Yêu cầu cần thiết để hàng may mặc vào thị trường châu Âu

Khi doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu hàng may mặc sang thị trường châu Âu – một thị trường giàu tiềm năng và được đánh giá là khó tính bậc nhất thế giới – việc hiểu rõ và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý, kỹ thuật và phi pháp lý là điều bắt buộc. Đây không chỉ là rào cản thương mại mà còn là cơ hội để nâng cao năng lực, tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất và khẳng định chất lượng sản phẩm Việt Nam trên trường quốc tế.

Với tư cách là tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các tiêu chuẩn toàn cầu, Viện Nghiên Cứu Phát Triển Chứng Nhận Toàn Cầu (GCDRI) chia sẻ bài viết chuyên sâu dưới đây nhằm giúp các doanh nghiệp ngành dệt may Việt Nam hiểu rõ những yêu cầu quan trọng khi xuất khẩu sang châu Âu.

Các yêu cầu pháp lý bắt buộc

Khi tiếp cận thị trường EU, doanh nghiệp dệt may bắt buộc phải tuân thủ một loạt yêu cầu pháp lý nghiêm ngặt liên quan đến an toàn sản phẩm, việc sử dụng hóa chất, ghi nhãn và tuân thủ tiêu chuẩn riêng với từng mặt hàng.

An toàn sản phẩm: Không thể thỏa hiệp

Tất cả sản phẩm dệt may khi được lưu hành tại EU phải tuân thủ Chỉ thị về An toàn sản phẩm chung của Liên minh châu Âu – General Product Safety Directive (GPSD) 2001/95/EC. Ngoài GPSD, một số danh mục như quần áo cho trẻ em còn chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn bởi các tiêu chuẩn cụ thể.

Nếu sản phẩm bị xác định là không đảm bảo an toàn, nó sẽ bị từ chối nhập khẩu hoặc loại bỏ khỏi thị trường EU. Đặc biệt, nếu sản phẩm được thiết kế bởi người mua EU, trách nhiệm pháp lý sẽ thuộc về họ, nhưng khi có dấu hiệu không tuân thủ, nhà cung cấp nên chủ động thảo luận với khách hàng trước khi đưa vào sản xuất.

Chúng tôi khuyến khích các doanh nghiệp:

• Tra cứu cơ sở dữ liệu cảnh báo sản phẩm nguy hiểm RAPEX.
• Kiểm tra các tiêu chuẩn an toàn mới được cập nhật thường xuyên tại cơ sở dữ liệu Chuẩn hóa Thị trường.
• Học hỏi từ các doanh nghiệp đạt Giải thưởng Sản phẩm An toàn EU.

Hóa chất và quy định REACH: Sự tuân thủ là chìa khóa

Một rào cản pháp lý quan trọng khác là quy định REACH – viết tắt của Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals. Đây là quy định kiểm soát việc sử dụng hóa chất trong các sản phẩm đưa vào EU, trong đó đặc biệt nghiêm ngặt đối với hàng dệt may.

Yêu cầu này bao gồm:

• Hạn chế nghiêm ngặt hoặc cấm hoàn toàn các hóa chất như formaldehyde, PCP, thuốc nhuộm phân tán, kim loại nặng…
• Các giới hạn khối lượng cụ thể (mg/kg) được quy định chi tiết.

Khi doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm có xử lý hóa chất (ví dụ: kháng khuẩn, chống cháy, chống nhăn…), cần tuân thủ thêm cả Quy định Biocidal Products Regulation (BPR).

Lời khuyên từ GCDRI:

• Làm việc trực tiếp với nhà cung cấp vải và hóa chất đạt chứng nhận tuân thủ REACH.
• Kiểm tra cơ sở dữ liệu Chemexper để tra cứu thông tin các loại hóa chất.
• Theo dõi danh sách chất bị hạn chế (RSL) từ các thương hiệu lớn như H&M, Zara.

Nhãn mác thành phần theo đúng quy chuẩn

Tất cả sản phẩm dệt may phải được ghi rõ thành phần nguyên liệu theo đúng Quy định (EU) No. 1007/2011. Mục tiêu của quy định này là bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo quyền được biết chính xác chất liệu sản phẩm.

Thông tin bắt buộc:

• Loại vải, phần trăm từng chất liệu
• Ngôn ngữ ghi nhãn cần phù hợp với thị trường đích (tiếng Đức, tiếng Pháp, tiếng Hà Lan…)

CE Marking với hàng bảo hộ

Đối với các sản phẩm thuộc nhóm thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) như khẩu trang, găng tay hoặc quần áo bảo hộ, việc gắn dấu CE là bắt buộc. Việc này thể hiện sản phẩm đáp ứng các yêu cầu thiết kế, an toàn và kỹ thuật theo quy định EU.

Quyền sở hữu trí tuệ

Doanh nghiệp cần đảm bảo không vi phạm bản quyền thiết kế, nhãn hiệu hoặc hình ảnh đã được đăng ký tại EU. Nếu sử dụng thiết kế có sẵn từ khách hàng, trách nhiệm pháp lý chủ yếu thuộc về họ – tuy nhiên, sự hiểu biết và cảnh giác của nhà cung cấp vẫn là điều quan trọng.

CITES – Hạn chế vật liệu từ động/thực vật quý hiếm

Không sử dụng các loại da, lông hoặc vật liệu từ động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng nằm trong Công ước CITES. Trường hợp miễn trừ sử dụng phải có giấy phép nhập khẩu chính thức từ cơ quan có thẩm quyền EU.

