Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm đồ uống không cồn tại Việt Nam

Đồ uống không cồn là một ngành hàng đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam khi ngày càng có nhiều sản phẩm mới xuất hiện trên thị trường. Tuy nhiên, song song với sự phong phú về chủng loại và thành phần, việc đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm đối với nhóm sản phẩm này cũng trở thành vấn đề cần được kiểm soát chặt chẽ. Với vai trò là đơn vị hàng đầu chuyên nghiên cứu và tư vấn triển khai tiêu chuẩn quốc tế, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) chia sẻ đến bạn đọc bức tranh tổng quan và cập nhật mới nhất về các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đang áp dụng cho đồ uống không cồn tại Việt Nam hiện nay – một cơ sở quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ pháp lý và nâng cao uy tín thương hiệu.

Tổng quan thị trường đồ uống không cồn

Trong những năm gần đây, thị trường Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ của các sản phẩm đồ uống không cồn với sự đa dạng về chủng loại như: nước đóng chai, nước khoáng thiên nhiên, nước ép trái cây, sữa đậu nành, đồ uống lên men, nước giải khát có chứa caffeine (trà, cà phê), nước tăng lực, nước điện giải, đồ uống thể thao và thảo mộc…

Mỗi dòng sản phẩm mang đặc tính nguyên liệu, công nghệ chế biến, đối tượng tiêu dùng cũng như tính chất an toàn thực phẩm khác biệt. Vì vậy, việc triển khai các tiêu chuẩn – quy chuẩn kỹ thuật chuyên biệt cho từng nhóm hàng là điều tất yếu nhằm đảm bảo:

• An toàn cho người tiêu dùng
• Tăng tính minh bạch trong ghi nhãn và quảng cáo
• Kiểm soát chất lượng đầu vào – đầu ra trong sản xuất
• Hòa nhập với tiêu chuẩn quốc tế – tạo thuận lợi cho xuất khẩu

Quy chuẩn và tiêu chuẩn đang áp dụng hiện nay

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia áp dụng cho đồ uống không cồn

Tại Việt Nam, nhóm sản phẩm đồ uống không cồn đang chịu sự quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm theo một số văn bản có giá trị quy phạm pháp luật. Trong đó quan trọng nhất phải kể đến:

• QCVN 6-2:2010/BYT — Áp dụng cho một số loại đồ uống không cồn thuộc nhóm: nước rau quả, nectar rau quả và đồ uống pha chế sẵn không cồn (nước giải khát). Quy chuẩn này quy định các chỉ tiêu an toàn thực phẩm như: giới hạn kim loại nặng, vi sinh vật gây hại, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và độc tố vi nấm.

⇒ Đây là quy chuẩn mang tính ràng buộc pháp lý bắt buộc áp dụng đối với các sản phẩm nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước thuộc nhóm nêu trên.

Tuy nhiên, QCVN 6-2:2010/BYT không quy định các yêu cầu về đặc tính chất lượng như cảm quan, lý hóa, thành phần… Do đó, nhiệm vụ bổ sung, mở rộng và chi tiết hóa thuộc về hệ thống tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) hiện hành.

Các tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) liên quan đến đồ uống không cồn

Hiện tại, Việt Nam đã xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn quốc gia tương đương với tiêu chuẩn Codex hoặc hài hòa quốc tế như sau:

• TCVN 6096:2010 – Nước uống đóng chai (dựa trên CODEX STAN 227-2001)
• TCVN 6213:2010 – Nước khoáng thiên nhiên (CODEX STAN 108-1981, Rev.2-2008)
• TCVN 7946:2008 – Nước rau quả (CODEX STAN 247-2005)
• TCVN 12443:2018 – Sữa đậu nành
• TCVN 12828:2019 – Nước giải khát (Thay thế TCVN 7041:2009)

Trong các tiêu chuẩn kể trên, đáng chú ý nhất là TCVN 12828:2019 – Nước giải khát với vai trò là khung tiêu chuẩn bao phủ rộng hơn, chi tiết hơn về thành phần, phương pháp kiểm định, yêu cầu chất lượng cho sản phẩm nước uống không cồn đang ngày càng phổ biến.

