn là rào cản, mà là chìa khóa phát triển bền vững lâu dài cho ngành thủy sản Việt Nam.

Kết luận

Chứng nhận ASC không đơn thuần là một tấm giấy chứng nhận tiêu chuẩn. Đó là một chiến lược dài hạn giúp doanh nghiệp phát triển theo định hướng bền vững, khẳng định trách nhiệm với môi trường, cộng đồng và khách hàng toàn cầu. Đặc biệt trong môi trường thương mại khắt khe hiện nay, đáp ứng chứng nhận ASC chính là lợi thế cạnh tranh vững chắc cho các đơn vị sản xuất và chế biến thủy sản tại Việt Nam.

Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) luôn đồng hành cùng các tổ chức, doanh nghiệp trên hành trình quốc tế hóa tiêu chuẩn chất lượng, đặc biệt trong lĩnh vực thủy sản. Quý đơn vị có nhu cầu tư vấn, đào tạo hoặc triển khai hệ thống chứng nhận ASC, vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi qua:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms. Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

GCDRI hân hạnh đồng hành và tạo dựng giá trị bền vững cho ngành thủy sản Việt Nam trên bản đồ thế giới!