An toàn sản phẩm trẻ em

Các sản phẩm cho trẻ em dưới 14 tuổi phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn riêng biệt về dây rút, chi tiết nhỏ, hay tính dễ cháy. Việc không đáp ứng các tiêu chuẩn này có thể dẫn tới rủi ro cao về thu hồi hoặc bị cấm bán.

Các yêu cầu phi pháp lý nhưng bắt buộc từ phía người mua

Bên cạnh luật pháp, người mua châu Âu – đặc biệt là các thương hiệu lớn – thường đưa ra các yêu cầu nghiêm khắc mang tính ràng buộc, dù không quy định trong luật. Bạn nên hiểu rằng, không đáp ứng các điều kiện này đồng nghĩa với việc mất cơ hội hợp tác.

Minh bạch và trách nhiệm xã hội (CSR)

Nhiều nhà bán lẻ yêu cầu kiểm tra điều kiện làm việc tại nhà máy, đảm bảo không có lao động cưỡng bức/trẻ em, và mức lương đạt chuẩn sống – living wage thay vì chỉ là lương tối thiểu.

Bạn có thể được yêu cầu:

• Cam kết bằng bộ quy tắc đạo đức kinh doanh (code of conduct).
• Cung cấp báo cáo truy xuất nguồn gốc sợi hoặc xử lý chất thải.
• Tham gia vào các tổ chức uy tín như Fair Wear Foundation hoặc Amfori BSCI.

Doanh nghiệp nên chú ý thị trường Bắc Âu như Đức, Thụy Điển, Hà Lan… có yêu cầu đặc biệt nghiêm ngặt về yếu tố này.

Nguyên liệu cơ bản và chứng nhận bền vững

Việc sử dụng nguyên liệu có chứng chỉ là một điểm cộng lớn trong mắt các nhà mua hàng:

• BCI – Better Cotton Initiative (Bông bền vững)
• GRS – Global Recycled Standard (Tái chế chuẩn toàn cầu)
• RWS/RDS – Responsible Wool/Down Standard (Tiêu chuẩn len, lông vũ có đạo đức)

Ngoài ra, một số thương hiệu yêu cầu nguyên liệu từ hãng cụ thể như Lenzing (cho TENCEL) hoặc Lycra (DuPont).

Vải và kỹ thuật gia công thân thiện với môi trường

Sử dụng các loại vải hoặc xử lý đạt chứng nhận:

• OEKO-TEX – kiểm tra hóa chất tồn dư
• GOTS – dệt may hữu cơ
• EU Ecolabel – nhãn sinh thái châu Âu
• Bluesign – quản lý hóa chất trong sản xuất

Chứng chỉ cho quy trình may mặc

Một số tiêu chuẩn quốc tế đánh giá nhà máy may mặc về điều kiện lao động, an ninh sức khỏe, môi trường và chất lượng như:

• SA8000 (Trách nhiệm xã hội)
• WRAP (Quản trị nhà máy)
• ISO 14001 (Quản lý môi trường)

Giới hạn chất lượng chấp nhận (AQL)

Người mua có thể xác định trước AQL để kiểm soát chất lượng lô hàng. Ví dụ, AQL 2.5 thì nếu tỷ lệ lỗi vượt mức 2.5%, lô hàng có thể bị từ chối.

Để kiểm soát rủi ro, doanh nghiệp nên đầu tư phòng lab kiểm định chất lượng thiết kế và vật liệu (độ bền màu, co rút, xù lông…).

Tương lai: Hướng tới bắt buộc hóa CSR và minh bạch chuỗi cung ứng

Xu hướng hiện nay cho thấy nhiều quốc gia châu Âu đang chuyển các yêu cầu phi pháp lý nói trên thành bắt buộc pháp lý. Đức và Hà Lan đã ký kết các thỏa thuận bền vững tại cấp quốc gia. Các quy định về đạo đức kinh doanh, minh bạch chuỗi cung ứng, và công bằng xã hội có thể sớm trở thành luật trên toàn EU trong tương lai gần.

GCDRI khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động chuẩn bị dài hạn để đáp ứng các tiêu chuẩn CSR và ESG đang ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc toàn cầu.

Kết luận

Việc xuất khẩu hàng may mặc sang châu Âu không đơn thuần là bán sản phẩm ra thị trường ngoài nước, mà là một cuộc sàng lọc toàn diện về chất lượng, an toàn, trách nhiệm và minh bạch của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cần:

• Nắm vững và tuân thủ các quy định pháp lý của EU như REACH, GPSD, CE, BPR.
• Chủ động đáp ứng các yêu cầu phi pháp lý như CSR, truy xuất nguồn gốc, sử dụng nguyên liệu được chứng nhận.
• Xây dựng quy trình quản lý chất lượng phủ toàn bộ chuỗi cung ứng.
• Chủ động đầu tư kiểm định, chứng nhận, đào tạo nhân lực và cập nhật xu hướng tiêu chuẩn quốc tế.

Nếu quý doanh nghiệp cần hỗ trợ thẩm định, tư vấn chứng nhận cho hàng may mặc xuất khẩu sang thị trường EU – vui lòng liên hệ GCDRI qua số điện thoại: 0904.889.859 (Ms. Hoa) hoặc email: chungnhantoancau@gmail.com để được tư vấn chuyên sâu.