TCVN 12828:2019 – Tiêu chuẩn bao quát và cập nhật nhất cho nhóm nước giải khát không cồn

Được ban hành cuối năm 2019 bởi Bộ Khoa học và Công nghệ (theo Quyết định số 4059/QĐ-BKHCN), TCVN 12828:2019 – Nước giải khát được xem là bản tiêu chuẩn quốc gia mới nhất và toàn diện, thay thế cho TCVN 7041:2009 với nhiều điểm cải tiến, cụ thể như sau:

Phạm vi áp dụng rõ ràng và bao quát hơn

Tiêu chuẩn này áp dụng cho toàn bộ các sản phẩm thuộc nhóm nước giải khát không cồn, bao gồm:

• Nước tăng lực
• Nước thể thao
• Đồ uống điện giải
• Nước giải khát có chứa cafe/chè
• Đồ uống từ ngũ cốc
• Thảo dược uống liền
• Đồ uống chứa nước ép trái cây

⇒ Phân loại rõ ràng giúp xác định đúng đối tượng áp dụng tiêu chuẩn, tạo thuận lợi cho kiểm soát chất lượng và ghi nhãn trung thực.

Định nghĩa chi tiết các nhóm nước giải khát

TCVN 12828:2019 không chỉ giới hạn ở yêu cầu chất lượng, mà còn đưa ra các định nghĩa chuẩn hóa cho từng loại thức uống, như:

• Nước tăng lực: đồ uống không cồn, chứa cafein hoặc chất kích thích tỉnh táo
• Nước thể thao: bổ sung khoáng, chất điện giải
• Nước giải khát có chứa nước trái cây, chè, cà phê…

⇒ Giúp loại bỏ các tình huống gian dối ghi nhãn như: sử dụng tên gọi “nước cam”, “trà xanh” dù thành phần chỉ chứa hương liệu nhân tạo – điều này từng gây hiểu nhầm và vi phạm Nghị định 43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa.

Các chỉ tiêu kỹ thuật chi tiết

TCVN 12828:2019 đưa ra đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật về:

• Nguyên liệu: quy định sử dụng nguyên liệu an toàn và được phép lưu hành
• Cảm quan: màu sắc, mùi, vị đặc trưng từng sản phẩm
• Lý hóa: hàm lượng đường, pH, hàm lượng CO2 (nếu có)
• An toàn thực phẩm: giới hạn các chỉ tiêu vi sinh và kim loại nặng phụ thuộc vào từng dòng sản phẩm
• Phụ gia thực phẩm: theo danh mục cho phép kèm liều lượng sử dụng hợp lý

⇒ Đảm bảo tính hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, thống nhất phương pháp thử nghiệm, và hỗ trợ doanh nghiệp trong kiểm nghiệm sản phẩm trước khi lưu hành thị trường.

Ý nghĩa và vai trò của tiêu chuẩn – quy chuẩn trong quản lý và sản xuất

Việc áp dụng hệ thống tiêu chuẩn – quy chuẩn kỹ thuật không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu pháp lý, mà còn mang lại lợi ích lâu dài như:

• Giúp người sản xuất xác lập các tiêu chí kiểm soát chất lượng và an toàn
• Nâng cao năng lực cạnh tranh khi sản phẩm đạt ngưỡng tiêu chuẩn quốc tế
• Tạo cơ sở pháp lý minh bạch cho cơ quan quản lý trong kiểm tra, giám sát
• Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước những quảng cáo không trung thực hoặc sản phẩm kém chất lượng

Đặc biệt, vai trò của tiêu chuẩn càng trở nên quan trọng trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng, các yêu cầu từ bạn hàng quốc tế ngày càng khắt khe. Doanh nghiệp sở hữu sản phẩm đạt chuẩn sẽ có lợi thế vượt trội khi mở rộng thị trường xuất khẩu hoặc đấu thầu vào chuỗi siêu thị, kênh thương mại hiện đại.

Kết luận

Các sản phẩm đồ uống không cồn tại Việt Nam đang được điều chỉnh bởi hệ thống quy chuẩn – tiêu chuẩn kỹ thuật chặt chẽ, điển hình là QCVN 6-2:2010/BYT và gần đây nhất là TCVN 12828:2019. Việc tuân thủ đầy đủ các quy định này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là chìa khóa đảm bảo chất lượng – an toàn – sự phát triển bền vững của doanh nghiệp sản xuất và phân phối đồ uống.

Để hiểu rõ hơn về từng tiêu chuẩn, quá trình đăng ký chứng nhận hợp quy/hợp chuẩn hoặc được tư vấn áp dụng đúng đắn cho sản phẩm của doanh nghiệp, hãy liên hệ với Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) – đơn vị uy tín đồng hành cùng các doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình nâng cao giá trị và hội nhập quốc tế.

Liên hệ tư vấn tiêu chuẩn đồ uống không cồn:

• Hotline: 0904.889.859 (Ms.Hoa)
• Email: chungnhantoancau@gmail.com

Hãy để GCDRI đồng hành cùng bạn xây dựng sản phẩm đồ uống chất lượng, đáp ứng đầy đủ quy chuẩn quốc gia và hội nhập chuẩn quốc tế.